Η κατακόρυφη άνοδος των επιτοκίων τους τελευταίους μήνες, η οποία αυξάνει κατά πολύ το κόστος απόκτησης ενός ακινήτου με δάνειο, σε συνδυασμό με τη γενικότερη ανασφάλεια που συνήθως νιώθουν οι πολίτες όταν πλησιάζουν εκλογές, ενδεχομένως να «φρενάρουν» την έντονα ανοδική πορεία που σημειώνει εδώ και σχεδόν μία τετραετία η εγχώρια κτηματαγορά.

Όπως σημειώνουν παράγοντες του κλάδου, ήδη έχουν αρχίσει να φαίνονται τα πρώτα σημάδια επιβράδυνσης, καθώς οι ενδιαφερόμενοι για την απόκτηση κάποιου ακινήτου – είτε είναι ιδιώτες είτε επενδυτές – δεν παίρνουν πλέον τόσο εύκολα την απόφαση να προχωρήσουν στην αγορά.

Αν σε όλα τα παραπάνω προσθέσουμε και τη γενικότερη ακρίβεια, που περιορίζει συνεχώς το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, αλλά και την αύξηση των οικοδομικών υλικών, που φουσκώνουν ακόμα περισσότερο το κόστος κατασκευής και τις τιμές πώλησης ανά τετραγωνικό μέτρο, τότε είναι εύκολο να αντιληφθούμε ότι το 2023 δύσκολα θα ακολουθήσει τους ρυθμούς των περασμένων ετών σε ό,τι αφορά την ανάπτυξη του κλάδου ακίνητης περιουσίας.

Φουσκωμένες δόσεις

Ειδικά το πρόβλημα των φουσκωμένων δόσεων φαίνεται να είναι το πλέον καθοριστικό για τη διαφαινόμενη πτώση της ζήτησης, καθώς δεκάδες χιλιάδες νοικοκυριά επιβαρύνονται ξαφνικά κατά εκατοντάδες ευρώ μηνιαίως, με αποτέλεσμα να καλούνται ουσιαστικά να πληρώσουν ακόμα και τρεις δόσεις «παραπάνω» τον χρόνο.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η συνολική επιβάρυνση για έναν μέσο δανειολήπτη μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 3.500 ευρώ τον χρόνο, γεγονός που μπορεί να ανατρέψει τον ετήσιο προϋπολογισμό του νοικοκυριού, μέχρι και στο σημείο να κινδυνεύει να χάσει το ακίνητό του. Οι δανειολήπτες αντιλαμβάνονται πως πλέον ο κίνδυνος να χάσουν τα σπίτια τους είναι ορατός και αυτό επειδή η δόση από 850 ευρώ για δάνειο 150.000 ευρώ έχει πάει στα 1.050 ευρώ, ενώ υπάρχει φόβος ότι οι επόμενες δόσεις θα πάνε στα 1.070 ευρώ.

Έτσι, για παράδειγμα, αν ένα δάνειο της τάξεως των 100.000 ευρώ είχε δόση 700 ευρώ στην αρχή του καλοκαιριού του 2022, δηλαδή πριν από τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, σήμερα έχει φτάσει ήδη τα 815 ευρώ, ενώ με τις αυξήσεις που αναμένονται μπορεί να ανέλθει και στα 840 ευρώ. Έτσι η ετήσια επιβάρυνση σε δάνειο 150.000 ευρώ είναι από 2.400 έως 2.640 ευρώ τον χρόνο, ενώ για 100.000 ευρώ είναι από 1.380 ευρώ έως 1.680 ευρώ.

Φόβος για ντόμινο

Πρόκειται για ένα πρόβλημα που μπορεί να πάρει διαστάσεις ντόμινο στην ελληνική αγορά στέγης, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες που νοικιάζουν σήμερα τα σπίτια τους θα προσπαθήσουν να μεταφέρουν το πρόβλημα στους ενοικιαστές ζητώντας αυξημένα μισθώματα, που ήδη σε πολλές περιπτώσεις θεωρούνται από τους ενοικιαστές πολύ υψηλά.

Επίσης ελλοχεύει ο κίνδυνος να υπάρξει νέα αναζωπύρωση «κόκκινων» δανείων, που θα οδηγήσει χιλιάδες (πρόσθετους) ιδιοκτήτες μπροστά στο τρομακτικό ενδεχόμενο να βγει το σπίτι τους στον πλειστηριασμό. «Ήδη η αγορά βλέπει τα πρώτα σημάδια της ύφεσης» αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιάννης Στάσης της Stasis Real Estate.

«Οι επενδυτές φαίνονται όλο και πιο προβληματισμένοι, καθώς με τις αυξήσεις των επιτοκίων διαπιστώνουν ότι έκαναν στο πρόσφατο παρελθόν μια επένδυση σε ακίνητη περιουσία της οποίας το κόστος σήμερα σχεδόν διπλασιάζεται» συμπληρώνει. Στέκεται δε στις επερχόμενες εκλογές, οι οποίες «πάντα δημιουργούν ανασφάλεια, πόσο μάλλον οι φετινές, που όπως φαίνεται δεν θα γίνουν ‘‘μια κι έξω’’, αλλά μπορεί να διαρκέσουν έως και δύο μήνες μέχρι να συγκροτηθεί η νέα κυβέρνηση».

Στο ίδιο κλίμα και ο Γιώργος Πετράς, CEO του μεγάλου κτηματομεσιτικού δικτύου Engel & Völkers Greece, ο οποίος, σε πρόσφατο σημείωμά του σχετικά με την πορεία της αγοράς ακινήτων στην Ελλάδα εντός του 2023, σημειώνει χαρακτηριστικά: «Οι Έλληνες είναι σήμερα εν μέρει διστακτικοί όσον αφορά τις επενδύσεις σε ακίνητα. Από τη μία πλευρά οι τιμές έχουν αυξηθεί απότομα και, ταυτόχρονα, οι τιμές των κατασκευών έχουν επίσης αυξηθεί – όπως στις περισσότερες χώρες. Επιπλέον τα αυξανόμενα επιτόκια και το ενεργειακό ζήτημα που έχει προκύψει λόγω του πολέμου στην Ουκρανία μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκολίες χρηματοδότησης, ιδίως για τους αγοραστές μικρών κατοικιών».

Ρευστότητα ίσον συγκράτηση

Όλα τα παραπάνω στοιχεία αλλά και οι εκτιμήσεις των ειδικών της αγοράς ακινήτων συγκλίνουν στο ότι το πολύ ρευστό περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί σήμερα στην εγχώρια κτηματαγορά, μας προετοιμάζει για το ενδεχόμενο συγκράτησης των αγοραπωλησιών, ειδικά στον τομέα της κατοικίας, το 2023.

Βέβαια αρκετοί από αυτούς επισημαίνουν ότι σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς της κτηματαγοράς, όπως για παράδειγμα στα τουριστικά ακίνητα, η επιβράδυνση ίσως και να μην έρθει ή να είναι κατά πολύ μικρότερη από το σύνολο της αγοράς. Όπως και το ότι οι νέες και σε περιορισμένο αριθμό πολυκατοικίες, που βρίσκονται σε προνομιούχες ή σε περιοχές με πολύ μεγάλη ζήτηση, θα συνεχίζουν να πωλούνται με τους ίδιους ρυθμούς, καθώς απευθύνονται συνήθως σε εισοδηματικά στρώματα που έχουν σχετική οικονομική άνεση.

Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τους δείκτες τιμών της Τράπεζας της Ελλάδος, οι τιμές των κατοικιών υπολείπονται μόλις κατά 10% έως και 28% του υψηλότερου σημείου στο οποίο είχαν βρεθεί το 2007. Χαρακτηριστικό επίσης της βελτίωσης που έχει δείξει η κτηματαγορά από τις αρχές του 2018 έως και το τρίτο τρίμηνο του 2022 είναι ότι οι τιμές στην Αττική έχουν αυξηθεί κατά 50%.

Διαβάστε επίσης:

«Βροχή» έπεσαν οι ενστάσεις για μειώσεις αντικειμενικών αξιών από Δήμους

Όμιλος Ιντρακόμ: Επενδύει σε σημαντικά ακίνητα εισοδήματος μέσω της Κλουκίνας – Λάππας

Η αύξηση των οικοδομικών υλικών φέρνει αυξήσεις στις τιμές πώλησης ακινήτων το 2023