Η αστυνομία στήνει οδοφράγματα σε κεντρικούς δρόμους και σταυροδρόμια. Οι Κινέζοι βγαίνουν στους δρόμους. Κρατούν λευκά χαρτιά στα χέρια. Είναι σιωπηλοί στην αρχή. Στη συνέχεια ακούγονται συνθήματα κατά των περιοριστικών υγειονομικών μέτρων. Αλλά και συνθήματα κατά του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Στην πόλη Ουρούμκι, πρωτεύουσα της επαρχίας Σινζιάνγκ το βράδυ της Πέμπτης, εν μέσω αυστηρών περιοριστικών μέτρων, ξέσπασε φωτιά σε συγκρότημα διαμερισμάτων. Οι Κινέζοι υποστηρίζουν ότι εξαιτίας των μέτρων οι ένοικοι δεν μπόρεσαν να διαφύγουν, με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους 10 άνθρωποι και 9 να τραυματιστούν.

Ο εξωτερικός εχθρός

Στην επαρχία αυτή ζουν κυρίως μουσουλμάνοι Ουιγούροι και το κινεζικό καθεστώς εφαρμόζει αυστηρότατα περιοριστικά μέτρα από την αρχή της πανδημίας. Πολλοί από τα 4 εκατομμύρια των κατοίκων το Ουρούμκι δεν μπορούν να βγουν από τα σπίτια τους εδώ και 100 μέρες. Η πολιτική της μηδενικής ανοχής στον κορονοϊό εφαρμόζεται με ευλάβεια. Ή μήπως πρόκειται για μηδενική ανοχή σε κάθε αμφισβήτηση του καθεστώτος;

Τα συνθήματα που ακούστηκαν στους δρόμους του Ουρούμκι την επόμενη μέρα ήταν «βάλτε τέρμα στο λοκντάουν», αλλά και «κάτω το Κομμουνιστικό Κόμμα».

Η κινεζική κυβέρνηση κατηγορεί «δυνάμεις με άλλα κίνητρα» ως υπεύθυνες για την τραγωδία στο Ουρούμκι. Ο εξωτερικός εχθρός είναι μια βολική εξήγηση. «Στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης υπάρχουν δυνάμεις με απώτερα κίνητρα που συνδέουν την φωτιά με την απάντηση των τοπικών αρχών στην covid», δήλωσε ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Ζαο Λίζιαν.

«Δεν είμαι οι ξένες δυνάμεις. Είμαι Κινέζος», ακούγεται να λέει ένας διαδηλωτής στο Ουρούμκι, απαντώντας στους ισχυρισμούς του υπουργείου Εξωτερικών.

Στα social media κυκλοφορούν βίντεο που δείχνουν ντόπιους να ψάλλουν στη γλώσσα χαζμάτ έναν στίχο από τον εθνικό ύμνο: «Ξεσηκωθείτε, όσοι αρνείστε να γίνεται σκλάβοι»…

Η κινεζική κυβέρνηση συνηθίζει να αποδίδει σε «ξένες δυνάμεις» κάθε κινητοποίηση που γίνεται στο Χονγκ Κονγκ, στη Σινζιάνγκ, στο Θιβέτ.

«Υπάρχουν ξένες δυνάμεις; Ίσως. Αλλά πιστεύετε ότι ξένες δυνάμεις μπορούν να οργανώσουν κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα, σε τόσο μεγάλη κλίμακα και να δωροδοκήσουν τους πολίτες για να κρατούν λευκά χαρτιά; Νομίζω ότι υποτιμάτε το δίκτυο παρακολούθησης», έγραψε ένας χρήστης του δικτύου Weibo και η ανάρτηση είχε 28.000 αναγνώσεις σε λίγα λεπτά.

Πρωτόγνωρα πράγματα

Αυτά που βλέπουμε είναι «απολύτως ξεχωριστά» πράγματα για την Κίνα, μεταδίδουν οι ανταποκριτές του βρετανικού δικτύου Sky News, «είναι πραγματικά δύσκολο να εκφράσουμε πόσο ασυνήθιστα πράματα γίνονται στην ηπειρωτική Κίνα».

Η Έλεν Αν Σμιθ, ανταποκρίτρια του βρετανικού καναλιού είδε στη Σαγκάη διαδηλωτές να φωνάζουν «Κάτω το Κομμουνιστικό Κόμμα, Κάτω ο Σι Ζινπινγκ». «Υπάρχει η αίσθηση της έντονης ανησυχίας, της απόγνωσης για τα μέτρα κατά της covid 19, που αρχίζει να διογκώνεται», λέει η Έλεν Αν Σμιθ, περιγράφοντας ότι στην ατμόσφαιρα «υπάρχει μεγάλη ένταση».

Χθες (27/11) το βράδυ η κινεζική αστυνομία συνέλαβε τον ανταποκριτή του BBC, Έντ Λόρενς, που κάλυπτε τις κινητοποιήσεις στη Σαγκάη. Σύμφωνα με το BBC, οι αστυνομικοί «χτύπησαν» τον Εντ Λόρενς και του πέρασαν χειροπέδες, παρότι τους είπε ποιος ήταν.

Το Sky News λέει πως η αστυνομία είχε σαφείς εντολές για να διαλύσει το πλήθος, αλλά αποδείχτηκε πολύ δύσκολο. Έγιναν πολλές συλλήψεις το βράδυ και συνεχίζονται μέχρι αυτή την ώρα.

«Θέλουμε τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα. Δεν μπορούμε να βγούμε από τα σπίτια μας αν δεν κάνουμε τεστ. Αυτό που έγινε στην Σινζιάνγκ ήταν ένα δυστύχημα που έβγαλε τους ανθρώπους στους δρόμους», λέει ένας 26χρονος διαδηλωτής στη Σαγκάη, που έμεινε όλη τη νύχτα στον δρόμο, μαζί με εκατοντάδες άλλους.

«Οι άνθρωποι δεν είναι βίαιοι, αλλά η αστυνομία κάνει συλλήψεις χωρίς λόγο. Κι εμένα προσπάθησαν να με συλλάβουν, αλλά με απέσπασαν από τα χέρια τους αυτοί που ήταν γύρω μου», προσθέτει ο 26χρονος.

Η υπομονή εξαντλήθηκε

Η υπομονή των Κινέζων για τις συνέπειες της πολιτικής για μηδενική ανοχή έναντι της πανδημίας εξαντλείται και αυτή είναι η πρώτη τεράστια πρόκληση για τον Σι Ζινγπινγκ μετά την επανεκλογή του στην ηγεσία.

Οι Κινέζοι παρακολουθούν το Παγκόσμιο Κύπελλο στην τηλεόραση και αναρωτιούνται γιατί ο υπόλοιπος κόσμος συνεχίζει να ζει σε μια κανονικότητα – να πηγαίνει στα γήπεδα χωρίς μάσκες προστασίας, να βγαίνει στο δρόμο και να μην είναι υποχρεωμένος να κλειδώνεται στο σπίτι, να μην κλείνουν επιχειρήσεις.

Οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας στην Κίνα είναι εξαιρετικά σπάνιες. Το να ακούγονται όμως και συνθήματα κατά του Κομμουνιστικού Κόμματος και του προέδρου είναι ανήκουστο.

Αλλά ακριβώς τέτοιες εικόνες εκτυλίχθηκαν το Σάββατο (26/11) στη Σαγκάη. Στην αρχή ήταν μόλις 100 άνθρωποι. Γρήγορα έγινα πολλές εκατοντάδες, χιλιάδες. Η είδηση κυκλοφόρησε γρήγορα στα social media και έτσι συγκεντρώθηκαν χιλιάδες, μέχρι που επενέβη η λογοκρισία και σταμάτησε τη διάδοση των σχετικών μηνυμάτων.

Ο κίνδυνος για το κομμουνιστικό καθεστώς δεν είναι τα συνθήματα, αλλά το ότι οι κάτοικοι της Σαγκάης βγήκαν στους δρόμους με αφορμή την τραγωδία στο Ουρούμκι, που συνέβη χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από την οικονομική πρωτεύουσα της Κίνας. Και το πιο σημαντικό: τα περιοριστικά μέτρα είναι ο κοινός παρονομαστής στην απόγνωση που εκφράζουν πλέον ανοιχτά οι Κινέζοι, όπως  κι όπου κι αν ζουν στην αχανή χώρα.

Εκτός από τη Σαγκάη, το βράδυ του Σαββάτου (26/11) έγιναν εκδηλώσεις διαμαρτυρίας στο πανεπιστημιακό συγκρότημα της Νανζίνγκ, στην πόλη Γουχάν και στο Πεκίνο. Η υπομονή εξαντλείται, είναι φανερό. Η επίκληση της ανάγκης αντιμετώπισης της πανδημίας, που στοίχισε χιλιάδες ζωές στην Αμερική και στην Ευρώπη, δεν πείθει πλέον τους Κινέζους.

Η κυβέρνηση του Πεκίνου γνωρίζει πολύ καλά ότι υπάρχει απόγνωση και θυμός. Πριν από λίγες εβδομάδες έδωσε διαβεβαιώσεις ότι θα βελτιωθούν τα μέτρα, θα γίνουν πιο στοχευμένα, ώστε να μην μπαίνουν σε καραντίνα ολόκληρες περιοχές, αλλά μόνο τα κτήρια όπου εντοπίζονται κρούσματα.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι εκατομμύρια Κινέζοι αισθάνονται πιο ασφαλείς μέσα στο αυστηρό πλαίσιο των περιοριστικών, προληπτικών μέτρων για την πανδημία. Αλλά υπάρχει και η αντίθετη άποψη και πλέον εκφράζεται στους δρόμους.

Όμως οι υγειονομικές αρχές βλέπουν και πάλι να αυξάνεται ο αριθμός των κρουσμάτων. Σήμερα  το πρωί ανακοινώθηκαν 40.347 νέα κρούσματα. Το επίκεντρο της προσοχής είναι στραμμένο στις πόλεις Γκουανζού και Τσονγκινγκ.

Η κατάρρευση ενός βασικού πυλώνα του κινεζικού αφηγήματος

Το κινεζικό σύστημα στηρίζεται στις αξίες της σταθερότητας, της ασφάλειας και της τάξης, που θεωρείται ότι υπερβαίνουν το έλλειμμα δημοκρατίας. Όμως αυτή είναι μια λεπτή ισορροπία.

Πολλά θα εξαρτηθούν από δω και πέρα από το πώς θα αντιδράσουν οι αρχές. Αν επιλεγεί η τακτική της σκληρής καταστολής υπάρχει κίνδυνος να γίνουν πιο μαζικές οι διαδηλώσεις. Αν χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα για να κατευνασθεί η λαϊκή οργή, μπορεί να ξεφύγει από κάθε έλεγχο η πανδημία.

Η Κίνα δεν έχει δει τέτοιας έκτασης διαδηλώσεις -εκτός από το Χονγκ Κονγκ- από το 1989, όταν το κίνημα για τον εκδημοκρατισμό κατεστάλη στην πλατεία Τιενανμέν. Οι όποιες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας έγιναν έκτοτε ήταν περιορισμένες τοπικά και συνήθως εκτονώνονταν γρήγορα.

Protest on Tsinghua campus. This is very rare after 1989. pic.twitter.com/4Yzt0YgG7m

— Yang Zhang (@ProfYangZhang) November 27, 2022

Η κινεζική ηγεσία όμως έχει κάθε λόγο να ανησυχεί για το μέγεθος αυτών των διαδηλώσεων και την διασπορά τους σε όλη τη χώρα.

Στην Κίνα επικρατεί η άποψη ότι μετά την καταστολή του 1989 μεταξύ του καθεστώτος και του λαού υπάρχει μια άτυπη συμφωνία: Το καθεστώς θα εξασφαλίζει ευημερία και σταθερότητα στην κοινωνία και οι πολίτες θα επιτρέπουν στο Κομμουνιστικό Κόμμα να εξακολουθήσει να κυβερνά, χωρίς να εκφράζουν αντιρρήσεις.

Η υπόσχεση της σταθερότητας και της ευημερίας είναι πολύ σημαντική για τους Κινέζους, αυτό μαθαίνουν εξάλλου από την παιδική τους ηλικίας. Αν δεν τα καταφέρουμε θα επικρατήσει χάος, φτώχεια και αναταραχή, τους μαθαίνουν στα σχολεία. Ο κινεζικός λαός εμπιστεύεται τη διακυβέρνηση στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά στη διάρκεια του εγκλεισμού λόγω της πανδημίας, οι Κινέζοι έχασαν έναν από τους δύο πυλώνες στους οποίους πιστεύουν -έχασαν την ευημερία- όχι την ελευθερία, αλλά την ευημερία, όπως οι ίδιοι την αντιλαμβάνονται.

Γι’ αυτό ακριβώς είναι εξαιρετικά κρίσιμη η απάντηση που θα δώσει το κινεζικό καθεστώς στις ανησυχίες που εκφράζουν οι Κινέζοι βγαίνοντας στους δρόμους. Από τη δεκαετία του 1980 και την καταστολή του κινήματος εκδημοκρατισμού έχουν αλλάξει πολλά πράγματα στην Κίνα. Αλλά εκείνο που μένει ως αξίωση του κινεζικού λαού είναι να τηρεί η ηγεσία το «συμβόλαιο» που «υπέγραψε» το 1989, υποσχόμενη σταθερότητα και ευημερία.

Διαβάστε επίσης:

Ισραήλ: Διέρρευσε ηχογραφημένο μήνυμα του νέου υπουργού Εσωτερικής Ασφάλειας με την προώθηση της ακροδεξιάς του ατζέντας

Ερντογάν: Άμεση οικοδόμηση των σχέσεων Τουρκίας – Αίγυπτου

Τουρκία: Συλλήψεις σε διαδήλωση για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών