Βιβλία που κυκλοφορούν και διεκδικούν το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού.

Γιώργος Βιδάλης                                                                                                

Πρόσω ανάποδα                                                                                 

Εκδόσεις: Αρμός

Σελ.: 244

Ο Μενέλαος Τσακίρης, ένας ώριμος πλέον άντρας, που μετρά τη ζωή του με δύο γάμους και μία πρόσφατη τραυματική σχέση, εντελώς ξαφνικά λαμβάνει ένα απρόσμενο τηλεφώνημα από ένα άγνωστό του πρόσωπο, τον πρώην άντρα της Ηλέκτρας, της γυναίκας εκείνης που, αφού πρώτα τον ταλαιπώρησε, τον άφησε προς χάριν του. Μετά την πρώτη του έκπληξη, ο Μενέλαος συνειδητοποιεί ότι ο άγνωστος που του τηλεφωνεί ζητά να τον συναντήσει ως πρώην προς πρώην, προκειμένου να μιλήσουν ανταλλάσσοντας τις τραυματικές τους εμπειρίες από την ίδια γυναίκα. Ο Μενέλαος, αν και ξαφνιάζεται, νιώθει εκείνη την ακαταμάχητη έλξη που συνδέει δύο άντρες που ερωτεύθηκαν την ίδια γυναίκα. Πρόκειται για ένα αίσθημα βαθύτερο από την περιέργεια, καθώς οδηγεί απευθείας στον σκοτεινό κόσμο των ανομολόγητων ενστίκτων.

Παρότι το μυθιστόρημα εξελίσσεται στον τρέχοντα χρόνο, οι νοοτροπίες των ηρώων παραπέμπουν στο παρελθόν, καθώς οι ήρωές του είναι όλοι κάποιας ηλικίας και έχουν διαμορφωθεί με τα υλικά του 20ού αιώνα. Έτσι, παρατηρούμε συμπεριφορές που έλκουν την καταγωγή τους από άλλες εποχές να συνυπάρχουν μέσα στο ελευθεριακό και απενοχοποιημένο παρόν. Η αφομοίωση του παλιού κόσμου από τον καινούργιο είναι ένα ενδιαφέρον στοιχείο της ανάγνωσης. Πρόκειται για μια συνύπαρξη νοοτροπιών, για έναν τρόπο αισθητικής αντίληψης του κόσμου, ξεπερασμένο, που ενσωματώνεται ως συμπεριφορά στον σύγχρονο ψηφιακό κόσμο σαν ένα τελευταίο ρομαντικό σκίρτημα. Έτσι οι ήρωες του Βιδάλη διατηρούν πάνω τους εκείνη την πατίνα της νοσταλγίας ενός κόσμου συμπεριφορών που έχει παρέλθει, αλλά δεν έχει χαθεί.

Την εξομολογητική σχέση των δυο ανδρών θα διακόψει αιφνιδίως ένας τρίτος άνδρας, ο Πέτρος Παγανέλης, που παρεμβαίνει στη ζωή του Μενέλαου ουρανοκατέβατος. Εντελώς απρόσμενα, εκ νέου, ο Μενέλαος βρίσκει στον δρόμο ένα βρεγμένο τετράδιο που θα τον συνδέσει με τον βίο του Πέτρου Παγανέλη και της πολύπαθης Ματίνας αλλά και με τον μικρότερο αδερφό του Παγανέλη, Γιάννη, ο οποίος – σε αντίθεση με τον ίδιο – έζησε μια ζωή ρέμπελη, ανέμελη, ηδονική και σπάταλη, που είχε, ωστόσο, το δικό της κόστος…

Ο θάνατος του Πέτρου και η επιθυμία του να ταφεί στα χώματα της ιδιαίτερης πατρίδας του θα φέρουν τον Μενέλαο και τη Ματίνα σ’ ένα ειδυλλιακό παραθαλάσσιο χωριό της Τήνου. Η ανάγκη για ανθρώπινη επαφή, για μια ζυγιασμένη αγάπη, κυρίως όμως η υπαρξιακή αγωνία όλων εκείνων των ανθρώπων που βρίσκονται στο κατώφλι της τρίτης ηλικίας, που η ζωή τους ανήκει περισσότερο στο παρελθόν, χρωματίζει μελαγχολικά την ατμόσφαιρα αυτού του τρυφερού μυθιστορήματος.

Χριστίνα Πετροπούλου

«Τα εγγόνια του Ομήρου»

Μνήμη – Συγγένεια – Ταυτότητα

στο Γκαλλιτσιανό της Καλαβρίας

Πρόλογος: Antonino Colajanni

Εκδόσεις: Επίκεντρο

Σελ.: 344

Το συγκλονιστικότερο μυθιστόρημα είναι η ίδια η Ιστορία, δηλαδή τα πραγματικά γεγονότα, τα αδιανόητα επιτεύγματα των ανθρώπων, πράγματα που ήταν αδύνατο να επινοηθούν αν δεν υπήρχαν. Η συγγραφέας του βιβλίου Χριστίνα Πετροπούλου διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με γνωστικό αντικείμενο «Γλώσσα, μνήμη και ταυτότητα στην ελληνόφωνη Κάτω Ιταλία». Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας επιτόπιας έρευνας στην ελληνόφωνη περιοχή της Καλαβρίας, με βασικό σημείο αναφοράς το ελληνόφωνο χωριό Γκαλλιτσιανό (Gallicianò), οικισμό του Δήμου του Κοντοφουρίου της επαρχίας του Ρηγίου της Καλαβρίας (Reggio di Calabria), στη Νότια Ιταλία. Διαβάζουμε από το οπισθόφυλλο:

«Περιφρονημένη για χρόνια από την ηγεμονική κουλτούρα, άγνωστη ακόμη και στον κοντινό περίγυρο, σήμερα η ελληνική γλώσσα της Καλαβρίας, γκρέκο/γκρεκάνικα, ανεξαρτήτως του εάν ομιλείται και σε ποιον βαθμό, με ανακτημένο το γλωσσικό κύρος και το κοινωνικό της γόητρο, έχει επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής της Καλαβρίας. Ακόμη και οι εξαίσιοι Πολεμιστές του Ριάτσε σε αυτήν τη γλώσσα μας προσκαλούσαν την προηγούμενη χρονιά (2022) να γιορτάσουμε την 50ή επέτειο από την ανακάλυψή τους. Από γλώσσα των ‘‘τελευταίων’’, των paddèki και tamari (άξεστοι, απολίτιστοι), όπως ο αστικός κόσμος του Ρηγίου της Καλαβρίας (Reggio di Calabria) χαρακτήριζε τους ορεσίβιους πληθυσμούς από τα ελληνόφωνα χωριά του Ασπρομόντε κάθε φορά που κατέβαιναν στην πόλη, τώρα έχει αναχθεί σε σύμβολο μιας ευγενούς παράδοσης κι ενός ένδοξου παρελθόντος με αναγωγές στη Μεγάλη Ελλάδα και στο Βυζάντιο, σύμβολο το οποίο όλοι προσπαθούν να οικειοποιηθούν: Δήμοι, Σύλλογοι, πολιτικά σχήματα, εταιρείες επιζητούν τον προσδιορισμό γκρεκάνικο/α. Οι χθεσινοί paddèki τώρα είναι ‘‘τα εγγόνια του Ομήρου’’ και η γλώσσα τους σύμβολο υπερηφάνειας για όλη την Επαρχία του Ρηγίου – αν όχι για όλη την Καλαβρία».

Παναγιώτης Δουκέλλης

Οι φίλες μου στο χωριό

Μια μαρτυρία

Εκδόσεις: Εστία

Σελ.: 144

Στη διάρκεια της πανδημίας, οι περιορισμοί – εκτός από τις δυσάρεστες συνέπειες που βιώσαμε όλοι μας – έκρυβαν και κάποιες εκπλήξεις, όπως το να ζήσουμε πράγματα που ήταν αδύνατο να απολαύσουμε στην καθημερινότητά μας. Έτσι, ένας καθηγητής πανεπιστημίου βρίσκεται για ένα απρόσμενα μεγάλο χρονικό διάστημα στον γενέθλιο τόπο του, όχι ως επισκέπτης ολιγοήμερων θερινών διακοπών αλλά μιας μακράς περιόδου που περιλαμβάνει και τον χειμώνα – όταν οι μικροί τόποι αδειάζουν… Τότε είναι που συνδέεται με την πραγματική ζωή του χωριού μέσα από τους ανθρώπους του. Πρόκειται για μιαν ενδιαφέρουσα μαρτυρία. Αντιγράφουμε ένα ενδεικτικό απόσπασμα από το βιβλίο:

«Σε χρόνο ανύποπτο, η Στέλλα με ρώτησε: ‘‘Πριν τα τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς στους Τούρκους ποιος ήταν πρωθυπουργός της Ελλάδος;’’. Το θέμα με αφορούσε σχεδόν προσωπικά. Συνηθισμένος από περιπτώσεις φοιτητών που δεν γνωρίζουν τι ήταν η Παλαιά Διαθήκη ή ποιος ήταν ο Γρηγόριος Ε’, επιστράτευσα τα απαραίτητα αποθέματα ψυχραιμίας για να της απαντήσω: ‘‘Πριν τους Τούρκους δεν υπήρχε ελληνικό κράτος, όπως το ξέρουμε σήμερα. Οι περιοχές που σήμερα βρίσκονται μέσα στα όρια της ελληνικής επικράτειας ανήκαν σε μία αυτοκρατορία’’.
‘‘Άντε καλέ, κι ο Περικλής τι ήταν; Δεν ήταν πρωθυπουργός αυτός;’’».

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Οι προτάσεις της εβδομάδας

«Γιαβόλ!»: Το βιβλίο που εξηγεί γιατί οι Γερμανοί δεν υπήρξαν ούτε έγιναν φίλοι μας

Το δώρο του Χάμπολντ