Λίγα εικοσιτετράωρα απομένουν έως την κάλπη της Κυριακής, της οποίας το αποτέλεσμα θα ξεκλειδώσει με τον έναν ή τον άλλον τρόπο τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ αυτό που κρίνεται σε αυτή την κάλπη, εκ των πραγμάτων, δεν είναι η διεκδίκηση της εξουσίας και της διακυβέρνησης.

● Κρίνεται η θέση του στο πολιτικό σύστημα, αν δηλαδή θα παραμείνει ως ένας από τους δύο πόλους του πολιτικού συστήματος, με αξιώσεις επιστροφής στην εξουσία και με όρους κυριαρχίας στο εσωτερικό της Αριστεράς – Κεντροαριστεράς.

● Και κυρίως κρίνεται η φυσιογνωμία του και η οργανωτική του δομή, το ποια πρόσωπα θα αναδειχθούν ελέω ανανέωσης – η επόμενη μέρα όπως λέμε.

Στα παραπάνω περιλαμβάνεται και η «τύχη» του Αλέξη Τσίπρα ύστερα από 15 χρόνια στο τιμόνι του ΣΥΡΙΖΑ, πορεία στην οποία συγκαταλέγεται μία τετραετία (και κάτι) στη διακυβέρνηση της χώρας.

Ο ίδιος, έχοντας πει πως στον ΣΥΡΙΖΑ «το ταμείο θα γίνει από τις 26 του μήνα», έχει δώσει ένα βασικό στίγμα των προθέσεών του και έχει πει πως σε κάθε περίπτωση οι αποφάσεις θα ληφθούν συλλογικά, κάτι που παραπέμπει σε έκτακτο συνέδριο, πιθανότατα από το φθινόπωρο και μετά, ενώ στον ορίζοντα υπάρχουν και οι αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου.

Ως επί το πλείστον έχει δώσει την εικόνα πως ακόμη και με μία μικρή υποχώρηση του ΣΥΡΙΖΑ ο Αλέξης Τσίπρας δεν σκοπεύει να αποχωρήσει, τουλάχιστον όχι στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Από την άλλη, μια συγκράτηση των ποσοστών στο 20% (αρκεί το 2 να είναι μπροστά) ή ακόμη και μία μικρή άνοδος θα διευκολύνει τα πράγματα λίγο περισσότερο επειδή θα στείλει το μήνυμα ότι κατέστη εφικτό να ανακοπεί η πτώση και ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει στο «παιχνίδι».

Μένει να φανεί αν η αίσθηση που δίνει ότι δεν θα αποχωρήσει (η οποία ενισχύεται και από πολλούς στον δημόσιο διάλογο που τοποθετούνται υπέρ της παραμονής του βρέξει – χιονίσει) είναι ολόκληρη η εικόνα και απηχεί μια κατασταλαγμένη προσωπική απόφαση ή είναι μια στάση που εξυπηρετεί πρωτίστως τον προεκλογικό αγώνα, καθώς μεγάλη μερίδα του κόσμου ταυτίζει τον Τσίπρα με τον ΣΥΡΙΖΑ.

Πριν από τις εκλογές τις 21ης Μαΐου είχε δηλώσει ότι μια ηγεσία που χάνει με 6 μονάδες και πλέον από τον αντίπαλο πρέπει να υφίσταται κυρώσεις. Μετά το σοκ του εκλογικού αποτελέσματος των 20 μονάδων η προσέγγιση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε. Καταρχάς επειδή τέθηκε το άμεσο και επείγον ζήτημα της συνοχής εν όψει της νέας εκλογικής μάχης μέσα σε έναν μήνα. Από εκεί και πέρα ο γρίφος του κατά πόσο εννοεί την παραμονή του στο τιμόνι και με ποιον τρόπο θα λυθεί από το βράδυ της Κυριακής.

Σε κάθε περίπτωση ένα θέμα ηγεσίας θα τεθεί καθώς, όπως ειπώθηκε ήδη από την πρώτη εβδομάδα που όλο το κόμμα διατελούσε ακόμη σε σοκ, «η συζήτηση για την ηγεσία δεν είναι ταμπού» (Ανδρέα Ξανθός).

Το στίγμα του προέδρου

Τι έχει πει όμως ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας μέχρι στιγμής που δείχνει πώς θα κινηθεί την επόμενη μέρα;

Προχθές από το Ηράκλειο φρόντισε να «φρεσκάρει» το μήνυμα ότι «μένει» λέγοντας πως «θα είμαστε μαζί και τη Δευτέρα» για την «ανασυγκρότηση της προοδευτικής παράταξης», ώστε «να την ξανακάνουμε κυβερνώσα». Κάτι που ερμηνεύεται και ως «παρών» την επόμενη μέρα και ως ένδειξη ότι έχει σχηματοποιηθεί και το στοίχημα για «ανασυγκρότηση» της προοδευτικής «παράταξης».

Στην πρώτη του τηλεοπτική συνέντευξη 9 μέρες μετά το αποτέλεσμα του 20,7% στο δελτίο του Star και τη Μάρα Ζαχαρέα, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ :

1. Έδειξε να σχετικοποιεί το τι συνιστά ήττα καθώς έβαλε στην εξίσωση την παράμετρο της αφετηρίας του κόμματος (το 4%) και της πορείας έως το 35% που του έδωσε τη διακυβέρνηση: «Νιώθω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ περνά μια δύσκολη στιγμή. Αλλά, παρ’ όλα αυτά, νιώθω ότι τα πάντα είναι σχετικά στη ζωή. Όταν ένα κόμμα το οποίο ήταν κόμμα του 4% έκανε μια πολύ μεγάλη διαδρομή, στο 30%, 35% έχει φτάσει (τώρα είναι χαμηλό το ποσοστό του, 20%), εντούτοις φαντάζομαι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που βρίσκονται στον ΣΥΡΙΖΑ έχουν μάθει και πιο δύσκολα».

2. Ταύτισε την αποχώρηση από την ηγεσία όχι με την ανάληψη ευθύνης για ένα κακό αποτέλεσμα, αλλά με τη «λιποταξία»: «Δεν έχω το δικαίωμα να λιποτακτήσω. Δεν λιποτακτώ. Ούτε χθες ούτε σήμερα ούτε αύριο θα το κάνω. Θα είμαι παρών» είπε στην ίδια συνέντευξη με τη Μάρα Ζαχαρέα (30.5.2023). Ως εκ τούτου, από τα λεγόμενά του για τον ίδιο «ανάληψη ευθύνης» αυτή τη στιγμή σημαίνει «μένω».

Πιο πρόσφατα, στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Αλέξη Παπαχελά και την κυριακάτικη «Καθημερινή» (11.6.2023) υπήρξε πιο αποκαλυπτικός. Ερωτηθείς αν «ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς Τσίπρα μπορεί να υπάρξει;» απάντησε ότι προφανώς και μπορεί, «αλλά αυτό θα το αποφασίσει ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ – Π.Σ. και σε συνθήκες που θα του επιτρέπουν να βλέπει με αισιοδοξία την επόμενη ημέρα. Το να αφήσω πίσω μου μια παράταξη σε εσωστρέφεια λέγοντας “βγάλτε τα πέρα μόνοι σας” είναι πολύ εγωιστικό, δεν μπορώ να το κάνω. Αισθάνομαι την υποχρέωση να μην το κάνω».

Στην παρατήρηση Παπαχελά πως αυτό που αντιλαμβάνεται είναι ότι δεν έχει μεγάλη σημασία το αποτέλεσμα στην απόφασή του, απάντησε: «Θα μείνω για να κρατήσω το κόμμα ζωντανό, να εγγυηθώ την ανανέωσή του, την ανασυγκρότησή του. Βεβαίως, αυτό δεν σημαίνει ότι θα είμαι για μια ζωή σε αυτή τη θέση. Αυτό σημαίνει, όμως, ότι στις δύσκολες ώρες του δεν θα το αφήσω, δεν θα το εγκαταλείψω».

Σε άλλο σημείο της ίδιας συνέντευξης αναφέρει: «Αισθάνομαι και μια υποχρέωση απέναντι στους πολίτες: να δείξω πώς κυβερνά η Αριστερά εκτός των μνημονιακών ασφυκτικών περιορισμών», ενώ επαναλαμβάνει πως «σε κάθε περίπτωση θα εγγυηθώ την ανασυγκρότηση και την ανανέωση του κόμματος. Προφανώς αυτή η ανανέωση κάποια στιγμή θα πρέπει να περιλαμβάνει κι εμένα. Αλλά το πότε θα είναι αυτή η στιγμή θα το αποφασίσουμε συλλογικά».

Τα παραπάνω επιτρέπουν την ανάγνωση πως ο Αλέξης Τσίπρας έχει αποφασίσει ότι, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, δεν τίθεται θέμα άμεσης παραίτησης και αποχώρησης από την ηγεσία, καθώς ακόμη και με μια νέα κακή επίδοση – κι εφόσον αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει διαμορφωμένη διάδοχη κατάσταση – εκ των πραγμάτων το κόμμα δεν μπορεί να μείνει ακυβέρνητο, χρειάζεται ηγεσία που θα εγγυηθεί συντεταγμένες διαδικασίες ανασυγκρότησης. Επιπλέον φαίνεται να παραμένει ζεστή ως προσωπική φιλοδοξία του το να δείξει πώς κυβερνά ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς μνημόνια.

Επομένως αυτό που συναρτάται με το εκλογικό αποτέλεσμα είναι το πώς και πόσο θα παραμείνει, αν δηλαδή θα διεκδικήσει εκ νέου την ηγεσία με στόχο την προσπάθεια να επαναφέρει το κόμμα στην εξουσία ή αν θα μείνει με όρους εγγυητή της ομαλής μετάβασης του κόμματος σε μια νέα κατάσταση.

Η εσωτερική αμφισβήτηση

Ένα βασικό ερώτημα είναι πώς θα τεθούν τα ζητήματα και από την εσωκομματική αντιπολίτευση, το αν δηλαδή θα εκδηλώσει διάθεση ισχυρής αμφισβήτησης και σύγκρουσης και σε ποια περίπτωση:

● Αν για παράδειγμα σημειωθεί άνοδος της τάξεως των δύο μονάδων, με την απόσταση όμως από τη Ν.Δ. να διατηρείται στα ίδια επίπεδα, θα μπορεί να υπάρξει αμφισβήτηση;

● Αν η εσωκομματική αντιπολίτευση ή όσοι θεωρούνται παλαιά φρουρά νιώσουν ότι με όποιο αποτέλεσμα είναι οι πρώτοι που θα «σαρωθούν» και θα «θυσιαστούν» στον βωμό της απαιτούμενης ανανέωσης (πολλώ δε μάλλον που αρκετοί δεν θα έχουν εκλεγεί κιόλας), πώς θα αντιδράσουν;

● Τι θα συμβεί αν προκύψει αμφισβήτηση και από άλλες πλευρές ή πρόσωπα;

Το προσωπικό στοιχείο

Τέλος, σε ό,τι αφορά το στοιχείο της απολύτως προσωπικής και ψυχολογικής αντιμετώπισης, αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έχει αφήσει να εννοηθεί πως έχει σκεφτεί την αποχώρησή του αλλά, τουλάχιστον μέχρι πρότινος, την τοποθετούσε στο απώτερο μέλλον.

Στο ερώτημα πώς βλέπει τον εαυτό του σε 5 χρόνια που του είχε απευθύνει στην εκπομπή της η Δανάη Μπάρκα (9.5.2023), είχε σημειώσει πως «θα είναι μια μεγάλη πρόκληση να αποδείξω ότι μπορείς να ασχολείσαι με την πολιτική, ακόμη και αν δεν είσαι σε αξιώματα». Κάτι που επανέλαβε μερικές μέρες αργότερα στη συνέντευξη στους «Πρωταγωνιστές» και τον Σταύρο Θεοδωράκη (15.5.2023).

Εκεί είπε επιπλέον πως δεν σκοπεύει «να συνταξιοδοτηθεί πάνω στο αξίωμα», αφήνοντας όμως να εννοηθεί ότι δεν έχει έρθει ακόμη η ώρα: «Δεν έχω σκοπό να γεράσω στην πολιτική, είμαι όμως 49». Είχε σημειώσει επίσης πως «τυχαία μπαίνει κανείς στην πολιτική και παίρνει αξιώματα, τυχαία βγαίνει κιόλας, δηλαδή η λαϊκή ετυμηγορία θα δείξει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό ποια θα είναι η πορεία όλων μας, αλλά νομίζω ότι όταν υπηρετείς κάποιες ανάγκες κοινωνικές, έχεις λόγο να παραμείνεις. Όταν δεν υπηρετείς καμία κοινωνική ανάγκη τότε δεν έχεις κανέναν λόγο να παραμείνεις και σε αποβάλλει η ίδια η ζωή».

Είναι πιθανό λοιπόν πως έχει αποφασίσει ότι έρχεται αντιμέτωπος με το δίλημμα «μένω ή φεύγω» πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι ανέμενε, αλλά έχει πράγματα να δώσει ακόμη, επομένως θέλει να μείνει και είναι διατεθειμένος να το παλέψει, ακόμη και αν χρειαστεί αυτή τη φορά να λάβει σκληρές αποφάσεις.

Εξωτερικές και εσωτερικές προκλήσεις

Από την άλλη στη ζυγαριά υπάρχουν και κάποια δεδομένα που θέτει η πραγματικότητα: η προοπτική μιας νέας ήττας στις επερχόμενες αυτοδιοικητικές, μέχρι τις οποίες δύσκολα το κόμμα θα έχει προλάβει να ανασυνταχθεί.

● Κι ακόμα, θα έχει αλλάξει κάτι έως τις ευρωεκλογές τον Μάιο του 2024; Ή θα καταγραφεί μία ακόμη ήττα χωρίς σημάδια μιας δυναμικής που να δείχνουν αμφισβήτηση της ηγεμονίας Μητσοτάκη;

● Επιπλέον, θα μπορέσει στο μεταξύ να οδηγήσει το κόμμα σε μια γρήγορη ανασύνταξη και πραγματική ανανέωση και ανασυγκρότηση, ή θα μαίνεται στο εσωτερικό ένας πόλεμος φθοράς που θα συνεχίσει να φθείρει και τον ίδιο;

Ο ίδιος ανέφερε τη Δευτέρα πως το κόμμα χρειάζεται ανανέωση «χθες» και σε πρόσωπα και στην εκφορά του πολιτικού λόγου, αλλά μάλλον είναι πολύ περισσότερα αυτά που χρειάζεται, καθώς το εκλογικό αποτέλεσμα έχει σημάνει καμπανάκια για δομικές αδυναμίες.

Για την ακρίβεια, χρειάζεται να μην δοθεί η εντύπωση επιφανειακών αλλαγών, αλλά να υπάρξουν πιο βαθιές τομές, αφού προηγουμένως αξιολογηθούν με γενναιότητα οι όποιες δομικές αδυναμίες:

● από την ανάλυση του ΣΥΡΙΖΑ για τη διεθνή και ελληνική πραγματικότητα – και κυρίως τη σημερινή φυσιογνωμία και τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας – μέχρι τον τρόπο της κομματικής δουλειάς και της λειτουργίας των οργανώσεων,

● από τον τρόπο αξιοποίησης στελεχών και την αποτελεσματική αξιοποίηση ανθρώπων από την κοινωνία έως τη συγκρότηση των διαφόρων επιτελείων, με πιο κομβικά αυτά για την επικοινωνία και την οικονομία.

Κατά πάσα πιθανότητα ο Αλέξης Τσίπρας έχει διαμορφώσει ένα πλάνο το οποίο θα το δούμε να ξετυλίγεται από Δευτέρα, όταν το κόμμα θα μπει σε διαδικασία… «ταμείου».

Διαβάστε επίσης

Γιατί ο Μητσοτάκης επιμένει να ζητά ευμεγέθη Κοινοβουλευτική Ομάδα στην επόμενη Βουλή

Μικρή η ανταπόκριση στη ρύθμιση χρεών

Άνθηση των startups στην Ελλάδα