Ίσως το πιο σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν αυτή τη στιγμή οι, νέοι κυρίως, εκπαιδευτικοί -που διορίζονται μόνιμα ή καλούνται να εργαστούν ως αναπληρωτές- είναι το αυξημένο κόστος ζωής και η στέγη.

Παντού, αλλά ιδίως στα νησιά και τις τουριστικές περιοχές, τα άδεια σπίτια είναι δυσεύρετα και πολύ ακριβά. Σχεδόν το σύνολο των αγγελιών (σε ποσοστό πάντως που σίγουρα ξεπερνά το 95%…) ζητούν από τον υποψήφιο ενοικιαστή να αδειάσει το σπίτι τον ερχόμενο Ιούνη! Το ίδιο φυσικά πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι φοιτητές και πολλές ακόμα κατηγορίες νέων υπαλλήλων. Και αν όλοι αυτοί καταφέρουν, μετά κόπων και βασάνων, να τακτοποιηθούν, το ενοίκιο είναι τόσο ψηλό που τα έξοδα της στέγης συνολικά πλησιάζουν το ύψος του μισθού του νεο-διοριζόμενου. 

Αιτία; Η απουσία κοινωνικής πολιτικής και δημόσιων επενδύσεων για τη στέγη, σε συνδυασμό με τη ραγδαία εξάπλωση της βραχυχρόνιας μίσθωσης, τύπου AirBnB. Τα ημερήσια έσοδα της οποίας είναι τόσα, ώστε όλοι σχεδόν οι ιδιοκτήτες ακινήτων να ζητούν την εκκένωσή τους από τον «χειμερινό» ενοικιαστή ήδη από τις αρχές του Ιούνη ως τα μέσα τουλάχιστον του Σεπτέμβρη. 

Η κατάσταση αυτή είναι προφανώς αβίωτη. Κανείς εκπαιδευτικός δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά του έχοντας στο νου ότι μέσα στις εξετάσεις θα πρέπει να φροντίσει να μείνει αλλού, πιθανότατα σε ξενοδοχείο με αστρονομική για το μισθό του δαπάνη. Παρομοίως, οι φοιτητές δεν είναι δυνατό να ολοκληρώσουν τη χρονιά και τις εξετάσεις τους σε ξενοδοχείο… Η μεγάλη πλειοψηφία των οικογενειών αδυνατεί να ανταποκριθεί οικονομικά σε κάτι τέτοιο. 

Λύσεις υπάρχουν, αλλά χρειάζεται πολιτική βούληση. Δεν λύνεται ένα τέτοιο πρόβλημα, χωρίς να «σπάσουν αυγά». Δεν γίνεται να θέλουμε και δάσκαλο για το παιδί, και γιατρό και νοσοκόμο για το νοσοκομείο και το κέντρο υγείας, και υπάλληλο για το λιμεναρχείο και τη δημόσια υπηρεσία, αλλά και να τους βγάζουμε έξω για τρεις και τέσσερις μήνες το χρόνο, στο βωμό των εσόδων από τη βραχυχρόνια μίσθωση. Θυμίζει αυτό που περιέγραφε ο Μαρξ για τους καπιταλιστές και το μισθό: θα προτιμούσαν οι μισθοί που προσφέρουν οι ανταγωνιστές τους να είναι υψηλοί για να κυκλοφορεί χρήμα και οι εργάτες να έχουν δυνατότητα να προμηθεύονται τα δικά τους προϊόντα. Αλλά ταυτόχρονα αυτοί να δίνουν χαμηλούς μισθούς στους δικούς τους εργάτες. Ένας παραλογισμός που βέβαια η εργατική τάξη αντιμετώπισε με τους αγώνες της για συλλογικές συμβάσεις. 

Στο ζήτημα που συζητάμε οι επιλογές είναι σαφείς. Μεσοπρόθεσμα, είναι απαραίτητη μια δημόσια πολιτική κατασκευής νέας φοιτητικής και υπαλληλικής στέγης, ώστε πανεπιστήμια και δήμοι να αποκτήσουν περισσότερες σύγχρονες εστίες. Ειδικά η φοιτητική στέγη, που έχει υποφέρει από το μηδενισμό των επενδύσεων την περίοδο των μνημονίων, πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αλλά και οι τουριστικοί καταρχάς δήμοι, πρέπει με την κρατική αρωγή να προχωρήσουν σε επενδύσεις στέγασης, φτιάχνοντας μικρούς οικισμούς για δέκα ή είκοσι οικογένειες νεοδιοριζόμενων υπαλλήλων. 

Είναι όμως σαφές ότι πρέπει να ληφθούν και βραχυπρόθεσμα μέτρα. Ήδη από σήμερα! Δυστυχώς, το «στεγαστικό πρόβλημα» δεν είναι φετινό με την κυβέρνηση της ΝΔ να αδιαφορεί για την έκταση και τις επιπτώσεις του. Αντίθετα, τα αρμόδια υπουργεία παρότι γνωρίζουν τις συνθήκες που επικρατούν, δεν έλαβαν ούτε ένα, το τονίζω: ούτε ένα, μέτρο για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης τη φετινή χρονιά. 

Στο σημείο αυτό, να διευκρινίσουμε ότι δεν μπαίνουν όλοι οι ιδιοκτήτες AirBnB στο ίδιο τσουβάλι. Υπάρχει η οικογένεια που ανακαίνισε με κόπο και δανεισμό ένα μικρό διαμέρισμα και με τα καλοκαιρινά έσοδα αποπληρώνει το δάνειο και συμπληρώνει το εισόδημά της. Και υπάρχει και ο μεγάλος ιδιοκτήτης, με πέντε – έξι διαμερίσματα, υπάρχει η εταιρία, που διαχειρίζεται ακόμα μεγαλύτερο πλήθος διαμερισμάτων, λειτουργώντας στην πράξη ένα άτυπο ξενοδοχείο χωρίς τα βάρη και τις υποχρεώσεις του ξενοδόχου. 

Ο Αλέξης Τσίπρας έγκαιρα, πριν το καλοκαίρι, είχε θέσει δύο κατευθύνσεις για άμεση ενέργεια. Πρώτον, το όριο των δύο διαμερισμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης ανά ιδιοκτήτη. Προφανώς για όλα τα υπόλοιπα θα πρέπει να προσκομιστεί στις φορολογικές αρχές συμβόλαιο μακράς διάρκειας, ή αν μείνουν κενά το χειμώνα, απαγόρευση μίσθωσής τους και το καλοκαίρι (επαναλαμβάνω, για το τρίτο και πάνω διαμέρισμα ανά ιδιοκτήτη). Και δεύτερον, φορολογικά κίνητρα και αντικίνητρα. Οι ρυθμίσεις θα πρέπει να εξειδικευθούν από ειδικούς αλλά θα μπορούσαν για παράδειγμα να είναι στην κατεύθυνση μηδενικής φορολόγησης ενός διαμερίσματος βραχυχρόνιας μίσθωσης για κάθε διαμέρισμα του ίδιου ιδιοκτήτη νοικιασμένου με ετήσιο τουλάχιστον συμβόλαιο. Και από την άλλη, σημαντική φορολογική έκπτωση για το ενοίκιο στο νεο-διοριζόμενο εκπαιδευτικό ή υπάλληλο και για την οικογένεια του φοιτητή, σε συνδυασμό με γενναίο επίδομα ενοικίου, εξαρτώμενου μάλιστα από το ύψος των ενοικίων κάθε περιοχής. 

Σημαντικό ρόλο σε όλο αυτό πρέπει να παίξουν οι δήμοι. Τόσο με τη διοικητική, όσο και με την πλατιά έννοια. Με δυο λόγια, οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες πρέπει να μπουν μπροστά για τη στέγαση του εκπαιδευτικού, της γιατρού, του νοσοκόμου, του υπαλλήλου, της φοιτήτριας που έρχεται να εμπλουτίσει και να υπηρετήσει τον τόπο τους. Εξάλλου σε πολλά δημοτικά συμβούλια, όπως διαβάζω, έχουν κατατεθεί προτάσεις για τον τρόπο συμπαράστασης στους νέους ενοικιαστές, με επείγουσα αξιοποίηση δημοτικών ακινήτων και άλλων μέσων. 

Βέβαια εδώ να τονίσουμε αυτό που προβλέπει ο νόμος: το κράτος έχει την κύρια ευθύνη. Όχι επειδή είναι… «πατερούλης», όπως ακούσαμε πρόσφατα από τον υφυπουργό Παιδείας Άγγελο Συρίγο που έχει διαπρέψει σε ανάλογες δηλώσεις… Αλλά γιατί αυτό ορίζει το Σύνταγμα: να ενισχύσει τους δήμους για κάθε δική του αρμοδιότητα που τους μεταβιβάζει, με τη στενή και ευρεία έννοια. Και δεν αποτελεί καθήκον των δήμων, ούτε είναι εντός των οικονομικών δυνατοτήτων τους, η στεγαστική πολιτική. Είναι καθήκον του κράτους και ως τέτοιο θα το αντιμετωπίσει επειγόντως η επόμενη προοδευτική κυβέρνηση με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ. 

Για φέτος, αν όλα τα υπόλοιπα δεν εφαρμοστούν έγκαιρα ώστε να αποδώσουν, αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνεχίσει να αδιαφορεί και να υπερθεματίζει για την… αυτορύθμιση της αγοράς ακινήτων, ο στόχος που πρέπει να τεθεί και να διεκδικηθεί από τις ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών είναι ένας: «καμία έξωση εκπαιδευτικού το καλοκαίρι, έστω και για μια μέρα».

*Ο Νίκος Φίλης είναι Βουλευτής Α’ Αθηνών και τομεάρχης Παιδείας ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ

Διαβάστε επίσης:

Η επανασύνδεση με τη μεσαία τάξη πρώτος στόχος του Τσίπρα

Moody’s – DBRS: Γιατί δεν προχώρησαν σε αναβάθμιση της Ελλάδας

86η ΔΕΘ-Τσίπρας: Η επίσκεψη στα περίπτερα της έκθεσης και η… «αγωνία» (Photo)