Περίπου 200.000 Ρώσοι, οι περισσότεροι νέοι επιστήμονες και αρκετοί από αυτούς με εξειδίκευση στις υψηλές τεχνολογίες, έχουν μεταναστεύσει από τη Ρωσία αφότου εκδηλώθηκε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, γεγονός που έχει αρχίσει να προκαλεί ανησυχίες στη Μόσχα.

Η Ρωσική Ένωση Ηλεκτρονικών και Επικοινωνιών ενημέρωσε την Κάτω Βουλή της Ρωσίας τον περασμένο μήνα ότι 50.000 – 70.000 εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας είχαν ήδη εγκαταλείψει τη χώρα και άλλοι 100.000 αναμένεται να την εγκαταλείψουν αυτόν τον μήνα, κάτι που αντιστοιχεί στο 10% του ανθρώπινου δυναμικού του τομέα.

Πού πηγαίνουν αυτοί οι επιστήμονες; Λόγω των περιορισμών που υπάρχουν στη Δύση ως προς την πολιτική της έκδοσης αδειών εισόδου, οι περισσότεροι καταφεύγουν στην Τουρκία και στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, όπου μπορούν να ταξιδεύουν χωρίς βίζες, ενισχύοντας με τις γνώσεις τους τις οικονομίες αυτών των χωρών.

Στις ΗΠΑ μάλιστα εκφράζονται ανοιχτά αντιρρήσεις για τους περιορισμούς στην έκδοση αδειών εισόδου σε Ρώσους και πολλοί καλούν την κυβέρνηση Μπάιντεν να αναθεωρήσει την πολιτική της για να προσελκύσει Ρώσους επιστήμονες, κάτι που λειτουργεί πολλαπλά προς όφελος των αμερικανικών εθνικών συμφερόντων.

Αλλάζοντας πολιτική οι ΗΠΑ όχι μόνο θα εντάξουν ένα υψηλής εξειδίκευσης δυναμικό στην αγορά, αλλά θα πλήξουν και τη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν σε τομείς εξαιρετικά ευαίσθητους, όπως είναι η τεχνολογία και η αμυντική βιομηχανία. «Να δώσουμε άσυλο σε Ρώσους με υψηλά προσόντα για να τιμωρήσουμε τον Πούτιν» λένε ανοιχτά στην Ουάσιγκτον όσοι τάσσονται υπέρ της μεθόδευσης του brain drain της Ρωσίας.

Τεράστια προσόντα

Ειδικοί λένε ότι η δημογραφική κρίση, που έχει τις ρίζες της στη χαοτική κατάρρευση της ΕΣΣΔ, εξακολουθεί να κυνηγά τη Ρωσία, κάτι που αντικατοπτρίζεται ακόμα και σήμερα στην έλλειψη εργατικού δυναμικού και επιστημόνων, και μάλιστα σε στρατηγικής σημασίας τομείς της οικονομίας. Το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε εν μέρει με την «εισαγωγή» οικονομικών μεταναστών από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, κάτι όμως που θα είναι δύσκολο να γίνει και πάλι μετά την εισβολή στην Ουκρανία.

Η Ρωσία έχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό με νέους που έχουν ανώτατη εκπαίδευση μεταξύ των κρατών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Συγκεκριμένα το 96% των Ρώσων διαθέτουν αποδεικτικό γνώσεων που είναι τουλάχιστον αντίστοιχο του απολυτηρίου Λυκείου και η συντριπτική πλειονότητα των νέων αυτών κατευθύνονται στη συνέχεια στους τομείς των επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM).

Σύμφωνα με τον διαδικτυακό πάροχο βεβαιώσεων επαγγελματικών δεξιοτήτων Coursera, το 92% των Ρώσων έχουν τεχνολογικές δεξιότητες και το 97% έχουν δεξιότητες στην επιστήμη διαχείρισης δεδομένων.

Με 679.000 εργαζόμενους στους τομείς της έρευνας και της ανάπτυξης η Ρωσία διαθέτει το τέταρτο μεγαλύτερο ανθρώπινο δυναμικό στον τομέα αυτόν παγκοσμίως μετά τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ιαπωνία. Το 60% αυτού του δυναμικού απασχολείται στην τεχνολογία και το ένα τέταρτο στις φυσικές επιστήμες. Μάλιστα το ενδιαφέρον είναι ότι μειώνεται ο μέσος όρος ηλικίας των ερευνητών στη Ρωσία, όπου τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται με εντυπωσιακό ρυθμό οι επιστήμες της ρομποτικής και της τεχνητής νοημοσύνης.

Το Κρεμλίνο προσπαθεί να κεφαλαιοποιήσει αυτό το δυναμικό με τη δημιουργία του Ιδρύματος Προηγμένης Έρευνας (FPI) – το ρωσικό αντίστοιχο της Υπηρεσίας Προηγμένων Αμυντικών Ερευνητικών Προγραμμάτων των ΗΠΑ (DARPA).

Το ίδρυμα FPI έχει δώσει έμφαση στην ανάπτυξη υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων, όπως τα υπερηχητικά οχήματα, τα μη επανδρωμένα υποβρύχια και τα ενεργειακά όπλα, και έχουν γίνει άλματα στην τεχνολογία των υπερηχητικών πυραύλων και των λεγόμενων αυτόνομων συστημάτων.

Όπως το 1945

Εάν λοιπόν οι ΗΠΑ καταφέρουν να κάνουν εισαγωγή επιστημόνων από αυτούς τους τομείς, όχι μόνο θα ενισχύσουν το δικό τους ανθρώπινο δυναμικό, αλλά θα πλήξουν τη Ρωσία εκεί που πονάει, επισημαίνει η Ιρίνα Πλακς, συνεργάτιδα του Κέντρου Σκόουκροφτ για τη Στρατηγική και την Ασφάλεια του Ατλαντικού Συμβουλίου.

Είναι ακριβώς αυτό που συνέβη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση αναγνώρισαν την ισχύ της γερμανικής καινοτομίας και φρόντισαν να προσελκύσουν επιστήμονες που είχαν υπηρετήσει το Τρίτο Ράιχ.

Την αιμορραγία της Ρωσίας από τους πιο ταλαντούχους νέους της θα έπρεπε να έχουν ήδη σπεύσει να την εκμεταλλευτούν οι ΗΠΑ, υποστηρίζει η Πλακς, τονίζοντας ότι αυτό θα ήταν μία επένδυση των ΗΠΑ και σε σχέση με τη Ρωσία μετά τον Πούτιν, αφού «το κύμα Ρώσων μεταναστών μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα ανάμεσα στη Δύση και τη Ρωσία για το μέλλον».

Σήμερα οι ΗΠΑ έχουν μια μοναδική ευκαιρία να καταφέρουν ένα δυνητικά θανάσιμο πλήγμα στο καθεστώς Πούτιν, αναφέρει η Πλακς, αφαιμάσσοντας τη Ρωσία από το πιο πολύτιμο κεφάλαιο – τους ίδιους τους ανθρώπους της.

Σοκαρισμένη η κυβέρνηση

Ο Μίτια Αλεσκόβσκι, συνιδρυτής της οργάνωσης «OK Russians», που υποστηρίζει Ρώσους μετανάστες, λέει ότι η ρωσική κυβέρνηση «είναι σοκαρισμένη» και «ο πρωθυπουργός τούς παρακαλάει να μείνουν». «Τους λέει “μην ανησυχείτε που φεύγει η Αpple, θα χτίσουμε το δικό μας Apple Store”. Όμως θα έλεγα πως τώρα φεύγουν τα καλύτερα μυαλά. Αυτοί που έχουν υψηλή μόρφωση, έχουν εξειδίκευση, οι υψηλά αμειβόμενοι ειδικοί» λέει ο Αλεσκόβσκι.

Για να ανακόψει το κύμα φυγής η ρωσική κυβέρνηση πέρασε νόμο που προβλέπει ότι οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας θα έχουν φοροελαφρύνσεις και μεγαλύτερη ευελιξία, ενώ στους επιστήμονες που εργάζονται σε αυτές προσφέρονται επιδοτήσεις για στεγαστικά δάνεια, αυξήσεις μισθών και μηδενική φορολογία για τα επόμενα τρία χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι επιπλέον ο Πούτιν υπέγραψε διάταγμα με το οποίο εξαιρούνται από τη στρατιωτική θητεία οι εργαζόμενοι στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας.

Κάποιοι ειδικοί συγκρίνουν μάλιστα το κύμα φυγής επιστημόνων και διανοούμενων από τη Ρωσία με αυτό που είχε συμβεί το 1917, όταν μετά την επανάσταση εκατομμύρια άτομα, κυρίως μέλη της ρωσικής ελίτ, έφυγαν στη Δύση. Πάντως η σημερινή φυγή τόσο πολλών νέων επιστημόνων αναμένεται ότι υπονομεύει στρατηγικής σημασίας τομείς, όπως η αεροδιαστημική, τα οικοσυστήματα νεοφυών επιχειρήσεων, οι εταιρείες ΙΤ και η αμυντική βιομηχανία.

Η ρωσική εταιρεία Yandex NV, που από πολλούς θεωρείται η ρωσική απάντηση στην Google, μελετά τη δημιουργία γραφείων στην Αρμενία, τη Γεωργία και την Τουρκία, όπου έχουν καταφύγει πολλοί από τους υπαλλήλους της, για να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη λειτουργία της.

Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Ψηφιακής Ανάπτυξης, τον περασμένο χρόνο η χώρα είχε έλλειψη μεταξύ 500.000 και 1.000.000 ατόμων στον τομέα της ΙΤ και προφανώς με το κύμα φυγής μετά τον πόλεμο το πρόβλημα έχει επιδεινωθεί.

Διαβάστε επίσης

ΣΥΡΙΖΑ: Μήνυμα πολιτικής αλλαγής η κάλπη της 15ης Μαΐου

Νέα Δημοκρατία: Σαν ηφαίστειο που ξυπνά

ΠΑΣΟΚ: Με τον «ήλιο» απέναντι σε ελιτισμό και λαϊκισμό