Κρεμασμένος στο μπράτσο του ανέκφραστου Προέδρου Πούτιν ο κ. Ερντογάν προσπαθεί να εκμεταλλευθεί τη φωτογραφία της στιγμής, πριν φθάσει στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Η γλώσσα του σώματος των δύο ηγετών μάλλον δείχνει έναν φορτικό Τούρκο Πρόεδρο, απελπισμένα να αδράχνει το μπράτσο του αδιάφορου Ρώσου Προέδρου στη Σύνοδο της Σαγκάης.

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού η θεσμική πολιτεία ήρε τις απαγορεύσεις πώλησης αμυντικών συστημάτων, που είχε επιβληθεί στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Η Ουάσιγκτον, αναγνωρίζοντας ότι οι γεωστρατηγικές επιδιώξεις για ισορροπία και εκτόνωση απαιτούν λύσεις που υπηρετούν κοινές στοχεύσεις, με ουσιαστικές πολιτικές πρωτοβουλίες συμμετέχει στην οικοδόμηση του κόσμου, στον οποίον ακραίες απαιτήσεις και συμπεριφορές θα αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με συνολικότερες συναινέσεις.

Αποκούμπι η Μόσχα

Η Άγκυρα, πολλαπλώς απογοητευμένη από τις εσφαλμένες πολιτικές επιλογές της, κρεμιέται στο «παγωμένο μπράτσο Πούτιν», συμμετέχει στη Σύνοδο της Σαγκάης για να δείξει επιλογές προς την Άπω Ανατολή, παραβλέποντας τη σημασία των συσχετισμών δυνάμεων στο σχήμα που προσπαθεί να προβληθεί.

Ο κ. Ερντογάν, αδυνατώντας να διευκρινίσει πολιτικά και γεωστρατηγικά τι σημαντικό θα προσφέρει στους συνομιλητές του, που δεν δείχνουν να συμμερίζονται τις αγωνίες του, αρκείται στο εικονικό στήριγμα του αδιάφορου και ανταγωνιστικού σε πολλά πεδία Προέδρου Πούτιν.

«Πυρά» κατά ΗΠΑ

Η Τουρκία στρέφει την οργισμένη διάθεσή της στις ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας ότι η απόφαση που επιτρέπει στην Κυπριακή Δημοκρατία να εξασφαλίζεται αμυντικά θα προκαλέσει εξοπλιστικό ακραίο ανταγωνισμό.

Η Άγκυρα, παραβιάζοντας κάθε αρχή σεβασμού ανεξαρτησίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, επέλεξε να εισβάλει στρατιωτικά στην Κύπρο. Παρανόμως συνεχίζει να κατέχει έδαφος της Κύπρου, παρεμποδίζοντας, με την απειλή των όπλων, την εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου. Με την παράνομη συμπεριφορά της η Άγκυρα ανακόπτει βιαίως την ανάπτυξη του κυπριακού λαού και την ολοκλήρωση της ένταξής του με την πλήρη εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου στο σύνολο της κυπριακής επικράτειας, όπως αναγνωρίζεται από την Ε.Ε. και τη διεθνή κοινότητα.

Ο καθημερινός και συνεχής βιασμός της κυπριακής κυριαρχίας στη στεριά, στη θάλασσα, στον αέρα και στο διάστημα από τον τουρκικό στρατό και η ευθεία αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας κράτους – μέλους της Ε.Ε. έχουν προκαλέσει αντιδράσεις από την πλευρά των ΗΠΑ και της Ε.Ε. σε όλα τα επίπεδα των σχέσεων που διατηρούν με την Τουρκία, με έντονη ή πιο ήπια πολιτική γλώσσα.

Επιλογές με ρίσκο

Όμως οι επιλογές του Προέδρου Ερντογάν τον παγιδεύουν καθημερινώς στον αέναο στροβιλισμό του παγκόσμιου κυκλώνα. Με τη δική του πολιτική απόφαση αναλαμβάνει συνεχώς περισσότερες ριψοκίνδυνες πρωτοβουλίες, που τον προσκολλούν σε ένα άμορφο, αλλά άστατα εξελισσόμενο, σύστημα συγκρουσιακών συνεργασιών. Η Μόσχα και το Πεκίνο παρατηρούν τον κόσμο από θώκους υπερδυνάμεων που επιθυμούν να διαμορφώσουν το νέο γεωστρατηγικό περιβάλλον.

 Η Άγκυρα κρεμάστηκε, χωρίς να της ζητηθεί, στον βραχίονα του κ. Πούτιν, την ώρα που η Ρωσία διεκδικεί τη νέα παγκόσμια θέση της αναζητώντας υπάκουους στρατούς, που δεν μπορεί να υπηρετούν αποτελεσματικά και τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ.

Η Άγκυρα από τη Μόσχα αντιμετωπίζεται ακόμη με πολιτικό ρεαλισμό ως ΝΑΤΟϊκή δύναμη. Ο Πρόεδρος Ερντογάν, παρ’ όλο που θεωρεί ότι γνωρίζει καλά το παιγνίδι των πολλαπλών συμπεριφορών, μάλλον υποτιμά την πραγματικότητα της αλλαγής του κόσμου.

Εκεί στου κόσμου τη στροφή, κύριε Ερντογάν… «Ω, αν μπορούσες να τα διαβάσεις!!! Όλα θα άλλαζαν…» (Τάσος Λειβαδίτης, ποιητής, +1988).

Όμως όταν οι ηγεσίες απομακρύνονται από τις ευαισθησίες και τις ανησυχίες των εκλογέων τους, αυτοπεριοριζόμενες σε παλάτια με τοίχους αδιαπέραστους, που μονώνουν ακόμα περισσότερο οι δελφίνοι της διαδοχής και η αγωνία των πιθανών αλλαγών που θα αναζητήσει το εκλογικό σώμα, τότε η ευθύνη του ηγέτη για τη διακυβέρνηση της χώρας γίνεται μεγαλύτερη.

Υπόλογος απέναντι στον λαό, που του υποσχέθηκε μία διαφορετική πραγματικότητα, αλλά και απέναντι στους συμμάχους του, δεν φρόντισε να διατηρήσει τη διάφανη πολιτική των πρώτων χρόνων της κυβερνητικής του διαδρομής. Πρόσθεσε υποχρεώσεις, που δεν του ζητήθηκαν, με δεσμεύσεις που ανέλαβε απέναντι σε νεότερους συνομιλητές, τους οποίους μονομερώς αναβαθμίζει σε αποκλειστικούς και προνομιακούς εταίρους.

Όλοι στον ίδιο κόσμο ζούμε και αντιλαμβανόμαστε τις εξελίξεις. Πολύ λίγοι προτιμούν την ένταση στις διεθνείς σχέσεις και τον βιασμό του διεθνούς δικαίου, αλλά και των ανθρώπων. Η Τουρκία επιλέγει να ενταχθεί στον μικρό κύκλο των ολίγων, ενώ ιστορικά και πολιτικά ανήκει και συμμετέχει στην ευρύτερη κοινωνία των πολυμερών συνεργασιών.

Την εγγύηση ασφάλειας στον λαό σου την παρέχεις όταν ως δημοκρατικά εκλεγμένος ηγέτης φροντίζεις για την ανάπτυξη, χωρίς να στέλνεις στρατιώτες σου να σκοτωθούν σε μέτωπα που δεν έχουν καμία σχέση με την ασφάλεια της χώρας σου.

Οι απειλές και η ένταση αποσταθεροποιούν το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και των αγορών, χωρίς να επιτρέπει να διαφανούν οποιεσδήποτε σοβαρές δικαιολογίες, που θα εξηγούσαν τις ακρότατες τουρκικές επιλογές.

Η κληρονομιά του Κεμάλ

Στο σύνολό τους τα μέλη του ΟΗΕ, της Ε.Ε., του ΝΑΤΟ και των χωρών του αραβικού κόσμου δεν παρακολουθούν πλέον την ένταση που απεργάζεται η Άγκυρα και το καθεστώς Ερντογάν. Η διαπίστωση που κυριαρχεί στη διεθνή ενημέρωση ακυρώνει την προσπάθεια του Τούρκου Προέδρου να πολώσει την εσωτερική συζήτηση.

Η καθ΄ όλα ατυχής προσπάθεια του τουρκικού κυβερνώντος κόμματος, που αποσκοπεί στην πόλωση, δεν επιτυγχάνει επειδή από θέσεως όλα τα τουρκικά κόμματα, χωρίς εξαίρεση, παραμένουν ευλαβώς προσηλωμένα στην κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ.

Συνεπώς οι απειλές στους γείτονες και στις ξένες δυνάμεις, παρ’ όλο που είναι σύμμαχοι και συνεταίροι της Τουρκίας, μάλλον τη θέση των κεμαλικών κομμάτων ενισχύει, που είναι οι αυθεντικοί εκφραστές του κεμαλισμού, παρά το κόμμα του κυρίου Ερντογάν, που επιδιώκει την εξαφάνιση της πολιτικής και κοινωνικής κληρονομιάς του Ατατούρκ.

Η επιλογή των ΗΠΑ να άρουν τους περιορισμούς για τη βελτίωση των αμυντικών επιλογών της Κυπριακής Δημοκρατίας επιτρέπει να διαβάσουμε πίσω από τις γραμμές της ανακοίνωσης μία εξαιρετική και πολυδιάστατη γεωστρατηγική κίνηση, που αγγίζει σημαντικές πτυχές της διεθνούς πολιτικής και των γεωστρατηγικών μετασχηματισμών.

Η ενίσχυση των αμυντικών σχημάτων από τον Βορρά του Ατλαντικού Συμφώνου μέχρι τον Νότο της Αραβικής Χερσονήσου συμπληρώνεται με σαφέστατες πολιτικές κινήσεις των ΗΠΑ, της Γαλλίας, της Σαουδικής Αραβίας, του Ισραήλ και προβλεπόμενες μελλοντικές εξελίξεις στο Ιράν και την Παλαιστίνη.

Θα ήταν σφάλμα να θεωρήσει οποιοσδήποτε ότι η Τουρκία σύρεται στις εξελίξεις όταν τόσο ο κ. Ερντογάν όσο και όλα τα τουρκικά κόμματα συμφωνούν στις επιλογές πόλωσης με τους συμμάχους, τους εταίρους αλλά και όλους τους γείτονες.

Όλοι διαπιστώνουμε ότι η Τουρκία σήμερα συνειδητά επιλέγει τη συμπεριφορά εκκρεμούς, αδιαφορώντας για τα προβλήματα που δημιουργεί στις επιλογές της ευρωατλαντικής συμμαχίας, αλλά και μελλοντικά στη διευρυμένη συζήτηση Δύσης, Ανατολής και Άπω Ανατολής.

Η παρανομία που υφίσταται η Κυπριακή Δημοκρατία στιγματίζεται από θεσμικούς παράγοντες, όπως προσφάτως, με παρρησία, για πολλοστή φορά υπογράμμισε ο κ. Μενέντες, αλλά και με σημαντικές πολιτικές κινήσεις προς την Κυπριακή Δημοκρατία, με πιο πρόσφατη την άρση των εξοπλιστικών περιορισμών που υιοθέτησαν οι ΗΠΑ.

Η ελληνική «απάντηση»

Η άσκηση της διπλωματίας και η ανάπτυξη των διεθνών σχέσεων είναι μία πολύ σοβαρή και δύσκολη υπόθεση, γεμάτη απρόοπτα και εκπλήξεις. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας επιβεβαιώνει με τις επιλογές του ότι αντιλαμβάνεται το μέγεθος της ευθύνης του απέναντι στον ελληνικό λαό και τους συμμάχους, ώστε με αποτελεσματικότητα να προωθεί τα συμφέροντα της χώρας, αξιοποιώντας τις απαιτήσεις της σύγχρονης διεθνούς πραγματικότητας.

Όταν η διεθνής ελληνική διπλωματική επιτυχία ενοχλεί τρίτες προς την ευρωατλαντική συμμαχία χώρες επιβεβαιώνεται η αποτελεσματικότητα των ελληνικών επιλογών. Τα πράγματα γκριζάρουν μέσα στη δυτική συμμαχία όταν η ΝΑΤΟϊκή Τουρκία θεωρεί τις επιτυχίες της Δύσης ως στρεφόμενες εναντίον της και όχι ως διάσταση στην οποία και η Άγκυρα όφειλε να έχει συμβάλει με όλη τη δυναμική που διαθέτει, στρατιωτική και οικονομική, προκειμένου να εκλείψουν οι εντάσεις, οι παράνομες στρατιωτικές κατοχές, οι ομαδικοί τάφοι.

Ο εσωτερικός πολιτικός διάλογος στις δημοκρατίες προφανώς και φέρει ιδεολογικό πρόσημο, παραμένει όμως πάντοτε δημιουργικός, παρά την οξύτητα της γλώσσας που επιλέγεται, όταν με σαφήνεια διατυπώνεται ταύτιση επί των εθνικών διεκδικήσεων και άμεση προώθηση των συμφερόντων της Ελλάδας.

* Ο δρ Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης:

Ο Ερντογάν «παίζει» με Ρωσία – Κίνα και οι Αμερικανοί παίρνουν τα μέτρα τους

Ουκρανία: Τα κρίσιμα λάθη υπολογισμών από τις ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών

ΚΚΕ: 15 μέτρα ως απάντηση στην ενεργειακή και πληθωριστική κρίση