Του έμεναν λίγες μέρες υπηρεσίας, αλλά από τη μια στιγμή στην άλλη ο λοχίας Κεν Γουάλινγκφορντ βρέθηκε παγιδευμένος και δευτερόλεπτα πριν καεί ζωντανός. Είχε περάσει τη νύχτα σε ένα καταφύγιο μαζί με άλλον έναν στρατιώτη, σε βάση του αμερικανικού στρατού που είχε καταληφθεί από τους Βορειοβιετναμέζους.

Ο Κεν Γουάλινγκφορντ διαπίστωσε πως τον είχαν εντοπίσει και από μπρος του άρχισε να  περνά ολόκληρη η ζωή του, καρά-καρέ, σαν φιλμάκι των 8 χιλιοστών.

«Άρχισε να μυρίζει βενζίνη πάνω από το καταφύγιο και ξέραμε πως το επόμενο ήταν μια μολότοφ», θυμάται. Δεν περίμενε να συμβεί κάτι τέτοιο. Βγήκε από την τρύπα όπου κρυβόταν και βρέθηκε πρόσωπο με πρόσωπο με έναν Βορειοβιετναμέζο στρατιώτη.

Ήταν Παρασκευή, 7 Απριλίου, 1972. Το θυμάται σαν να ήταν χτες, καθώς μιλάει στο CNN, σε μια συνάντηση βετεράνων αιχμαλώτων από τον πόλεμο του Βιετνάμ, που έγινε στην Καλιφόρνια. Του έμεναν μόλις έξι μέρες για να πάρει το φύλλο πορείας για να επιστρέψει στην Αμερική και βρέθηκε αιχμάλωτος πολέμου.

Και ως αιχμάλωτος κλείστηκε σε ένα κλουβί από μπαμπού, όπου δεν μπορούσε να σταθεί όρθιος. Ήταν ένα «κλουβί για τίγρεις», όπως το έλεγαν οι Βιετκονγκ.

Την ίδια ώρα, ο λοχαγός Μαρκ Σμιθ δεχόταν ξυστά μια σφαίρα που τον έριξε από τη θέση που είχε και όπως αποδείχτηκε ήταν σωτήρια. Τραυματίστηκε ελαφρά, αλλά πέφτοντας είδε πως τον σημάδευαν με ένα ρουκετοβόλο, που τελικά τίναξε στον αέρα ένα δέντρο πίσω του. Ο λοχαγός έπεσε αναίσθητος, αλλά ήταν ζωντανός.

«Άρχισα να κουνώ τον ώμο μου και είδα τρεις Βιετναμέζους από πίσω», θυμάται. Ο Σμιθ πολεμούσε στο Βιετνάμ από το 1966 και λέει πως «δεν γούσταρε τους κομμουνιστές». Αλλά ήταν πια στο έλεός τους και σιδεροδέσμιος στη ζούγκλα.

Η βάση όπου συνελήφθησαν ο λοχαγός και ο λοχίας ήταν η Λοκ Νινχ, στο νότιο Βιετνάμ. Μαζί με άλλους πέντε Αμερικανούς αιχμαλώτους οι Βιετκονγκ τους οδήγησαν σε ασφαλές μέρος, μέσω του λεγόμενου Μονοπατιού Χο Τσι Μινχ, ένα δίκτυο δρόμων και μονοπατιών που χρησιμοποιούσαν οι Βορειοβιετναμέζοι για να διοχετεύουν όπλα προς το νότο στη διάρκεια του πολέμου. Ύστερα από περπάτημα τριών ημερών έφθασαν σε ένα στρατόπεδο στη ζούγκλα της Καμπότζης, όπου οι Βιετναμέζοι κρύβονταν για να αποφεύγουν τους αεροπορικούς  βομβαρδισμούς των Αμερικανών. 

«Εκεί είχαν πέντε κλουβιά για τίγρεις, σε ένα κύκλο. Το καθένα ήταν 2 επί 3 μέτρα, με μια μικρή ξύλινη πόρτα», θυμάται ο Γουάλινγκφορντ. «Με έβαλαν σε ένα κλουβί και με έδεσαν με μια αλυσίδα τριών μέτρων. Η αλυσίδα δεν έβγαινε ποτέ, εκτός όταν ήταν να πάω στην τουαλέτα ή στο μπάνιο, κάθε 7-10 μέρες».

Ο λοχαγός Σμιθ δεν ήταν τόσο… τυχερός, γιατί τον έβαλαν σε μια τρύπα σκαμμένη στο έδαφος, όπου κυκλοφορούσαν φίδια και διάφορα έντομα. Ο λοχαγός λέει πως οι Βορειοβιετναμέζοι δεν χρειαζόταν να βασανίζουν ή να τρομοκρατούν τους αιχμαλώτους τους- άφηναν την φύση να κάνει τη δουλειά της.

Ο Σμιθ αρρώστησε από ελονοσία και το έμαθε όταν αφέθηκε ελεύθερος, ύστερα από μήνες. Οι γιατροί του είπαν πως ήταν πολύ τυχερός που γύρισε ζωντανός στην Αμερική.

Ο Σμιθ είναι σήμερα 77 χρόνων, αισθάνεται αδελφικός φίλος με τον Γουάλιγκφορντ και συναντήθηκαν πρόσφατα σε μια γιορτή αιχμαλώτων πολέμου στην προεδρική βιβλιοθήκη Ρίτσαρντ Νίξον, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την απελευθέρωσή τους, το 1973.

Ένα χρόνο πριν από την απελευθέρωσή τους, το 1972, κανένας τους δεν πίστευε πως θα γύριζε ζωντανός από τη ζούγκλα της Καμπότζης.

Για τον Σμιθ και τον Γουάλινγκφορντ ο Ρίτσαρντ Νίξον, ο 37^ος πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είναι καθόλου αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, παρά το σκάνδαλο Γουότεργκειτ.  Είναι ο ήρωάς τους.

Τον Δεκέμβριο εκείνης της χρονιάς ο Νίξον έδωσε εντολή να αρχίσει η επιχείρηση  Linebacker II. Σε διάστημα 12 ημερών περισσότερα από 200 βομβαρδιστικά Β52 έκαναν 730 πτήσεις και έριξαν πάνω από 20.000 τόνους βομβών στο Ανόι και την Χαϊπχονγκ. Ήταν από τους πιο σφοδρούς βομβαρδισμούς που έχουν γίνει ως σήμερα. Κάποιοι τους χαρακτηρίζουν καθοριστικής σημασίας. Άλλοι λένε πως ο αριθμός των θανάτων αμάχων και το εύρος της καταστροφής δεν δικαιολογείται. Αλλά αυτό που συμφωνούν όλοι είναι πως μετά τους σφοδρούς βομβαρδισμούς, στις αρχές του 1973, το Βόρειο Βιετνάμ τελικά κατέληξε σε κάποια ειρηνευτική συμφωνία.

Ο Γουάλινγκφορντ υποστηρίζει πως ο Νίξον «είχε το σθένος να πάει στο Ανόι και να τους βομβαρδίζει για 12 μέρες, οδηγώντας στο τέλος του πολέμου» και εξηγεί πως γι αυτό «οι αιχμάλωτοι πολέμου τον αγαπάμε».

Ο Σμιθ λέει πως «οι πόρτες της φυλακής, του κελιού, η αλυσίδα στο πόδι μου ανατινάχτηκαν από τα βομβαρδιστικά Β52 που χτύπησαν το Ανόι και την Χαϊπχονγκ».

Οι αιχμάλωτοι έμαθαν για την συμφωνία ειρήνευσης από το τρανζίστορ που είχε ένας φύλακας στο στρατόπεδο στην Καμπότζη, στις 27 Ιανουαρίου, 1973.

Τις επόμενες δύο εβδομάδες οι Βιετκονγκ φρόντισαν τους αιχμαλώτους τους. Στις 12 Φεβρουαρίου ο Γουάλινγκφορντ και ο Σμιθ και μερικοί άλλοι από άλλα στρατόπεδα στην Καμπότζη, επέστρεψαν στη βάση Λον Νινχ με ένα φορτηγό. Εκεί κοντά βρισκόταν ένας αεροδιάδρομος. Πέντε αμερικανικά ελικόπτερα UH-1 προσγειώθηκαν και ύστερα από λίγες ώρες οι Αμερικανοί αιχμάλωτοι ήταν και πάλι ελεύθεροι.

Διαβάστε επίσης:

DW: Τι σημαίνει η νίκη Ερντογάν – Δυσοίωνο το μέλλον της Τουρκίας

Ρενέ Λακόστ: Ο μέγας «κροκόδειλος» του τένις (videos/photos)

Ιταλία: Το πάρτι πρακτόρων που κατέληξε σε τραγωδία – Τι συνέβη στη λίμνη Ματζόρε (photos/videos)