Σχεδόν προφητικά, μία ημέρα πριν από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ (7 Οκτωβρίου 2023), το έντυπο al-Maseera της σιιτικής πολιτοφυλακής των Χούθι (ή Χούτι) της Υεμένης δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο: «Ειρήνη με τους Εβραίους κάνεις όταν τους πολεμάς, όχι όταν τους σφίγγεις το χέρι». Φυσικά, το άρθρο επέκρινε σφοδρά και τα αραβικά κράτη του Κόλπου, που προθυμοποιήθηκαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ, γεγονός που οι σιίτες της Υεμένης χαρακτηρίζουν ως συνθηκολόγηση στην περιφερειακή επιρροή των Αμερικανών και των Εβραίων.

Αντι-εβραϊκή δραστηριότητα

Από την έναρξη της σύγκρουσης Χαμάς – Ισραήλ, το υποστηριζόμενο από την Τεχεράνη σιιτικό κίνημα των Χούθι, καθοδηγούμενο από τη βαθιά αντισημιτική του ιδεολογία και ευθυγραμμιζόμενο με τον αντι-εβραϊκό φιλο-ιρανικό σιιτικό άξονα, έχει εκτοξεύσει μια πλειάδα βλημάτων Cruise και βαλλιστικών, καθώς και οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών (Unmanned Combat Aerial Vehicles – UCAVs) στοχεύοντας το Ισραήλ, προκειμένου να επιδείξει αλληλεγγύη προς τη Χαμάς.

Είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι επιθέσεις των Χούθι, που αναχαιτίστηκαν σχεδόν όλες, δεν αναμένεται να επηρεάσουν την πορεία του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς, τουλάχιστον σε επιχειρησιακό επίπεδο. Ωστόσο, αυτή η επιθετική τους δραστηριότητα είναι βέβαιο ότι έχει περιπλέξει τη διαμεσολάβηση για τον τερματισμό της δεκαετούς σύγκρουσης των Χούθι με την κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Υεμένης, που υποστηρίζεται από τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και έχει αυξήσει την πιθανότητα επιστροφής τους στον κατάλογο των Ηνωμένων Πολιτειών με τις ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις (Foreign Terrorist Organizations – FTOs).  

Από τις 7 Οκτωβρίου, το κίνημα των Ζαϊντί σιιτών Χούθι της Υεμένης έχει επιτεθεί τουλάχιστον πέντε φορές κατά του Ισραήλ. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, τα βλήματα και τα UCAVs αναχαιτίστηκαν πριν προσβάλουν τον στόχο.

Η πρώτη επίθεση των Χούθι πραγματοποιήθηκε στις 19 Οκτωβρίου, με πέντε βλήματα Cruise (παραλλαγή του ιρανικού βλήματος Quds-3, με βεληνεκές άνω των 2.000 χιλιομέτρων) και 30 UCAVs. Τέσσερα από τα βλήματα Cruise και 15 από τα UCAVs αναχαιτίστηκαν από το αμερικανικό αντιτορπιλικό USS Carney, το οποίο έχει αναπτυχθεί στη βόρεια Ερυθρά Θάλασσα, ενώ, άλλο ένα βλήμα Cruise φέρεται να αναχαιτίστηκε από μια συστοιχία αντιβαλλιστικών βλημάτων Patriot, που τον Μάρτιο του 2015 οι ΗΠΑ προμήθευσαν τη Σαουδική Αραβία, προκειμένου να απωθήσει τους Χούθι στην περιοχή της βόρειας Υεμένης.

Στις 27 Οκτωβρίου, οι Χούθι εξαπέλυσαν δύο UCAVs, που καταρρίφθηκαν εντός της Αιγύπτου. Μάλιστα, το ένα από αυτά χτύπησε ένα κτίριο στην πόλη Τάμπα της Ερυθράς Θάλασσας (περίπου 10 χιλιόμετρα νότια της τουριστικής ισραηλινής πόλης Εϊλάτ) και τραυμάτισε έξι άτομα.

Στις 31 Οκτωβρίου, οι Χούθι εκτόξευσαν βαλλιστικά βλήματα εδάφους-εδάφους και βλήματα Cruise, κάποια από τα οποία καταρρίφθηκαν από ισραηλινά F-35 και το αντιβαλλιστικό σύστημα Arrow. Αμέσως μετά, ο στρατιωτικός εκπρόσωπος των Χούθι, ταξίαρχος Yahya Saree, ανέλαβε την ευθύνη των εκτοξεύσεων κατά του Ισραήλ και δεσμεύθηκε για τη διεξαγωγή και άλλων παρόμοιων επιθέσεων.

Στις 6 Νοεμβρίου, οι ένοπλες δυνάμεις των Χούθι ανακοίνωσαν ότι εξαπέλυσαν ακόμη ένα σμήνος UCAVs κατά «ποικίλων και ευαίσθητων εβραϊκών στόχων», ενώ δύο μέρες αργότερα, ανακοίνωσαν ότι κατέρριψαν ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροσκάφος MQ-9 Reaper, που πετούσε πάνω από τα χωρικά ύδατα της χώρας, γεγονός που δεν επιβεβαιώθηκε από τους Αμερικαν

ούς. Στις 14 Νοεμβρίου, αφού εκτόξευσαν και άλλα βαλλιστικά βλήματα, ο ηγέτης των Χούθι της Υεμένης, Abdul-Malik Badruldeen al-Houthi, ανακοίνωσε ότι η οργάνωσή του θα συνεχίσει τις επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ και ότι θα στοχοποιήσει ισραηλινά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα και στα στενά του Bab-el-Mandeb (νότιο άκρο της Ερυθράς Θάλασσας, από όπου διέρχονται περίπου 6.000.000 βαρέλια πετρελαίου ημερησίως).

Ασύμμετρη περιφερειακή απειλή

Οι εν λόγω επιθέσεις κατέδειξαν ότι το κίνημα των Χούθι, το οποίο λαμβάνει UCAVs, βλήματα και σημαντική ιρανική οικονομική υποστήριξη, ενεργούσε σε συνεννόηση με τους υπόλοιπους σιίτες συμμάχους της Τεχεράνης (Άξονας Αντίστασης) στο Ιράκ, τη Συρία και τον Λίβανο, προκειμένου να διακοπεί η διεξαγωγή της χερσαίας εκκαθαριστικής επιχείρησης των ισραηλινών δυνάμεων (Israeli Defence Forces – IDF) στη Λωρίδα της Γάζας. Επιπρόσθετα, κατέδειξαν την ισχυρή επιρροή και την ατζέντα του Ιράν στην Υεμένη.  

Από την πλευρά τους, οι Χούθι, με τη στοχοποίηση του εβραϊκού κράτους, επιδιώκουν να ενισχύσουν την εικόνα του κινήματός τους στην ευρύτερη περιοχή της Αραβικής Χερσονήσου και όχι μόνο. Επιδιώκουν ιδιαίτερα να φέρουν σε αμηχανία και να υπονομεύσουν τον βασικό περιφερειακό αντίπαλό τους, το Βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, το οποίο, κατά τη διάρκεια της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, συμμετείχε σε συζητήσεις με Αμερικανούς αξιωματούχους για να εξομαλύνει τις σχέσεις του με το Ισραήλ.

Να σημειώσουμε ότι οι εκτοξεύσεις των βλημάτων Cruise και των οπλισμένων drones, που προμηθεύονται οι Χούθι από την Τεχεράνη, αντιτίθενται με το πνεύμα της συμφωνίας προσέγγισης, που υπογράφηκε μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ιράν τον Μάρτιο του 2023, και η οποία προβλέπει τη διακοπή της προμήθειας ιρανικών όπλων προς τους Χούθι.

Αν και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν έχουν ανακοινώσει καμία αλλαγή στην πολιτική τους έναντι των Χούθι, εντούτοις, αρκετοί στο Κογκρέσο και στην κοινότητα των ειδικών σε θέματα ασφάλειας των Ηνωμένων Πολιτειών υποστηρίζουν τώρα μια σκληρότερη στάση κατά των σιιτών της Υεμένης. Κάποιοι άλλοι ισχυρίζονται ότι η πρόσφατη επιθετική δραστηριότητά τους και η ευθυγράμμισή τους με τη στρατηγική της Τεχεράνης δικαιολογεί την επαναφορά τους στον κατάλογο των ΗΠΑ με τις ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις.

Να θυμίσουμε ότι, στις αρχές του 2021, οι Αμερικανοί αφαίρεσαν τους Χούθι από τη λίστα των FTOs, καθότι ο χαρακτηρισμός τους ως τρομοκρατικής οργάνωσης, που πραγματοποιήθηκε επί κυβέρνησης Τραμπ, εμπόδισε τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη λύσης στον μακροχρόνιο εμφύλιο της Υεμένης.

Είναι γεγονός ότι οι Χούθι όχι μόνο διεύρυναν το εύρος της συνεχιζόμενης περιφερειακής σύγκρουσης, μαζί με τις υπόλοιπες σιιτικές πολιτοφυλακές στη Συρία, το Ιράκ και τον Λίβανο, αλλά πολλαπλασίασαν την πολυπλοκότητα της περιφερειακής συγκρουσιακής κατάστασης. Παρά τη γεωγραφική απόσταση από το Ισραήλ και την όχι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη επιχειρησιακή τους δυνατότητα, οι περίπου 100.000 μαχητές των Χούθι συνιστούν μια σημαντική ασύμμετρη απειλή, η οποία, εάν υποτιμηθεί, είναι πολύ πιθανόν να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την περιοχή.

Απειλή για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας

Όπως προαναφέραμε, οι Χούθι διαθέτουν οπλικά συστήματα, που συνιστούν μείζονα απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια και τη θαλάσσια ναυσιπλοΐα, που ενισχύει την εικόνα τους τόσο σε τοπικό όσο και περιφερειακό επίπεδο. Το γεγονός αυτό δικαιώνει όσους αναλυτές έχουν ερμηνεύσει την κήρυξη πολέμου των Χούθι κατά του Ισραήλ ως στρατηγική επιδίωξη άσκησης περιφερειακής επιρροής.

Στις 16 Νοεμβρίου, ένεκα της υπαρκτής ασύμμετρης απειλής των Χούθι, η διεθνής κοινοπραξία για τη διατήρηση της ασφάλειας της ναυσιπλοΐας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, International Maritime Security Construct (IMSC), εξέδωσε προειδοποίηση για την εμπορική ναυτιλία και τα πλοία που πλέουν στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, η οποία μεταξύ άλλων αναφέρει: «Οι προσεγγίσεις στα στενά του Bab-el-Mandeb συνεχίζουν να αποτελούν περιοχή ανησυχίας… Όταν επιλέγετε διαδρομές, προσανατολιστείτε στη μέγιστη εφικτή απόσταση από τα ύδατα της Υεμένης… Συστήνεται η νυκτερινή θαλάσσια μεταφορά, όταν είναι δυνατόν…».

Πράγματι, τρεις μέρες αργότερα, νοτίως της Ερυθράς Θάλασσας, οι αντάρτες Χούθι, με την υποστήριξη ενός ελικοπτέρου και μερικών μικρών ταχύπλοων σκαφών, κατέλαβαν το εμπορικό πλοίο Galaxy Leader με σημαία Μπαχάμες, νηολογημένο σε βρετανική εταιρία, ποσοστό της οποίας ανήκει στον Ισραηλινό μεγιστάνα Αβραάμ Ουνγκάρ. Το πλοίο έπλεε από την Τουρκία προς την Ινδία και είχε ναυλωθεί από την ιαπωνική εταιρία Nippon Yusen KK.

Χωρίς αμφιβολία, η κατάληψη του Galaxy Leader επιβεβαίωσε ότι οι Χούθι συνιστούν και μείζονα απειλή κατά της παγκόσμιας ναυτιλίας. Το επόμενο χρονικό διάστημα, εφόσον θα συνεχίζονται οι χερσαίες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των IDF στη Λωρίδα της Γάζας, εκτιμάται ότι οι Χούθι, εκτός από την εκτόξευση βλημάτων και UCAVs κατά του Ισραήλ, θα συνεχίσουν την επιθετική τους δραστηριότητα και στις θαλάσσιες περιοχές στα νότια της Ερυθράς Θάλασσας, όχι απαραίτητα μόνο κατά πλοίων ισραηλινών και αμερικανικών συμφερόντων.

Το πρωί της Δευτέρας 20 Νοεμβρίου, υπήρξε εκτίναξη των ευρωπαϊκών τιμών φυσικού αερίου έως και 6,9%, ως αποτέλεσμα της πειρατικής τους δραστηριότητας, διαμορφώνοντας την τιμή της μεγαβατώρας στα 47,42 ευρώ. Να σημειωθεί ότι τα δεξαμενόπλοια από το Κατάρ, που είναι κορυφαίος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), στην πορεία τους προς την Ευρώπη διέρχονται από τα στενά Bab-el-Mandeb. Με άλλα λόγια, εάν συνεχισθεί η συγκρουσιακή κατάσταση στο Ισραήλ και η επιθετικότητα των φιλο-ιρανών Χούθι, αναμένεται, εκτός από τις αυξήσεις των τιμών των υδρογονανθράκων στις ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας, να σημειωθούν και διακοπές στην προμήθειά τους. Απευκταίο μεν, αλλά καθόλου απίθανο σενάριο.  

Η Σαουδική Αραβία και η Αίγυπτος, χώρες που βρέχονται από την Ερυθρά Θάλασσα, διαθέτουν ισχυρές και εξελιγμένες ναυτικές δυνάμεις. Όμως, η Σαουδική Αραβία βρίσκεται σε εκεχειρία με τους Χούθι και το Ιράν, ενώ η Αίγυπτος επιδιώκει να παραμείνει ουδέτερη. Το Ισραήλ, λόγω του πολέμου με τη Χαμάς, δεν έχει μετασταθμεύσει μέχρι στιγμής κάποιο πολεμικό πλοίο στην Ερυθρά Θάλασσα. Ωστόσο, μετά από τις τελευταίες εξελίξεις, δεν είναι απίθανο να αποφασίσει την ανάπτυξη μέρους της δύναμης των νέων κορβέτων κλάσης Sa’ar 6 στην Ερυθρά Θάλασσα, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις εναέριες και θαλάσσιες απειλές των Χούθι.

Στην παρούσα φάση, οι τρεις από τις τέσσερις κορβέτες είναι πλήρως επιχειρησιακές, παρέχουν προστασία στις ισραηλινές πλατφόρμες φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου και ταυτόχρονα υποστηρίζουν τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στη Λωρίδας της Γάζας. Είναι εξοπλισμένες με προηγμένους αισθητήρες, με αντιπλοϊκά βλήματα Gabriel για την αντιμετώπιση θαλάσσιων απειλών, αλλά και με τη ναυτική παραλλαγή C-Dome του αντιβαλλιστικού συστήματος Iron Dome, που συνοδεύεται από βλήματα εδάφους-αέρος Barak 8, ικανά να αναχαιτίσουν εναέριες απειλές (μαχητικά αεροσκάφη, ελικόπτερα, βαλλιστικά βλήματα εδάφους-εδάφους, βλήματα Cruise, βλήματα εδάφους-αέρος, αντιπλοϊκά βλήματα και UCAVs).

Ο Βασίλης Γιαννακόπουλος είναι γεωστρατηγικός αναλυτής ([email protected])

Διαβάστε επίσης:

Χωρίς τέλος η κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Παγκόσμια Ημέρα Παιδιού: Η Ευρωπαϊκή Ένωση νομοθετεί για την παιδική κακοποίηση στο ίντερνετ

Έλληνες «αναλυτές» και εξωτερική πολιτική