Αν κάποιος έλεγε ακόμα και στα πιο αισιόδοξα στελέχη της Ν.Δ. ότι το βράδυ της περασμένης Κυριακής το κόμμα τους θα είχε συγκεντρώσει ποσοστό που… παρά τρίχα θα του έδινε αυτοδυναμία με το σύστημα της απλής αναλογικής και ότι ο βασικός τους αντίπαλος, o ΣΥΡΙΖΑ, θα βρισκόταν είκοσι εκατοστιαίες μονάδες πίσω, σε φάση κατάρρευσης, μάλλον θα τον θεωρούσαν τρελό.

Κι όμως, ύστερα από μια τετραετία διαρκών και επάλληλων κρίσεων, τεράστιων προβλημάτων, απρόβλεπτων καταστάσεων και ουκ ολίγων εσωτερικών κυβερνητικών προβλημάτων και σκανδάλων, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη κατάφερε όχι μόνο να εμφανίζεται να μην έχει υποστεί την παραμικρή φθορά, αλλά να έχει ενισχυθεί και λίγο, και πλέον μοιάζει να απέχει μόνο ένα μικρό βήμα από το να επιτύχει τον στόχο της, δηλαδή μια άνετη και εμφατική αυτοδυναμία, την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να αντιμετωπίσει υπαρξιακά ζητήματα και το ΠΑΣΟΚ, αν και ενισχυμένο, να μην αποτελεί ακόμα σημαντικό πρόβλημα.

Οι παράγοντες της νίκης

Πώς, όμως, κατάφεραν ο Μητσοτάκης και η Ν.Δ. αυτό το σπάνιο επίτευγμα (μόνο η κυβέρνηση Σημίτη στις εκλογές του 2000 κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά της ύστερα από μια πλήρη θητεία, αλλά, όπως είναι γνωστό, οι εκλογές εκείνες ήταν θρίλερ); Οι παράγοντες που έφεραν τη νίκη είναι οι εξής:

1. Πλήρης αξιοποίηση των ζητημάτων που ανέκυπταν από την απλή αναλογική: Ο Μητσοτάκης ήδη από το συνέδριο της Ν.Δ., έναν χρόνο πριν, είχε αρχίσει να μιλάει για «πολιτικές τερατογενέσεις» και για «κυβέρνηση ηττημένων», αναφερόμενος στο ενδεχόμενο σχηματισμού κυβέρνησης χωρίς το πρώτο κόμμα. Από τότε έως και την Κυριακή δεν άλλαξε στο παραμικρό τη ρητορική αυτή, παρά μόνο για να κάνει μικρές αναπροσαρμογές, ανάλογα με τις εξελίξεις.

Κατά τον τρόπο αυτόν, «μπετονάρισε» ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων της Ν.Δ., αλλά και μέρος του Κέντρου που, ούτως ή άλλως, επιθυμούσε κυβερνησιμότητα και σταθερότητα.

Όταν, δε, φάνηκε ότι το σενάριο περί «προοδευτικής διακυβέρνησης» που ευαγγελιζόταν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έβρισκε ανταπόκριση – το ΚΚΕ κατά πάγια θέση τού είπε «όχι», το ΠΑΣΟΚ εμφανιζόταν να αμφιταλαντεύεται και, φυσικά, να μιλά για κυβέρνηση χωρίς πρωθυπουργό Μητσοτάκη ή Τσίπρα, και με το ΜέΡΑ25 σύντομα φάνηκε ότι δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια συνεννόησης – και ότι άρχισαν να πέφτουν στο τραπέζι ενδεχόμενα όπως για «κυβέρνηση ανοχής» και για «κυβέρνηση ειδικού σκοπού», η Ν.Δ. έκανε πραγματικό… πάρτι, δίνοντας στην εκλογική αναμέτρηση ξεκάθαρο διλημματικό χαρακτήρα: από τη μία μεριά ο στόχος της σταθερότητας και από την άλλη το… χάος.

2. Σαφής και θετική προεκλογική εκστρατεία: Καθ’ όλη τη διάρκεια της μακράς προεκλογικής περιόδου, Ν.Δ. και Μητσοτάκης επικεντρώθηκαν στην προβολή κάθε στοιχείου της θητείας της κυβέρνησης που θα μπορούσε να θεωρηθεί ως θετικό για τους πολίτες. Από τις μειώσεις φόρων και εισφορών και τα τεράστια ποσά που δαπανήθηκαν για τη στήριξη της κοινωνίας και της οικονομίας στη διάρκεια της πανδημίας και της ενεργειακής/πληθωριστικής κρίσης μέχρι τις προσπάθειες για ψηφιοποίηση του κράτους και διάφορες πρωτοβουλίες για στήριξη συγκεκριμένων ευπαθών κοινωνικών ομάδων δεν υπήρξε τίποτα που να μην χρησιμοποιηθεί για να σχηματιστεί η εικόνα μιας κυβέρνησης που νοιάζεται με πράξεις για τους πολλούς και που ενίοτε πηγαίνει και «κόντρα» στα πιστεύω της για να στηρίξει την κοινωνία.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο Μητσοτάκης μπορούσε να στηρίξει και το θετικό του μήνυμα για την επόμενη τετραετία (αυξήσεις μισθών και συντάξεων, στήριξη του ΕΣΥ κ.λπ.) και, ταυτόχρονα, να μειώσει τις συνέπειες από τις ουκ ολίγες κυβερνητικές αστοχίες (παρακολουθήσεις, δυστύχημα στα Τέμπη, πυρκαγιές κ.ο.κ.), καθώς και να απονευρώσει την «αρνητική» προεκλογική εκστρατεία του ΣΥΡΙΖΑ, κατηγορώντας τον για μηδενισμό και «μαγική εικόνα» για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα και οι πολίτες της, αλλά και υπενθυμίζοντας τα πεπραγμένα του όταν εκείνος ήταν κυβέρνηση.

3. Πλήρης αξιοποίηση των λαθών του ΣΥΡΙΖΑ: Από την κοστολόγηση του προγράμματος του κόμματος της μείζονος αντιπολίτευσης μέχρι την αναφορά Κατρούγκαλου στις εισφορές των ελευθέρων επαγγελματικών στο «παρά ένα» των εκλογών (αναφορά που, σύμφωνα με τους δημοσκόπους, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφαση πολλών πολιτών που βρίσκονταν στο φάσμα της «αδιευκρίνιστης ψήφου»), η Ν.Δ. έδειξε τα απαραίτητα αντανακλαστικά ώστε να εκμεταλλεύεται τις «αστοχίες» της αντιπολίτευσης, να τις προβάλλει διαρκώς και να δημιουργεί ένα αρνητικό κλίμα για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος «έδινε πάσες» στην κυβέρνηση για να τον «πυροβολήσει».

Ταυτόχρονα – και αυτό είναι σημαντικό – μέσα από τα λάθη του ΣΥΡΙΖΑ η κυβέρνηση έβρισκε τον χώρο να απευθυνθεί και σε ειδικές υποομάδες του εκλογικού σώματος (όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες), υπενθυμίζοντάς τους τι έκανε γι’ αυτούς, αλλά και τα όσα είχαν… τραβήξει επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο το «ρεύμα» υπέρ της και τις… τάσεις φυγής από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το οποίο έμοιαζε να αδυνατεί να εκφέρει λόγο που θα μπορούσε να απειλήσει ουσιωδώς τη Ν.Δ.

Με αυτή την εικόνα η Ν.Δ. ετοιμάζεται, όπως προαναφέρθηκε, να πάει στις νέες κάλπες, προβάλλοντας ως το απόλυτο φαβορί. Και μπορεί να εμφανίζεται «καβάλα στ’ άλογο» σήμερα, ωστόσο βιώνει και αυτή τις ανησυχίες της ενόψει της νέας εκλογικής αναμέτρησης στις 25 Ιουνίου, επικεντρώνοντας τους όποιους φόβους της στα εξής σημεία:

Φαινόμενα αλαζονείας

Το μέγεθος της νίκης της 21ης Μαΐου μπορεί να προκαλέσει εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου μια αίσθηση παντοδυναμίας, η οποία ενδεχομένως θα εκφραστεί με φαινόμενα αλαζονικής συμπεριφοράς από στελέχη της Ν.Δ., φαινόμενα τα οποία – είναι κανόνας της πολιτικής – προκαλούν αποστροφή σε μεγάλα τμήματα του εκλογικού σώματος και, ιδίως, σε αυτά που μπορεί μεν να ψηφίζουν υπέρ των προταγμάτων που προβάλλει ο Μητσοτάκης, αλλά κάθε άλλο παρά οπαδοί του κόμματος μπορούν θα θεωρηθούν.

Στο πλαίσιο αυτό, ήδη από την Πειραιώς έχει δοθεί σαφές σήμα για «σεμνά και ταπεινά», όχι υπερβολές, όχι αναφορές που μπορούν να προκαλέσουν αρνητικούς συνειρμούς στους ψηφοφόρους και πλήρη ταύτιση της προεκλογικής ρητορικής των στελεχών με τα όσα προβλέπει το πρόγραμμα του κόμματος, χωρίς την παραμικρή παρέκκλιση από τον συγκεκριμένο κανόνα. Θα τηρηθεί η «γραμμή»; Μένει να φανεί, καθώς ο ένας μήνας ώς τις νέες εκλογές είναι μεγάλο διάστημα.

Χαλαρότητα του εκλογικού σώματος

Η καθαρή νίκη και η μεγάλη απόσταση που χωρίζει τη Ν.Δ. από τους αντιπάλους της προκαλεί ανησυχία ότι μπορεί να οδηγήσει τους ψηφοφόρους να θεωρήσουν ότι ο στόχος της νέας νίκης και της αυτοδυναμίας είναι πλέον fait accompli, προκαλώντας φαινόμενα αποσυσπείρωσης, τα οποία μπορεί να κρύβουν δυσάρεστες εκπλήξεις πάνω από την κάλπη.

Για το ζήτημα αυτό ο Μητσοτάκης έχει ήδη στείλει το μήνυμα ότι «δεν χαλαρώνουμε», καλώντας τα στελέχη του κόμματος να συνεχίσουν με την ίδια ένταση τις προσπάθειες να κρατήσουν «ζεστό» τον κόσμο που ψήφισε Ν.Δ., ώστε να πάει εκ νέου μαζικά στην κάλπη και να πιστοποιήσει για δεύτερη φορά την πλήρη κυριαρχία του κόμματος στο πολιτικό σκηνικό της χώρας.

Κίνδυνοι διαρροών

Σύμφωνα με τα στοιχεία του exit poll, στις 21 Μαΐου η Ν.Δ. πήρε ποσοστό άνω του 10% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ του 2019 (για τους οποίους, προφανώς, μέτρησε περισσότερο η ρητορική της σταθερότητας). Ωστόσο, τα αποτελέσματα της κάλπης έδειξαν ότι το ΠΑΣΟΚ «μεγάλωσε» σε σχέση με το 2019 (από το 8,10% ανέβηκε στο 11,45%), δίνοντας νέα δυναμική στο κόμμα.

Λογικό, λοιπόν, είναι να υπάρχει μια ανησυχία στη Ν.Δ. ότι κάποιο μέρος των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ που τη στήριξε στις εκλογές του Μαΐου θα επιστρέψει στην κομματική… φωλιά του τον Ιούνιο. Πόσο θα είναι αυτό και πόσο θα επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα είναι δύσκολο να υπολογιστεί στην παρούσα φάση, ωστόσο ο κίνδυνος – πολλώ δε μάλλον με τον ΣΥΡΙΖΑ να δυσκολεύεται να συνέλθει από το στραπάτσο της πρώτης κάλπης – παραμένει «clear and present» που λένε και οι Αμερικανοί.

Ταυτόχρονα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι δύο κόμματα, η Πλεύση Ελευθερίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου και η Νίκη, βρίσκονται μία ανάσα από το να μπουν στη Βουλή. Ειδικά η Νίκη, η οποία βρίσκεται εμφανώς στα δεξιά της Ν.Δ., υπάρχει η ανησυχία ότι θα μπορούσε να «τσιμπήσει» ένα ποσοστό ακραιφνών δεξιών ή και ακροδεξιών πολιτών που σήμερα ψήφισαν Ν.Δ. και να περιληφθεί στα κόμματα που θα απαρτίζουν τη Βουλή που θα προκύψει από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου.

Πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι στην πρόθεση ψήφου σε μετεκλογική δημοσκόπηση της ΚΑΠΑ Research η Πλεύση Ελευθερίας συγκεντρώνει ποσοστό 3,9% και η Νίκη 3,5%. Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να αποδειχθεί αρνητική για τη Ν.Δ., καθώς όχι μόνο υπάρχει περίπτωση να χάσει ψηφοφόρους προς τα δεξιά της (ήδη η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου όχι μόνο άντεξε, αλλά ενισχύθηκε σε σχέση με το 2019), αλλά η ύπαρξη επτακομματικής Βουλής αυξάνει το ποσοστό της αυτοδυναμίας, καθώς μειώνεται το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός νυμφώνος.

Τέλος, κομματικά στελέχη που μίλησαν με το «Ποντίκι» εξέφρασαν και τον προβληματισμό τους για το αν η κυριαρχική εικόνα που εμφανίζει σήμερα η Ν.Δ., αλλά και η απουσία προφανούς αντιπολίτευσης, τελικά θα ενεργοποιήσει κάποια αντιδεξιά αντανακλαστικά σε μερίδα των ψηφοφόρων που για τον έναν ή τον άλλο λόγο είχαν επιλέξει την αποχή στις εκλογές της 21ης Μαΐου.

Διαβάστε επίσης:

Κυριάκος Μητσοτάκης: Δεν περίμενα τόσο μεγάλη διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ

Κούλογλου: Αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κι άλλες απώλειες, θα πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα της ηγεσίας (Video)

Αφροδίτη Λατινοπούλου: Μετά το «μπλόκο» από τον Άρειο Πάγο άλλαξε το όνομα του κόμματος σε… «Φωνή Λογικής»