Περισσότεροι από 488 περιστατικά τροφικής δηλητηρίασης από το βακτήριο σαλμονέλα από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο στη χώρα μας ανακοίνωσε ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ). Τα νέα στοιχεία του ΕΟΔΥ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η σαλμονέλα (ή πιο σωστά σαλμονέλλα) είναι η συχνότερη αιτία τροφικής δηλητηρίασης. Η μόλυνση από αυτήν συμβαίνει κυρίως με την κατανάλωση μισοψημένων ή ωμών τροφίμων, κυρίως: κρέατος, πουλερικών και αυγών.

Η κατανάλωση μολυσμένου κοτόπουλου ενοχοποιείται για τις δύο συρροές κρουσμάτων σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Στην Ελλάδα οι περισσότεροι από τους 6 στους 10 (66%) είχαν μολυνθεί από τον τύπο s. enteritidis του βακτηρίου της Σαλμονέλας, ο οποίος προκάλεσε και τις δύο συρροές κρουσμάτων σαλμονέλωσης στις χώρες της ΕΕ.

Όπως αναφέρει σε ανακοίνωση του ο ΕΟΔΥ, συγκεκριμένα, τον Ιούλιο 2023, η Δανία δήλωσε μία συρροή κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από Salmonella Enteritidis ST11. Έως τις 25 Αυγούστου 2023, δηλώθηκαν συνολικά 97 κρούσματα σε 11 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης/Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΕ/ΕΟΧ). Η πλειονότητα των 19 κρουσμάτων με τα οποία πραγματοποιήθηκε συνέντευξη, ανέφερε κατανάλωση κεμπάπ ή πίτσα που πιθανόν περιείχε κοτόπουλο ή άλλων προϊόντων κοτόπουλου, πριν την εκδήλωση των συμπτωμάτων.

Στις αρχές Αυγούστου 2023 η Αυστρία δήλωσε μία συρροή κρουσμάτων σαλμονέλλωσης από S. Enteritidis ST11, ένα εκ των κρουσμάτων της οποίας απεβίωσε. Οι ημερομηνίες έναρξης συμπτωμάτων των κρουσμάτων κυμαίνονται στην περίοδο μέσα Μαρτίου 2023-μέσα Ιουλίου 2023. Έως τις 25 Αυγούστου 2023, δηλώθηκαν συνολικά 37 κρούσματα από 6 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Κατά τις συνεντεύξεις που διενεργήθηκαν με τα 8 δηλωθέντα κρούσματα στην Αυστρία διαπιστώθηκε ότι 5 εξ’ αυτών είχαν καταναλώσει κεμπάπ κοτόπουλο κατά την περίοδο επώασης της νόσου.

Προϊόντα πουλερικών και αυγών έχουν αναγνωριστεί ως πηγές διακρατικών τροφιμογενών επιδημιών σαλμονέλλωσης από S. Enteritidis ST11. Σχετικές εκθέσεις έχουν δημοσιευτεί την περίοδο 2020-2022, αναφορικά με επιδημίες συνδεόμενες με την κατανάλωση προϊόντων πουλερικών (2021), αυγών (2020) και προϊόντων αυγών (2022). Οι δύο τελευταίες υποδεικνύουν την παρατεταμένη κυκλοφορία του εν λόγω κλώνου στην Ευρώπη από το 2013.

Ο κίνδυνος εμφάνισης νέων λοιμώξεων οφειλόμενων στη S.Enteritidis ST11 παραμένει υψηλός στις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ κρίνεται απαραίτητη η ενίσχυση της συνεργασίας των αρμόδιων εμπλεκόμενων φορέων, υπό το πρίσμα της Ενιαίας Υγείας, στα πεδία της δημόσιας υγείας, της ασφάλειας των τροφίμων και της υγείας των ζώων, με στόχο την ενδελεχή διερεύνηση και τη λήψη μέτρων ελέγχου για τον περιορισμό του φαινομένου.

Επιδημιολογικά δεδομένα στην Ελλάδα

Η μη τυφο-παρατυφική σαλμονέλλωση επιτηρείται στην Ελλάδα μέσω του Συστήματος Υποχρεωτικής Δήλωσης Νοσημάτων αποτελώντας το συχνότερα δηλούμενο τροφιμογενές νόσημα1, ενώ ο ορότυπος S. Enteritidis είναι ο συχνότερα αναγνωριζόμενος ορότυπος. Την περίοδο Ιανουάριος-Αύγουστος 20232, δηλώθηκαν μέσω του ΣΥΔΝ 488 κρούσματα μη τυφο-παρατυφικής σαλμονέλλωσης.

Στο σύνολο των 100 κρουσμάτων για τα οποία ήταν διαθέσιμη η πληροφορία, τα 66 (66%) είχαν ορότυπο S. Enteritidis. Το ποσοστό απομόνωσης του συγκεκριμένου ορότυπου παρουσίασε αύξηση κατά 43% σε σχέση με τον μέσο όρο της πενταετίας 2015-2019 (εξαιρείται η περίοδος της πανδημίας ως μη τυπική όσον αφορά την καταγραφή της συχνότητας της σαλμονέλλωσης).

Σημειώνεται ότι στη χώρα μας δεν πραγματοποιείται συστηματικά αλληλούχηση ολικού γονιδιώματος (Whole Genome Sequencing) στα στελέχη Salmonella spp.

Ο ΕΟΔΥ παρακολουθεί το φαινόμενο και τονίζει τη σημασία της δήλωσης κρουσμάτων μη τυφο-παρατυφικής σαλμονέλλωσης από τους κλινικούς και τους εργαστηριακούς γιατρούς και την αποστολή των κλινικών καλλιεργημάτων στο Εθνικό Κέντρο Αναφοράς Σαλμονελλών Σιγκελλών και λοιπών εντεροπαθογόνων.

Τι είναι η σαλμονέλα

Η σαλμονέλα είναι μια βακτηριακή λοίμωξη που επηρεάζει το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου και των ζώων και μεταδίδεται από το βακτήριο salmonella. Η ασθένεια που προκαλείται από τη σαλμονέλα ονομάζεται σαλμονέλωση. Η σαλμονέλα είναι μία από τις τέσσερις κύριες αιτίες των διαρροϊκών ασθενειών και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υπολογίζεται ότι επηρεάζει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο και προκαλεί περισσότερους από εκατό χιλιάδες θανάτους.

Το βακτήριο της σαλμονέλας ζει σε στα έντερα ζώων και ανθρώπων και περνάει μέσα από τα περιττώματα (κόπρανα). Ο πιο συχνός τρόπος μόλυνσης στον άνθρωπο είναι μέσω μολυσμένων τροφίμων και νερού. Χρειάζεται πολλή προσοχή καθώς αν οι τροφές δεν μαγειρευτούν σωστά και δεν αποθηκευτούν στις σωστές θερμοκρασίες υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επέλθει λοίμωξη. Άλλες πηγές μόλυνσης μπορεί να είναι μη ασφαλείς περιβάλλοντα όπως κολυμβητήρια ή λίμνες.

Συμπτώματα σαλμονέλας

Τα συμπτώματα της λοίμωξης από σαλμονέλα ποικίλουν, αλλά συνήθως εμφανίζονται μετά από 12-72 ώρες από τη μόλυνση και διαρκούν 4-7 μέρες.

Τα κύρια συμπτώματα δηλητηρίασης από σαλμονέλα είναι τα εξής:

Διάρροια: Το κύριο σύμπτωμα είναι η διάρροια, η οποία μπορεί να είναι βαριά και να συνοδεύεται από αίσθημα κοιλιακού πόνου και κράμπες.
Αίμα στα κόπρανα.
Πυρετός: Συνήθως συμβαίνει πυρετός, ο οποίος μπορεί να ανέλθει σε 39°C ή περισσότερο.
Ναυτία και εμετός: Οι ασθενείς ενδέχεται να έχουν επίσης ναυτία και εμετό.
Κεφαλαλγία: Μια κεφαλαλγία είναι επίσης συχνή, καθώς και κατάσταση κούρασης και αδυναμίας.
Μυϊκός πόνος.
Γενική δυσφορία.
Σημάδια αφυδάτωσης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σαλμονέλα μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερες επιπλοκές, όπως αιμολυτική αναιμία, πνευμονία, περιφερική αγγειίτιδα, εγκεφαλίτιδα ή ουρηθρίτιδα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να αναζητηθεί άμεση νοσηλεία. Για να αποφύγετε τη μόλυνση από σαλμονέλα, είναι σημαντικό να τηρούνται:

Καθαριότητα.
Υγιεινές πρακτικές κατά την παρασκευή και αποθήκευση των τροφίμων.
Μαγείρεμα σε επαρκή θερμοκρασία.
Πηγές μετάδοσης

Πουλιά, τρωκτικά χοίροι και βοοειδή, καθώς και κατοικίδια όπως γάτες, σκύλοι, και ερπετά όπως οι χελώνες.
Μέσω στοματικής και εντερικής οδού των ανθρώπων.
Μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων ζωικής προέλευσης (κυρίως αυγά, κρέας, πουλερικά και γάλα), αλλά και μέσω λαχανικών που έχουν μολυνθεί από κοπριά.

Τα συνήθη μολυσμένα τρόφιμα είναι:

Ωμό κρέας, βοοειδή, πουλερικά και οστρακοειδή: κατά τη διαδικασία της σφαγής τα κόπρανα μπορούν να μολύνουν το ωμό κρέας και τα πουλερικά. Στην περίπτωση των οστρακοειδών επέρχεται μόλυνση μέσω του νερού.

Ωμό αυγό – Τα αυγά μπορεί να περιέχουν σαλμονέλα στο κέλυφός τους αλλά χρειάζεται προσοχή καθώς οποιοδήποτε τρόφιμο που περιέχει αυγό ενέχει κίνδυνο μόλυνσης ιδιαιτέρως αν δεν έχει ψηθεί αρκετά και ο κρόκος του είναι ρευστός.

Φρούτα και λαχανικά: πλύσιμο με μολυσμένο νερό από σαλμονέλα αλλά και κατά την προετοιμασία φαγητού όταν υγρά από ωμό κρέας, κοτόπουλο έρχονται σε επαφή με ωμά τρόφιμα, όπως σαλάτες.
Μη παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Διάγνωση

Η διάγνωση της σαλμονέλας βασίζεται κυρίως στον τύπο των συμπτωμάτων και στα ευρήματα των εξετάσεων.

Η ανίχνευση του βακτηρίου εντοπίζεται μέσω εξετάσεων του αίματος ή καλλιέργειας κοπράνων. Επίσης ο ιατρός ελέγχει την κοιλιακή χώρα για εξανθήματα και τη θερμοκρασία του ασθενούς. Οι ασθενείς με σοβαρή πάθηση, όπως αιμολυτική αναιμία ή πνευμονία, ενδέχεται να χρειαστούν άμεση νοσοκομειακή νοσηλεία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σαλμονέλα μπορεί να αντιμετωπιστεί με αντιβιοτικά. Οι γιατροί συνήθως επιλέγουν το κατάλληλο αντιβιοτικό βάσει της ευαισθησίας της σαλμονέλας σε διάφορους παράγοντες. Είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις οδηγίες του γιατρού σας σχετικά με το πώς να λαμβάνετε τα αντιβιοτικά και να μην τερματίσετε τη θεραπεία ακόμα κι αν αισθάνεστε καλύτερα.

Συνολικά, η καλή υγιεινή, η ασφαλής επεξεργασία και αποθήκευση των τροφίμων αλλά και η αποφυγή εξωτερικών μορφών μόλυνσης είναι πολύ σημαντικές στην πρόληψη της σαλμονέλας.

Συστάσεις

Συστήνεται το επαρκές μαγείρεμα του κρέατος, των πουλερικών και των αυγών, η λήψη μέτρων για την αποφυγή της επιμόλυνσης τροφίμων που καταναλώνονται ωμά (π.χ. σαλάτες) από μολυσμένα τρόφιμα ή μολυσμένες επιφάνειες και η αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής, είναι οι βασικοί άξονες πρόληψης της σαλμονέλλωσης και των υπόλοιπων νοσημάτων που μεταδίδονται με την κατανάλωση μολυσμένου τροφίμου ή νερού.

Διαβάστε επίσης:

Νοσοκομείο Μεταξά: Ελλείψεις αντικαρκινικών φαρμάκων καταγγέλλει ο Σύλλογος Εργαζομένων – «Κακοήθειες και παραπληροφόρηση» απαντά ο Διοικητής του νοσοκομείου

Η καλή φυσική κατάσταση των νέων τους προστατεύει από 9 καρκίνους όταν ενηλικιωθούν

Πώς επηρεάζει το δέρμα μας ο καπνός από τις πυρκαγιές στα δάση;