Ηνωμένες Πολιτείες και Βρετανία εξαπέλυσαν αεροπορικές επιθέσεις εναντίον στόχων των υποστηριζόμενων από το Ιράν, ανταρτών Χούθι στην Υεμένη, πραγματοποιώντας την πιο σημαντική στρατιωτική επιχείρηση κατά των ανταρτών που επί εβδομάδες έχουν βάλει στο στόχαστρο εμπορικά πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι αντάρτες υποστηρίζουν ότι οι επιθέσεις γίνονται σε αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους και μόνος στόχος τους είναι τα ισραηλινών συμφερόντων πλοία.

Ποιοι είναι οι Χούθι

Πρόκειται για πολιτοφυλακή στην Υεμένη, που πήρε το όνομά της από τον ιδρυτή της, Χουσεϊν Μπαντρεντίν αλ Χούθι και εκπροσωπεί τους Ζαϊντι, που είναι παρακλάδι του σιιτικού Ισλάμ. Υπολογίζεται ότι διαθέτει 20.000 μαχητές και ελέγχει το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού τμήματος της Υεμένης και την ακτή στην Ερυθρά Θάλασσα.

Οι Χούθι συγκροτήθηκαν στη δεκαετία του 1990 σε αντίδραση προς την θρησκευτική επιρροή της Σαουδικής Αραβίας στην Υεμένη.

Οι σχέσεις με το Ιράν

Οι Χούθι υποστηρίζονται από το Ιράν, στο πλαίσιο της εχθρότητας της Τεχεράνης με το καθεστώς της Σαουδικής Αραβίας και στον πόλεμο στην Γάζα συντάχθηκαν από την πρώτη στιγμή με την Χαμάς. Αμέσως μετά την επίθεση της 7^ης Οκτωβρίου ο αρχηγός των Χούθι, Αμπντούλ Μαλίκ αλ Χούθι δήλωσε ότι οι δυνάμεις του «είναι έτοιμες να μετακινηθούν κατά εκατοντάδες χιλιάδες  για να συνταχθούν με τον παλαιστινιακό λαό και να αντιμετωπίσουν τον εχθρό».

Τι συμβαίνει στην Ερυθρά Θάλασσα

Η Ερυθρά Θάλασσα, ένας από τους πλέον πολυσύχναστους θαλάσσιους δρόμους εμπορίου, νοτίως του Σουέζ, είναι ο πιο σημαντικός δρόμος για την σύνδεση της Ευρώπης με την Ασία και την ανατολική Αφρική. Η Υεμένη βρίσκεται στις νοτιοανατολικές ακτές της Ερυθράς, στο σημείο όπου συναντάται με τον Κόλπο του Άντεν.

Μετά την έναρξη του πολέμου στη Γάζα οι Χούθι άρχισαν επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον πλοίων στην Ερυθρά Θάλασσα, που οι περισσότεροι αναχαιτίστηκαν από τις αμερικανικές και ισραηλινές δυνάμεις.

Η κατάσταση κλιμακώθηκε στις 19 Νοεμβρίου, όταν αντάρτες Χούθι που επέβαιναν σε ελικόπτερο κατέλαβαν εμπορικό πλοίο που είχε ναυλωθεί από ιαπωνική εταιρία και ήταν συμφερόντων ενός ισραηλινού επιχειρηματία. Οι Χούθι ανακοίνωσαν ότι όλα τα σκάφη που έχουν κάποια σχέση με το Ισραήλ και τους συμμάχους του «θα θεωρούνται νόμιμοι στόχοι για τις ένοπλες δυνάμεις μας».

Ακολούθησαν πολλές επιθέσεις εναντίον πλοίων, οι περισσότερες ανεπιτυχείς, αλλά αρκετές ναυτιλιακές εταιρίες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την Ερυθρά και να στρέψουν τα δρομολόγια των πλοίων τους προς τα νότια και το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, κάτι όμως που αυξάνει τον χρόνο και το κόστος των μεταφορών.

Η αμερικανική απάντηση

Στις 18 Δεκεμβρίου οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν την συγκρότηση της Επιχείρησης Prosperity Guardian, για να αναχαιτιστούν οι επιθέσεις των Χούθι. Μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου οι ΗΠΑ είχαν αποφύγει την άμεση εμπλοκή, αλλά την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ελικόπτερα του αμερικανικού ναυτικού επιτέθηκε σε στολίσκο μικρών σκαφών που μετέφεραν άνδρες με στόχο να καταλάβουν ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων. Η αμερικανική επίθεση στα πλοιάρια έγινε κατόπιν αιτήματος του πλοιάρχου του εμπορικού για την παροχή προστασίας. Από την αμερικανική επίθεση σκοτώθηκαν δέκα αντάρτες και η κρίση μπήκε σε νέα φάση.

Στις 9 Ιανουαρίου αμερικανικά και βρετανικά πολεμικά που πλέουν στην Ερυθρά κατέρριψαν 21 μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους που είχαν εκτοξεύσει οι Χούθι και την επομένη, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Άντονι Μπλίνκεν, προειδοποίηση ότι πιθανές περαιτέρω επιθέσεις θα τύχουν στρατιωτικής απάντησης. 

Τι γινόταν στην Υεμένη πριν από τον πόλεμο στη Γάζα

Οι Χούθι, στο γύρισμα του αιώνα, εξέφρασαν τους σιίτες της Υεμένης, που ήταν απογοητευμένοι από τη διαφθορά και τη βία του αυταρχικού καθεστώτος του Αλί Αμπντάλα Σάλεχ, που ήταν στενός σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας. Μετά από ογκώδεις λαϊκές διαδηλώσεις και αρκετές απόπειρες δολοφονίας, ο Σάλεχ υποχρεώθηκε σε παραίτηση το 2012.

Το 2014 οι Χούθι συμμάχησαν με τον πρώην αντίπαλό τους, τον Αλί Αμπντάλα Σάλεχ,  κατέλαβαν την πρωτεύουσα Σανάα και ανέτρεψαν τον διάδοχο του Σάλεχ, Αμπντ Ραμπού Μανσούρ Χάντι. Ο Χάντι υποχρεώθηκε να διαφύγει από τη χώρα και η εξόριστη κυβέρνησή του ζήτησε από τους συμμάχους της, την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, να εμπλακούν στρατιωτικά για να εξουδετερωθούν οι Χούθι. 

Ακολούθησε ένας καταστροφικός εμφύλιος πόλεμος, που κατά την εκτίμηση του ΟΗΕ, στοίχισε τη ζωή 377.000 ανθρώπων και τον εκτοπισμό 4 εκατομμυρίων, μέχρι το τέλος του, το 2021.

Νικητές του πολέμου ήταν οι Χούθι. Το 2022 υπεγράφη συμφωνία εκεχειρίας και η βία εκτονώθηκε.

Το θέμα των Χούθι επανέρχεται στο προσκήνιο με αφορμή τον πόλεμο στη Γάζα. Οι Χούθι εκφράζουν αυτό που αισθάνονται οι περισσότεροι Υεμενίτες- ότι έχουν ηθική υποχρέωση να υπερασπιστούν τους Παλαιστίνιους.

Οι αντάρτες αισθάνονται επίσης ότι με τις επιθέσεις σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα θα αναβαθμίσουν το γεωπολιτικό στίγμα τους.

Το αποτέλεσμα της εμπλοκής των Χούθι είναι να αυξήσουν την λαϊκή επιρροή τους στην κοινωνία της Υεμένης.

Στο μεταξύ οι Σαουδάραβες προσπαθούν να εξομαλύνουν τις σχέσεις με το Ιράν, που θα διευκολύνει την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας στην Υεμένη, με την οποία θα αναγνωρίζεται ο έλεγχος των Χούθι στο βόρειο τμήμα της χώρας.

Ο κίνδυνος για τον Μπάιντεν

Τα στρατιωτικά πλήγματα των Αμερικανών και των Βρετανών κατά των Χούθι, μπορεί να επιφέρουν όμως τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που επιθυμεί ο Λευκός Οίκος. Η εξουδετέρωση μιας τέτοιας πολιτοφυλακής δεν είναι μια απλή επιχείρηση, ενώ η περαιτέρω στρατιωτική εμπλοκή των Αμερικανών δημιουργεί τις συνθήκες για διεύρυνση των μετώπων στη Μέση Ανατολή. Δηλαδή ο πρόεδρος Μπάιντεν θα βρεθεί αντιμέτωπος με το σενάριο που διακηρύσσει ότι θα ήθελε να αποφύγει.

Ο Τζούλιαν Μπόργκερ γράφει στον Guardian  ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν με την εντολή που έδωσε να ξεκινήσουν οι επιθέσεις κατά των Χούθι έκανε ένα βήμα που υπονομεύει έναν από τους πρωταρχικούς στόχους του στην Μέση Ανατολή- την αποτροπή του περιφερειακού πολέμου.

Οι σύμβουλοι του Λευκού Οίκου λένε πως ο πρόεδρος Μπάιντεν δεν είχε άλλη επιλογή για να εξασφαλιστεί η ελεύθερη ναυσιπλοΐα.

Η επίθεση έγινε «για να σταλεί ένα μήνυμα, αλλά η κρίσιμη ερώτηση είναι ποιο θα είναι το επόμενο βήμα που έχουν στη διάθεσή τους οι ΗΠΑ και η Βρετανία, αν το μήνυμα δεν φτάσει εκεί που πρέπει. Θα συνεχίσουν τους βομβαρδισμούς;» επισημαίνει ο Γκρέγκορι Τζόνσεν, ερευνητής του Arab Gulf States Institute στην Ουάσινγκτον.

Και στο επιχείρημα των συμβούλων του Λευκού Οίκου ότι κατ΄ ελάχιστον οι βομβαρδισμοί θα αποδυναμώσουν τις επιθετικές δυνατότητες των Χούθι, ο Γκρέγκορι Τζόνσεν υπενθυμίζει ότι «η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βομβάρδιζαν την Υεμένη επί χρόνια και δεν κατάφεραν να κάνουν τους Χούθι να γονατίσουν»..

Ενίσχυση των Χούθι, μέσω των βομβαρδισμών

Το παράδοξο είναι ότι οι αμερικανο-βρετανικοί βομβαρδισμοί μπορεί να έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα και να ενισχύσουν τους Χούθι, όπως τονίζουν αρκετοί αναλυτές, προσθέτοντας ότι οι Υεμενίτες αναβαθμίζονται στο πλαίσιο του αποκαλούμενου «άξονα της αντίστασης», που ελέγχεται από το Ιράν. 

«Οι Χούθι περίμεναν υπομονετικά 20 χρόνια για να εμπλακούν με την Αμερική και το Ισραήλ. Μετά την 7^η Οκτωβρίου στρατολόγησαν 45.000 μαχητές για την μάχη που έχει στόχο τον ιερό πόλεμο», λέει ο Νάντουα Ναουσάρι, ερευνητής του Middle East Institute, προσθέτοντας ότι «οι ΗΠΑ και η Βρετανία με την επίθεση που εξαπέλυσαν έκαναν το όνειρο των Χούθι πραγματικότητα».

Διαβάστε επίσης:

ΗΠΑ και Βρετανία βομβάρδισαν υποδομές των Χούθι στην Υεμένη

Μεσανατολικό: Εκατοντάδες καλλιτέχνες ζητούν μποϊκοτάζ κατά της Γερμανίας για την υποστήριξη προς το Ισραήλ

Βρετανία: Έκτακτο υπουργικό συμβούλιο από τον Σούνακ για πιθανή αεροπορική επιδρομή κατά των Χούτι