ΟΚ, δεν πήγε πολύ καλά το «διάλειμμα» του Πάσχα.
Δε λέω, ανθρώπινο είναι. «Μαζί τα φάγαμε», δεν έλεγε μια ψυχή;

Αλλά πάλι, θα πει κάποιος:
– «Και τι έγινε δηλαδή, πρώτη φορά είναι»;
– «Τι πρέπει να κάνω, να μιζεριάσω μήπως και τη… γλιτώσω”;»
– «Αφού μετά θα “το ράψω” και θα επανέλθω. Άσε λοιπόν να κάνω αυτό που τραβάει η όρεξη μου, μετά έχει ο Θεός»…

Ποιο είναι  λοιπόν το πραγματικό πρόβλημα με τις διακοπές, τις αργίες ή τα ταξίδια; Είναι άραγε το βάρος που θα αυξηθεί λιγότερο ή περισσότερο, κάθε φορά;

Τα δυο πρόσωπα και το δεκανίκι

Τι μαθαίνουμε λοιπόν από αυτήν την… εξήγηση; Ότι δρούμε διχασμένα, με άλλο σκεπτικό στην καθημερινότητα και τελείως διαφορετικό όταν θέλουμε να χαλαρώσουμε. Αν για να περάσουμε όμορφα πρέπει να φάμε όσο περισσότερο γίνεται, τότε το φαγητό παύει να επιτελεί το ρόλο του: αντί θρέψης εξυπηρετεί μόνο την ψυχολογική αποσυμπίεση, τη διασκέδαση και την παρηγοριά.

Ο φαύλος κύκλος του χαμένου κινήτρου

Οπότε η στιγμή επιτάσσει την ποσότητα έναντι της ποιότητας. Ως συνέπεια, εισερχόμαστε σε ένα φαύλο κύκλο απώλειας κινήτρου και αυτοπεποίθησης. Πως άραγε θα βρούμε το κουράγιο μετά να… πιεστούμε, να στερηθούμε και να «πονέσουμε» για να επανέλθουμε;

Από το άσπρο στο μαύρο και πάλι πίσω…

Κάπου εκεί είναι και διαχρονικά το πρόβλημα. Η on/ off λογική, η διαχείριση της στιγμής στα άκρα, η (μόνιμη μετάθεση) της προσοχής για αργότερα, οδηγεί αναμφίβολα σε επιδείνωση της διατροφικής συμπεριφοράς, εξάντληση των ψυχικών αντοχών και αύξηση βάρους, λίπους και… διαστάσεων.

Το πραγματικό σημείο κλειδί!

Υπολογίζεται ότι το βάρος μας αυξάνεται 2-4 κιλά ετησίως κατά μέσο όρο (1), ανάλογα με την ένταση που… “ζούμε” τις γιορτές και τις αργίες. Ως συνέπεια, το βάρος αυξομειώνεται αρκετές φορές εντός του έτους, όμως κάτι τέτοιο δε συμβαίνει με το σωματικό λίπος.  Κάθε φορά που επιστρέφουμε σε… γνώριμο βάρος, έχουμε «προίκα» ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσό λίπους. Αυτό είναι που παραμορφώνει το σώμα και χαλάει την… ψυχολογία, ακόμα κι αν το βάρος είναι φυσιολογικό σε γενικές γραμμές.

Ειδικά από τη στιγμή που η όποια απώλεια βάρους δεν είναι εξατομικευμένη και σχεδιασμένη να εξυπηρετήσει το σώμα, αλλά και την καθημερινότητά μας. Είναι κάτι σαν αντιβίωση – αναγκαστικά, με το ζόρι και για λίγο καιρό, γιατί υπομονή δεν… παίζει.

Εδώ βρίσκεται και το κλειδί της ιστορίας: η πραγματική αλλαγή στο σώμα μας πρέπει να αφορά αφενός τη διακοπή αυτής της συνεχούς αποθήκευσης λίπους (σ.σ. ανεξαρτήτως περιστάσεων και συνθηκών), αφετέρου την απομείωσή του ώστε να αναδειχθεί η καλύτερη δυνατή εκδοχή μας. Και πιστέψτε με, μόνο έτσι θα αποκτήσετε το σώμα που πραγματικά φαντάζεστε…

Για να γίνουμε και όχι μόνο να νιώσουμε, καλύτερα…

Οπότε, τι κάνουμε; Πώς βγαίνουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο, αν αποφασίσουμε όντως να μας βοηθήσουμε;

1. Για αρχή, σταματήστε να κάνετε δίαιτα!Όχι, δεν σας πειράζω, αλήθεια λέω! Σταματήστε κόβετε το φαγητό σας επειδή σας είπαν ότι έτσι πρέπει, έτσι γίνεται. Για να βρείτε λύση, πρέπει να ασχοληθείτε με το πρόβλημα, όχι με το σύμπτωμα (σ.σ. όχι με το τι θα φάτε δηλαδή). Βρείτε κάποιον να σας αξιολογήσει σωστά, να ασχοληθεί με τα πραγματικά σας προβλήματα με το φαγητό, να σας καθοδηγήσει και να σας εκπαιδεύσει, ώστε το τι μπορείτε να καταφέρετε να μην εξαρτάται από το ποιος «κάνει τραπέζι», αν είναι Χριστούγεννα, Πάσχα ή διακοπές. Άλλωστε, η λογική «φάε τώρα ό,τι και όσο μπορείς και μετά βλέπουμε», είναι υπεύθυνη κατά το ήμισυ τουλάχιστον για… όσα τραβάμε!
2. Φάτε συνειδητά.Αντί να… φτυαρίζετε ασυνείδητα φαγητό στο στόμα, δώστε τη δέουσα προσοχή στο τι κάνετε όταν καταναλώνετε φαγητό. Αναγνώριστε τη γεύση, την υφή, τα αρώματα των τροφίμων και προσπαθήστε να εντοπίσετε εκείνο το σήμα από τον εγκέφαλο που μας ενημερώνει ότι η πείνα (επιτέλους) έσβησε. Μην ανησυχείτε, αυτό το μαθαίνουμε με την κατάλληλη εκπαίδευση. Μια ανασκόπηση 24 ερευνών άλλωστε έδειξε ότι η ενσυνείδητη κατανάλωση του φαγητού (mindful eating) μπορεί να βοηθήσει στην μείωση πρόσληψης φαγητού αργότερα εντός της ημέρας, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους (2). Η διαδικασία αυτή φαίνεται ότι μπορεί να μειώσει αποτελεσματικά ακόμα και επεισόδια αδηφαγίας και συναισθηματικού φαγητού (3).
3. Ξεκουραστείτε και κοιμηθείτε αρκετά.Ο επαρκής ύπνος, μετά από «πολύ φαΐ», είναι ένας καλός τρόπος να αποκρούσουμε τις «λιγούρες» (cravings) και να ξεκινήσουμε από την αρχή, σωστά την επόμενη ημέρα. Είναι άλλωστε δεδομένο ότι η έλλειψη ύπνου συνδέεται με αυξημένη όρεξη, αυξάνοντας την ορεξιογόνο ορμόνη γκρελίνη και μειώνοντας την ανορεξιογόνο λεπτίνη (4,5). Παρόμοια, άντρες που κοιμήθηκαν για μόνο 4 ώρες το βράδυ, κατανάλωσαν 22% περισσότερες θερμίδες την επόμενη ημέρα, σε σχέση με όσους κοιμήθηκαν για ένα γεμάτο 8ωρο (6).
4. Αποσυμπιέστε πραγματικά σώμα και πνεύμα.Αν θεωρήσουμε ότι οι επιλογές μας αναφορικά με το φαγητό είναι είτε αυτόματες αντιδράσεις (π.χ. στη θέα, την οσμή ή την ανάκληση φαγητού), είτε αποτέλεσμα της συναισθηματικής μας κατάστασης την κάθε στιγμή, τότε είναι λογικό η διαχείριση του βάρους να είναι μια πραγματικά σύνθετη διαδικασία. Είναι προφανές επίσης ότι υπό στρεσογόνες συνθήκες οι αντιδράσεις θα είναι ακόμα πιο έντονες. Γι’ αυτό, ένα χαρτάκι (σ.σ. δίαιτα) μάλλον δεν μπορεί να μας βοηθήσει ιδιαίτερα, ειδικά μακροπρόθεσμα. Αυτό που χρειάζεσαι είναι πραγματική φροντίδα για το σώμα και το πνεύμα. Και τι καλύτερος τρόπος για να αποσυμπιεστούμε, από το να βελτιώσουμε τόσο την ποιότητα του φαγητού που καταναλώνουμε (7), όσο και τη σύσταση του σώματος (8) ώστε να φαίνεται πραγματικά πιο όμορφο, να ασκηθούμε τακτικά (9,10), να κάνουμε yoga (11,12) και να καταπιαστούμε με οποιαδήποτε ασχολία μπορεί να προσφέρει χαρά (13) στην καθημερινότητά μας;
5. Βάλτε σκοπό να γίνετε καλύτεροι, όχι να νιώσετε καλύτερα.Τι είναι αυτό που προσπαθούν πολλοί, όταν ανοίγει… ο καιρός; Να κάνουν μια «προσπάθεια», να αλλάξει λίγο η εικόνα που έχουν για το σώμα τους, ώστε να νιώσουν καλύτερα. Όπως όμως εξήγησα πιο πάνω, αν αυτή η «προσπάθεια» δεν είναι εξατομικευμένη και άρτια, σημαντική αλλαγή δεν γίνεται εύκολα – καθώς η σχετική απώλεια λίπους δεν θα επαρκεί. Αφετέρου, το συναίσθημα (σ.σ. να νιώσω καλά) λειτουργεί σαν… πυροτέχνημα, διαρκεί λίγο και δεν αρκεί σαν κίνητρο. Βάλτε λοιπόν σκοπό να γίνετε (και να είστε) πραγματικά καλύτερα, όχι να νιώσετε (εφήμερα) καλύτερα!

References

1. Pereira MA, Kartashov AI, Ebbeling CB, Van Horn L, Slattery ML, Jacobs DR, and DS Ludwig. Fast-food habits, weight gain, and insulin resistance (the CARDIA study): 15-year prospective analysis. The Lancet 2005; 365 (9453): 36-42
2. Robinson E, Aveyard P, Daley A, et al. Eating attentively: a systematic review and meta-analysis of the effect of food intake memory and awareness on eating. The American Journal of Clinical Nutrition. 2013; 97(4):728-42.
3. Katterman SN, Kleinman BM, Hood MM, Nackers LM, Corsica JA. Mindfulness meditation as an intervention for binge eating, emotional eating, and weight loss: a systematic review. Eat Behav. 2014 Apr; 15(2):197-204.
4. Wu JT, Kral JG. Ghrelin: Integrative Neuroendocrine Peptide in Health and Disease. Annals of Surgery. 2004; 239(4):464-74.
5. Taheri S, Lin L, Austin D, Young T, Mignot E. Short Sleep Duration Is Associated with Reduced Leptin, Elevated Ghrelin, and Increased Body Mass Index. Froguel P, ed. PLoS Medicine. 2004; 1(3):e62
6. Brondel L, Romer MA, Nougues PM, Touyarou P, Davenne D. Acute partial sleep deprivation increases food intake in healthy men. Am J Clin Nutr. 2010 Jun; 91(6):1550-9.
7. Minihane AM. Low-grade inflammation, diet composition and health: current research evidence and its translation. Br J Nutr. 2015 Oct 14;114(7):999-1012
8. Smith S, Madden AM. Body composition and functional assessment of nutritional status in adults: a narrative review of imaging, impedance, strength and functional techniques. J Hum Nutr Diet. 2016 Dec; 29(6):714-732.
9. DiLorenzo TM, Bargman EP, Stucky-Ropp R, Brassington GS, Frensch PA, LaFontaine T. Long-term effects of aerobic exercise on psychological outcomes. Prev Med. 1999 Jan; 28(1):75-85.
10. Sharma A, Madaan V, Petty FD. Exercise for Mental Health. Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry. 2006; 8(2):106.
11. McIver S, O’Halloran P, McGartland M. Yoga as a treatment for binge eating disorder: a preliminary study. Complement Ther Med. 2009 Aug;17(4):196-202
12. Vedamurthachar A, Janakiramaiah N, Hegde JM, Shetty TK, Subbakrishna DK, Sureshbabu SV, Gangadhar BN. Antidepressant efficacy and hormonal effects of Sudarshana Kriya Yoga (SKY) in alcohol dependent individuals. J Affect Disord. 2006 Aug;94(1-3):249-53
13. Savage BM, Lujan HL, Thipparthi RR, DiCarlo SE. Humor, laughter, learning, and health! A brief review. Adv Physiol Educ. 2017 Sep 1; 41(3):341-347.

Γιώργος Μίλεσης, MSc Κλινικός Διαιτολόγος

MSc Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών

www.milessis.gr

[email protected]

Φειδιππίδου & Ακαρνανίας 1, 11526 Αμπελόκηποι Αθήνα

T: 210.7484580

Διαβάστε επίσης:

Ποιες τροφές «απογειώνουν» την ερωτική διάθεση

Εξωσωματικές: Τι αλλάζει στην κρυοσυντήρηση ωαρίων και στα όρια ηλικίας

Μαγιορκίνης για οξεία ηπατίτιδα: Ο «ύποπτος» αδενοϊός δεν μολύνει μόνο τα παιδιά