Πιο ορατό από ποτέ φαντάζει το ενδεχόμενο να παρουσιαστούν ελλείψεις σημαντικών προϊόντων διατροφής από τα ράφια των σουπερμάρκετ εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία.

Πάνω από 800 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν την πείνα παγκοσμίως

Το πρόβλημα ήταν έντονο ήδη πριν από την έναρξη του πολέμου, καθώς ο συνδυασμός της κλιματικής αλλαγής με το ξέσπασμα της πανδημίας είχε φράξει σημαντικές διόδους μεταφοράς αγαθών παγκοσμίως.

Το χειρότερο σενάριο μέσα σε όλη αυτή την αναταραχή που είχε προηγηθεί για την παγκόσμια οικονομία ήταν να γίνει ένας πόλεμος ανάμεσα στις δύο χώρες, δηλαδή τη Ρωσία και την Ουκρανία, που αποτελούν τους μεγαλύτερους σιτοβολώνες της Ευρώπης.

Σιτηρά, ηλιέλαιο, καλαμπόκι

Οι εξαγωγές αυτών των δύο χωρών, ούτε λίγο ούτε πολύ, αντιπροσωπεύουν το 1/4 των παγκόσμιων εξαγωγών σιτηρών και σχεδόν το 1/3 των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, ενώ πάνω από 50 χώρες εξαρτώνται αποκλειστικά από αυτές για το βασικότερο είδος διατροφής. Η Ουκρανία και ηΡωσία παράγουν επίσης, το 70% με 80% της παγκόσμιας ποσότητας ηλιέλαιου, καθώς ο ηλίανθος, από τον οποίο προέρχεται, θεωρείται το εθνικό λουλούδι της Ουκρανίας.

Κι ενώ η απουσία των ρωσικών και των ουκρανικών σιτηρών θα πλήξει περισσότερο τις αφρικανικές χώρες, η έλλειψη ηλιέλαιου θα πλήξει την Ευρώπη, καθώς η Ε.Ε. εισάγει περίπου 200.000 τόνους ηλιέλαιο από την Ουκρανία κάθε χρόνο.

Η έλλειψη ηλιέλαιου πλήττει όμως όχι μόνον τους καταναλωτές, αλλά και τις επιχειρήσεις παραγωγής τροφίμων και εστίασης που χρησιμοποιούν το συγκεκριμένο λάδι για το τηγάνισμα και θα αναγκαστούν να αυξήσουν περαιτέρω τις τιμές.

Ένα ακόμα βασικό είδος διατροφής, το καλαμπόκι, παράγεται σε Ρωσία και Ουκρανία, με τις δύο χώρες να κατέχουν την τέταρτη και την πέμπτη θέση στον κόσμο στις εξαγωγές του, κάτι που σημαίνει ότι αντιπροσωπεύουν συνολικά περίπου το 1/5 της παγκόσμιας παραγωγής.

Αν δεν είχε μεσολαβήσει ο πόλεμος, η Ουκρανία περίμενε πως θα είχε φέτος τη μεγαλύτερη σοδειά στην ιστορία της και θα εξήγε σχεδόν το 80% της παραγωγής της σε καλαμπόκι. Τα λιμάνια της χώρας είναι όμως κλειστά τώρα και το καλαμπόκι που έχει ήδη παραχθεί στην Ουκρανία δεν προβλέπεται να εξαχθεί. Το χειρότερο όλων είναι πως το καλαμπόκι προορίζεται όχι μόνον για ανθρώπινη κατανάλωση, αλλά και για την παραγωγή ζωοτροφών. Η έλλειψη καλαμποκιού σε πολλά μέρη του κόσμου αναμένεται να εκτινάξει τις τιμές του κρέατος σε απαγορευτικά ύψη και τελικά ακόμη και να οδηγήσει σε ανεπάρκεια παραγωγής κρέατος.

«Καταστροφή»

Ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Προγράμματος Σίτισης (WFP) των Ηνωμένων Εθνών Ντέιβιντ Μπίσλι προειδοποίησε πρόσφατα ότι η επισιτιστική κρίση που δημιουργήθηκε από την εισβολή είναι «πέρα από οτιδήποτε έχουμε δει μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» οδηγώντας σε άνοδο των τιμών των τροφίμων και πιθανώς σε ελλείψεις σε πολλές χώρες που βασίζονται στις εισαγωγές από τη Ρωσία ή την Ουκρανία.

«Αυτή είναι μια καταστροφή πάνω σε μια άλλη καταστροφή» δήλωσε ο Μπίσλι αναφερόμενος στην επίδραση που είχε η πανδημία της COVID-19 στην παγκόσμια πείνα. Σύμφωνα με τον οργανισμό του ΟΗΕ, ο αριθμός των ατόμων που αντιμετώπιζαν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια εκτινάχθηκε το 2019 από τα 135 εκατομμύρια στα 276 εκατομμύρια – χωρίς καν να λαμβάνεται υπόψη η σύγκρουση στην Ουκρανία.

Συνολικά περισσότεροι από 800 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν την πείνα σε όλο τον κόσμο, ενώ 44 εκατομμύρια σε 38 χώρες βρίσκονται στα όρια της πείνας, σύμφωνα με το WFP.

Επίσης, δεν είναι τυχαίο ότι και ο Ρώσος βιομήχανος παραγωγής λιπασμάτων και άνθρακα Αντρέι Μελνιτσένκο προειδοποίησε πως, αν δεν σταματήσει ο πόλεμος, οι τιμές των λιπασμάτων και των φυτοφαρμάκων θα εκτοξεύονται με τέτοια ταχύτητα, ώστε οι αγρότες δεν θα μπορούν να τα αγοράσουν για τις καλλιέργειές τους, με συνέπεια να υπάρξει έλλειψη τροφίμων.

Αιτία θα είναι η απουσία των σιτηρών αλλά και του καλαμποκιού της Ρωσίας και της Ουκρανίας από την παγκόσμια αγορά, η διακοπή της αγροτικής παραγωγής στην Ουκρανία καθώς οι αγρότες επιστρατεύτηκαν, η απουσία του ηλιέλαιου, που επίσης παράγεται και στις δύο χώρες, αλλά και η ανεπάρκεια ή και πλήρης έλλειψη ρωσικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων, που θα μειώσει καίρια την αγροτική παραγωγή σε άλλες χώρες.

Η Ρωσία είναι ένας από τους σημαντικότερους προμηθευτές λιπασμάτων αλλά και πρώτων υλών για λιπάσματα και φυτοφάρμακα, όπως η ποτάσα και το φωσφορικόν άλας, που είναι αναγκαία για την ανάπτυξη των φυτών και των καλλιεργειών. Σύμφωνα με το γερμανικό Ινστιτούτο Ερευνών για Θέματα Πολιτικής Τροφίμων, η ρωσική παραγωγή αντιπροσωπεύει το 15% του παγκόσμιου εμπορίου σε αζωτούχα λιπάσματα και το 17% των παγκόσμιων εξαγωγών ποτάσας.

Πολλές χώρες της Ευρώπης και της Κεντρικής Ασίας εισάγουν από τη Ρωσία τουλάχιστον το 50% των λιπασμάτων που χρησιμοποιούν και οι αρχές αρκετών από αυτές έχουν προειδοποιήσει πως δεν θα μπορέσουν να βρουν εναλλακτική λύση μεσοπρόθεσμα για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε εισαγωγές.

Τα πέντε πιο επισφαλή προϊόντα

Με όλα τα παραπάνω δεδομένα φαίνεται ότι τα πέντε προϊόντα για τα οποία ελλοχεύει κίνδυνος έλλειψής τους από τα ράφια των σουπερμάρκετ είναι τα:

● Ηλιόσπορος: Παραγωγή ηλιόσπορου γίνεται σε αρκετά μεγάλο ποσοστό στη Ρωσία και την Ουκρανία. Συνολικά το 10% των εξαγωγών προέρχεται από τις δύο αυτές χώρες.

● Ελαιοκράμβη: Το 12% των εξαγωγών παγκοσμίως έχει αφετηρία την Ουκρανία (10%) και τη Ρωσία (2%).

● Αραβόσιτος: Η Ουκρανία πραγματοποιεί το 13% των παγκόσμιων εξαγωγών και η Ρωσία το 3%.

● Κριθάρι: Από την Ουκρανία προέρχεται το 11% των παγκόσμιων εξαγωγών και από τη Ρωσία το 12%.

● Σιτάρι: Η Ουκρανία συνεισφέρει στις παγκόσμιες εξαγωγές το 9% και η Ρωσία το 18%.

Διαβάστε επίσης:

ΕΥΔΑΠ: Κέρδη και αύξηση εσόδων το 2021 – Επιτάχυνση μετασχηματισμού και επενδυτικού σχεδίου το 2022

Επιδότηση καυσίμων: Για ποιους δικαιούχους ανοίγει σήμερα η πλατφόρμα – Τα βήματα και οι προϋποθέσεις

e-ΕΦΚΑ: Το MyTeka φέρνει τα ένσημα στο κινητό σας με κωδικούς Taxisnet