Θεωρείται η σοβαρότερη πυρηνική απειλή για την παγκόσμια ασφάλεια μετά την κρίση στην Κούβα, το 1962, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν καθιστά σαφές ότι δεν μπλοφάρει όταν λέει πως έχει δικαίωμα να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που διαθέτει για να επιβάλει την πολιτική του στην Ουκρανία.

Η λεγόμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» των Ρώσων δεν έχει τα αναμενόμενα αποτελέσματα και ο Πούτιν μετά την προσάρτηση τεσσάρων ουκρανικών επαρχιών στην ρωσική επικράτεια ισχυρίζεται πως οποιαδήποτε επίθεση κατά των εδαφών αυτών θεωρείται επίθεση κατά της Ρωσίας και σύμφωνα με το αμυντικό δόγμα της χώρας μπορεί να χρησιμοποιήσει ακόμα και πυρηνικά όπλα για να αμυνθεί. Μάλιστα για να γίνει πιο πειστικός ο Πούτιν υπενθύμισε ότι οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει ένα προηγούμενο, με την ρίψη δύο ατομικών βομβών στην Ιαπωνία, το 1945.

Ο Τσετσένος πολέμαρχος Ραμζάν Καντίροφ άφησε να εννοηθεί ότι για να ανακοπεί η ουκρανική προέλαση η Ρωσία πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο χρήσης μικρών πυρηνικών, αλλά το Κρεμλίνο φρόντισε να ρίξει τους τόνους το περασμένο 24ωρο. Δυτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης πυρηνικών όπλων από τον Πούτιν είναι μικρός, αλλά επισημαίνουν ότι όσο ο στρατός του υφίσταται οδυνηρές ήττες στην Ουκρανία, τόσο εντείνονται οι πιέσεις στη Μόσχα.

«Τακτικά» vs «στρατηγικά» πυρηνικά όπλα

Η κρίση των πυραύλων στην Κούβα αφορούσε στα «στρατηγικά» πυρηνικά όπλα, που έχει τόση ισχύ ώστε μπορούν να καταστρέψουν ολόκληρες πολιτείες χιλιάδες μίλια μακριά από τα πεδία των μαχών. Αντίθετα στην περίπτωση της Ουκρανίας η συζήτηση γίνεται για τα μικρότερης ισχύος, «τακτικά» πυρηνικά.

Πρόκειται για μικρότερης ισχύος πυρηνικές κεφαλές που χρησιμοποιούνται στο πεδίο της μάχης με σκοπό την καταστροφή συγκεκριμένων στόχων. Παρόλα αυτά πολλές τέτοιες κεφαλές είναι πιο ισχυρές από την ατομική βόμβα που έριξαν οι Αμερικανοί στη Χιροσίμα, που ήταν ισοδύναμη με 20 κιλοτόνους δυναμίτη.

«Οι λεγόμενοι τακτικοί πυρηνικοί πύραυλοι για χρήση στο πεδίο της μάχης έχουν ισχύ που κυμαίνεται μεταξύ ενός και 50 κιλοτόνων δυναμίτη… και μπορούν να καταστρέψουν περιοχές περίπου δύο τετραγωνικών μιλίων», δήλωσε στο BBC ο στρατηγός σερ Ρίτσαρντ Μπάρονς, πρώην επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου των βρετανικών δυνάμεων.

Οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ είχαν τεράστια αποθέματα πυρηνικών, αλλά μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου εγκατέλειψαν αυτό το οπλοστάσιο πιστεύοντας ότι «τα ολοένα και πιο αποτελεσματικά συμβατικά όπλα μπορούν να κάνουν την ίδια δουλειά». Ωστόσο υπάρχουν ακόμα πολλές τέτοιες πυρηνικές κεφαλές στα οπλοστάσια. Η Ρωσία έχει περίπου 2.000 τακτικές πυρηνικές κεφαλές τις οποίες μπορούν να φέρουν διάφορα συστήματα που χρησιμοποιούνται για συμβατικά πυρομαχικά, όπως οι πύραυλοι κρουζ Kalibr και οι βαλλιστικοί πύραυλοι Iskander, που εκτοξεύονται από την ξηρά ή από την θάλασσα.

Το όπλο για το οποίο ανησυχούν περισσότερο στη Δύση είναι οι πύραυλοι Iskander, με τους οποίους μπορούν να πληγούν δυτικοευρωπαϊκές πόλεις. Η μικρότερη έκρηξη που θα προκαλούσε ένα τέτοιο πλήγμα είναι αντίστοιχη με το ένα τρίτο της εκρηκτικής ισχύος της βόμβας στη Χιροσίμα.

Τα σενάρια ενός πυρηνικού πλήγματος

Οι ειδικοί λένε πως υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τακτικά πυρηνικά όπλα.

Ο πρώτος είναι μία προειδοποιητική βολή, που δεν θα προκαλέσει θύματα, αλλά θα επιδείξει την ισχύ της Μόσχας. Θα μπορούσε να είναι μία υπόγεια έκρηξη, ή μία δοκιμή πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα, ίσως πολύ ψηλά στην ατμόσφαιρα πάνω από την Ουκρανία, ή ακόμα και μία βολή σε ακατοίκητο νησί, όπως η Νήσος των Φιδιών.

Σε μία τέτοια περίπτωση η ραδιενέργεια που εκλύεται αν και αρχικώς είναι τεράστια, μειώνεται στο 1% της αρχικής μέσα σε ένα 48ωρο. Το ραδιενεργό νέφος που προκαλείται θα επιστρέψει στη γη 24 ώρες μετά την έκρηξη και προφανώς θα είναι εξαιρετικά επικίνδυνο.

Ακόμα και μία τέτοια «προειδοποιητική» βολή θα κλιμακώσει περαιτέρω την ένταση και θα αυξήσει τον κίνδυνο εκδήλωσης ρωσικής επίθεση εναντίον κατοικημένης περιοχής, κάτι που αναμένεται ότι θα προκαλέσει διεθνή αντίδραση και οι Ρώσοι «θα γίνουν περισσότερο παρίες από ποτέ», όπως προειδοποίησε ο Αμερικανός πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, πριν από δύο εβδομάδες.

Η δεύτερη πιθανότητα είναι να γίνει ένα πλήγμα με στόχο τον ουκρανικό στρατό ή κάποιο κομβικής σημασίας σημείο των υποδομών, όπως για παράδειγμα ένα πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας.  Είναι αμφίβολη η σκοπιμότητα ενός τέτοιου πλήγματος. Οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν μεγάλη διασπορά στο πεδίο και σύμφωνα με μελέτη του αμερικανικού στρατού για να καταστραφεί ένα άρμα μάχης θα πρέπει να πληγεί από μία κεφαλή ενός κιλοτόνου που θα εκτοξευθεί από απόσταση μόλις 90 μέτρων.

Ειδικοί εκτιμούν ότι δεν θα κάνει καμία διαφορά για την Ρωσία να χτυπήσει στόχους στο πεδίο των μαχών και μάλιστα σε περιοχές που έχει διακηρύξει ότι της ανήκουν. Επιπλέον σε ένα τέτοιο πλήγμα θα εκτεθούν στη ραδιενέργεια και οι ρωσικές δυνάμεις.

Η τρίτη και πιο σοβαρή ενέργεια θα μπορούσε να είναι ένα πλήγμα της Ρωσίας με στόχο ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ, κάτι που υπονόησε ο Ντμίτρι Τρένιν, πρώην επικεφαλής του Κέντρου Carnegie, που είναι ένα ρωσικό think-tank. Ο Τρένιν σε τηλεοπτική συνέντευξη ανέφερε ότι η Ρωσία για να λειτουργήσει αποτρεπτικά πρέπει να δείξει ότι σοβαρολογεί όταν αναφέρεται στα πυρηνικά όπλα. Πρόσθεσε μάλιστα ότι η Δύση κάνει λάθος εκτίμηση όταν εικάζει ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να απαντήσει με τη χρήση πυρηνικών όπλων στις απώλειες που έχει στα πεδία των μαχών στην Ουκρανία.

«Είναι απολύτως πιθανό ένα πλήγμα να μην στοχεύσει στο θέατρο των μαχών, αλλά κάπου αλλού, σε μεγάλη απόσταση», είπε χαρακτηριστικά ο Τρένιν.

Η πιθανή απάντηση από το ΝΑΤΟ

Το πώς θα απαντούσε το ΝΑΤΟ είναι δύσκολο να το εκτιμήσει κάποιος. Αλλά είναι πιθανό να ενεργοποιηθεί το άρθρο που προβλέπει συλλογική απάντηση από τα κράτη-μέλη της συμμαχίας, σε τέτοια περίπτωση.

Ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ, προειδοποίησε ότι η οποιαδήποτε χρήση πυρηνικών όπλων από τη Ρωσία θα είχε «καταστροφικές συνέπειες». Αντίστοιχη ήταν και η προειδοποίηση του γ.γ. του ΝΑΤΟ, Γιανς Στόλτεμπεργκ.

Το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να απαντήσει με στρατιωτική επίθεση με συμβατικά όπλα, με  στόχο την καταστροφή του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας, όπως ανέφερε ο πρώην διευθυντής της CIA, απόστρατος στρατηγός Ντέιβιντ Πετρέους.

Οι αμερικανοί αναλυτές έχουν πει εδώ και χρόνια ότι τα μικρά πυρηνικά είναι δύσκολο να τα χρησιμοποιήσεις, δυσκολότερο να τα ελέγξεις και αποτελούν ένα καλό όπλο τρομοκράτησης παρά όπλο για το πεδίο της μάχης. Πολλοί πιστεύουν ότι και οι τωρινές απειλές που εκτοξεύει το Κρεμλίνο είναι σε αυτό το πλαίσιο: περισσότερο όπλο για να τρομοκρατήσει, παρά για να το ρίξει στο πεδίο της μάχης.

Εδώ και μήνες οι αναλυτές του Πενταγώνου προσπαθούν να κάνουν προσομοιώσεις ενός τέτοιου πλήγματος για να διαπιστώσουν πως θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να απαντήσουν αναλόγως. Όμως αυτή είναι πολύ δύσκολη αποστολή, καθώς τα τακτικά πυρηνικά ποικίλουν και κανένας δεν μπορεί να υποθέσει τι είδους κεφαλή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από τη Ρωσία.

Το Ινστιτούτο Μελετών Πολέμου εκτιμά  ότι «η χρήση πυρηνικών από τους Ρώσους θα είναι ένα μαζικό τζογάρισμα με περιορισμένα οφέλη, που δεν θα οδηγήσει στους στόχους που έχει θέσει ο Πούτιν με τον πόλεμο. Στην καλύτερη περίπτωση, η χρήση ρωσικών πυρηνικών θα πάγωνε την πρώτη γραμμή στην υφιστάμενη κατάσταση και θα έδινε στο Κρεμλίνο τη δυνατότητα να διασφαλίσει τον έλεγχο των εδαφών που κατέλαβε στην  Ουκρανία».

Πάντως η κατάσταση δεν είναι καθόλου εύκολη και είναι αμφίβολο αν θα βρεθεί ο Τζέημς Μποντ να απενεργοποιήσει ένα «πυρηνικό τσέπης», λίγα δευτερόλεπτα πριν εκραγεί, όπως έκανε ο περίφημος πράκτορας 007 στην ταινία «Ο Χρυσοδάκτυλος», το 1964.

Διαβάστε επίσης:

ΗΠΑ: Ξεπέρασαν τους εκατό οι νεκροί από τον κυκλώνα Ίαν (Video)

Εκουαδόρ: «Λουτρό αίματος» σε φυλακή – Τουλάχιστον 15 νεκροί (video)

Τι βλέπουν οι μετεωρολόγοι για τον χειμώνα που έρχεται και πώς θα επηρεάσει τις τσέπες μας (Photos)