Μπορεί τελικά να βγήκε «λευκός καπνός» από τη σύνοδο των Υπουργών Οικονομικών της ΕΕ, όσον αφορά στη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της Ένωσης – του λεγόμενου Συμφώνου Σταθερότητας – ωστόσο, το τι… κάηκε μένει να φανεί στο μέλλον.

Εκ πρώτης όψεως, από τη συνεδρίαση του ECOFIN η Ελλάδα βγαίνει κερδισμένη, καθώς και οι κανόνες της δημοσιονομικής προσαρμογής είναι πιο ευέλικτοι, σε σχέση με την προηγούμενη, πιο «μονολιθική» κατάσταση, αλλά και οι αμυντικές δαπάνες πλέον θα έχουν… αστερίσκο, όσον αφορά στην προσμέτρησή τους για τον υπολογισμό των ελλειμμάτων όταν η Κομισιόν εκκινεί διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος για μια χώρα.

Κατ’ αρχάς, τα άσχημα νέα: τα όρια 3% του ΑΕΠ για το έλλειμμα και 60% του ΑΕΠ για το χρέος παραμένουν, παρότι, όπως έχει γράψει και το topontiki.gr, ειδικά το 3% αποτελεί ένα εντελώς αυθαίρετο όριο που δεν περιγράφει σχεδόν τίποτα και που αποτέλεσε την ύστατη λύση δύο απεγνωσμένων οικονομολόγων που προσπαθούσαν να δώσουν έναν «καθαρό» κανόνα στον Γάλλο πρόεδρο, Φρανσουά Μιτεράν. Επίσης, πλέον σε ετήσια βάση κάθε χώρα-μέλος της ΕΕ με χρέος άνω του 90% του ΑΕΠ, όπως η Ελλάδα, θα πρέπει να το μειώνει κατά μία εκατοστιαία μονάδα.

Ωστόσο, οι χώρες-μέλη πλέον θα μπορούν να επεκτείνουν την περίοδο προσαρμογής από τέσσερα σε επτά χρόνια, χρησιμοποιώντας επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που περιλαμβάνονται στα σχέδιά τους για την ανάκαμψη από την πανδημία του κορωνοϊού. Επίσης, και αυτό αποτελεί μια επιτυχία της Αθήνας, πλέον αν ένα κράτος-μέλος έχει υψηλότερες επενδύσεις σε άμυνα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ή προβαίνει σε μια σημαντική αύξηση των επενδύσεων του στην άμυνα, εισάγεται η δυνατότητα οι δαπάνες αυτές να μην λαμβάνονται υπόψη για την ένταξη ή μη του κράτους μέλους σε Διαδικασία Υπερβολικού Ελλείμματος.

Εδώ, βέβαια, πρέπει να σημειωθεί ότι η συγκυρία για αυτό το πάγιο αίτημα της χώρας – το οποίο είχε πρωτοθέσει στους ομολόγους του ο Νίκος Χριστοδουλάκης, όταν ήταν «τσάρος της οικονομίας» επί κυβερνήσεων Κώστα Σημίτη – ήταν άκρως ευνοϊκή, καθώς η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εκτός όλων των άλλων συνεπειών, οδήγησε και σε εξοπλιστικό «πυρετό» την Ευρώπη, μετά από δεκαετίες χαλαρότητας και μειωμένων εξοπλιστικών προγραμμάτων. Ωστόσο, η αποδοχή της εξαίρεσης των αμυντικών επενδύσεων από το έλλειμμα σίγουρα αποτελεί μια επιτυχία για την Ελλάδα.

Μια ακόμα θετική εξέλιξη για την χώρα είναι η απόφαση του ECOFIN, ότι  η ενσωμάτωση των τόκων επίσημων δανείων στο δημόσιο χρέος, η οποία είναι προγραμματισμένη για το 2033, δεν θα ληφθεί υπόψη στους υπολογισμούς εξέλιξης του ελληνικού δημοσίου χρέους όσον αφορά την εφαρμογή των νέων δημοσιονομικών κανόνων. Υπενθυμίζεται εδώ ότι σήμερα το 75% του ελληνικού χρέους είναι στα χέρια του επίσημου τομέα, ήτοι των διαφόρων χρηματοδοτικών «οχημάτων»  που δημιούργησε η ΕΕ για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέος της περασμένης δεκαετίας (EFSF, ESM, κ.λπ.).

Από εκεί και πέρα, είναι προφανές ότι στην ουσία «πέρασε» η «γραμμή» της Γερμανίας (και των βόρειων συμμάχων της εντός της Ένωσης), η οποία ζητούσε συγκεκριμένα «νούμερα» για τη μείωση του χρέους των χωρών-μελών της ΕΕ, ενώ και η διατήρηση των κανόνων του 3% και 60% για έλλειμμα και χρέος δεν προοιωνίζεται κάτι καλό, ιδίως σε περιόδους κρίσης, όταν η μεγαλύτερη ευελιξία και οι αναπτυξιακές προοπτικές θα είναι πιο κρίσιμες από τους «σκληρούς» δημοσιονομικούς στόχους.

Επίσης, και αυτό είναι σημαντικό, η έναρξη της εφαρμογής των νέων δημοσιονομικών κανόνων θα γίνει ουσιαστικά από το φθινόπωρο του 2024, όταν η Κομισιόν – με νέα σύνθεση, μετά και τις ευρωεκλογές του καλοκαιριού – θα αρχίσει να ελέγχει τους προϋπολογισμούς των χωρών-μελών για το 2025 (η δημοσιονομική πολιτική για το 2024 είχε «κλειδώσει» πριν επέλθει η συμφωνία για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας). Εκεί αναμένεται να φανούν οι «βαθμοί ελευθερίας» που το νέο Σύμφωνο δίνει. Επίσης, πλέον η Κομισιόν η θα εκδίδει για κάθε κράτος μια τεχνική πρόταση εξέλιξης που θα αποτελεί το επίκεντρο της δημοσιονομικής προσαρμογής, δηλαδή, των καθαρών πρωτογενών δημοσίων δαπανών.

Ωστόσο, όπως συνήθως συμβαίνει με αυτά τα σχέδια, όλα θα εξαρτηθούν από το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα μέσα στο επόμενο διάστημα: μια ομαλή πορεία ενδεχομένως θα επιτρέψει και την ομαλή εφαρμογή των νέων κανόνων, ενώ αρνητικές εξελίξεις ίσως προκαλέσουν αναταράξεις. Ίδωμεν…

Διαβάστε επίσης:

Ορκίστηκε Περιφερειάρχης Αττικής ο Νίκος Χαρδαλιάς – Ποιοι έδωσαν το παρών

Economist: Χώρα της χρονιάς η Ελλάδα – «Αναγνωρίζονται οι κόποι μας» λέει ο Μητσοτάκης

Καιρίδης: Σημαντική επιτυχία το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου – Η χώρα μας θα πρέπει να αισθάνεται δικαιωμένη