Ένα από τα πολλά ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η ελληνική κοινωνία είναι αυτό του δημογραφικού.

Είναι μια συζήτηση που δεν ξεκίνησε τώρα φυσικά, ούτε προέκυψε ξαφνικά στην Ελλάδα το 2024. Προφανώς, η φυγή του επιστημονικού και εργατικού μας δυναμικού την τελευταία δεκαετία εξαιτίας της οικονομικής κρίσης (brain drain) διόγκωσε το ζήτημα, όμως παρακολουθώντας τα στοιχεία που αφορούν στη χώρα μας, θα δούμε ότι από τη δεκαετία του ‘80 και μετά υπάρχει συνεχώς επιδεινούμενο πρόβλημα στο δημογραφικό. Κι ενώ και σε άλλες χώρες αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα, δεν το αντιμετωπίζουν σε αυτόν τον βαθμό. Δυστυχώς βρισκόμαστε ανάμεσα στους «πρωταθλητές» και σε αυτό το ζήτημα.

Η Ελλάδα γηράσκει με γοργούς ρυθμούς και ο άνθρωπος φθίνει, γεγονός που πλέον απειλεί ευθέως την ισορροπία της κοινωνίας και της οικονομίας.

Οι συνέπειες όμως που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε βρίσκονται σε πολλά επίπεδα. Δεν είναι μόνο το κοινωνικό – οικονομικό, είναι και το γεωπολιτικό, για το οποίο οι κυβερνώντες κάνουν ότι δεν συμβαίνει.

Οι θάνατοι είναι περισσότεροι πια από τις γεννήσεις, επομένως ο πληθυσμός της χώρας θεωρείται γερασμένος, καθώς όλα τα δεδομένα που έχουμε στα χέρια μας δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για άλλου είδους ανάγνωση της υφιστάμενης κατάστασης. Σε συνδυασμό λοιπόν με τα κύματα εξωτερικής μετανάστευσης που εξακολουθούν, η Ελλάδα χάνει κάθε χρόνο πληθυσμό που ισοδυναμεί με έναν μικρό νομό. 1 στους 4 κατοίκους μας είναι άνω των 65 ετών. Ξεκάθαρη αποτύπωση δε, της μείωσης του πληθυσμού διαπιστώνουμε στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, καθώς συνεχώς μειώνονται οι μαθητές μας. Από το 2020 έως το 2021 είχαμε μείωση στις εγγραφές νέων μαθητών δημοτικού κατά 27.000.

Και ενώ η κυβέρνηση προχωράει σε επικοινωνιακά πυροτεχνήματα, όπως σε όλα τα ζητήματα πλέον, βλέπουμε παράλληλα με την αρνητική εξέλιξη του δημογραφικού, να καθηλώνεται κάθε προοπτική για ανάπτυξη, καθώς αυτά τα δύο, ό,τι και να λέμε ή ό,τι και να σχεδιάζουμε, είναι αλληλένδετα.

Το μόνο βέβαιο σε πρώτη φάση είναι η ασφυξία που θα δημιουργηθεί στο ασφαλιστικό σύστημα.

Επιπρόσθετα, αναπόφευκτα υποβαθμίζεται ο ρόλος της χώρας στην ευρύτερη περιοχή. Εάν για παράδειγμα λάβουμε υπόψη μας την πληθυσμιακή έκρηξη που υπάρχει στην Τουρκία, μπορούμε να αντιληφθούμε την γεωπολιτική υστέρηση της χώρας συγκριτικά με τους γείτονές μας. Χωρίς καμία εθνικιστική διάθεση λοιπόν αντιλαμβανόμαστε ότι όσα εξοπλιστικά και να προμηθευτούμε, το έλλειμμα πληθυσμού δεν μπορείς να το ισορροπήσεις.  

Οι συνέπειες στην οικονομία επίσης είναι ήδη εμφανείς εντός της αγοράς εργασίας, εφόσον παρουσιάζονται συνεχώς ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό σε μία σειρά από τομείς όπως είναι η εστίαση, ο τουρισμός, ο κατασκευαστικός κλάδος κοκ. Με αυτούς τους ρυθμούς η εργατική μας δύναμη θα μειωθεί ακόμη περισσότερο μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής και ο Πρόεδρός μας, Νίκος Ανδρουλάκης, έχει τοποθετήσει εδώ και πολύ καιρό την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος στην κορυφή των προτεραιοτήτων μας. Αλλά και στο παρελθόν με πρωτοβουλία της αείμνηστης Φώφης Γεννηματά είχε συγκροτηθεί αρμόδια διακομματική επιτροπή, τα πορίσματα της οποίας δεν αξιοποιήθηκαν ποτέ στην συντριπτική τους πλειοψηφία.

Η αντιμετώπιση του δημογραφικού χρειάζεται στρατηγικό σχέδιο δράσης με μακροπρόθεσμους όρους, που θα ακουμπάει πάνω σε άξονες συγκεκριμένης πολιτικής. Θα έπρεπε ήδη όλες οι δημόσιες πολιτικές να έχουν στο επίκεντρό τους το δημογραφικό, το οποίο αποτελεί μείζον εθνικό ζήτημα, όχι επειδή όλοι οι άλλοι – πλην της κυβέρνησης Μητσοτάκη – έχουμε κάποια εμμονή και φανταζόμαστε πράγματα, αλλά επειδή η πραγματικότητα και οι αριθμοί είναι αμείλικτοι.

Οφείλουμε να ενισχύσουμε επιτέλους το οικογενειακό εισόδημα, έτσι ώστε να δώσουμε κίνητρο στα νέα ζευγάρια να τεκνοποιήσουν.

Να υπάρξει επιτέλους φορολογική δικαιοσύνη, με φοροαπαλλαγές και φορολογικά κίνητρα για τις οικογένειες με παιδιά. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα, ουδεμία φορολογική διαφορά υπάρχει στις οικογένειες με 2 παιδιά έναντι των οικογενειών χωρίς παιδιά.

Εάν δεν συζητήσουμε επί της ουσίας για το κόστος ζωής, πώς δύο άνθρωποι θα πάρουν την απόφαση να φέρουν έναν νέο άνθρωπο στον κόσμο; Πλέον, με τα επίπεδα που κυμαίνεται η αγοραστική δύναμη των εργαζομένων, αδυνατεί να επιβιώσει και κάποιος που είναι μόνος του.

Να προχωρήσουμε σε ουσιαστική ενίσχυση της στεγαστικής πολιτικής. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην πρόταση του ΠΑΣΟΚ «περί κάλυψης των στεγαστικών αναγκών των νέων οικογενειών μέσω ενός προγράμματος κοινωνικών κατοικιών». Η δημιουργία δεξαμενής κατοικιών, είτε νεόδμητων μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, είτε ανακαινισμένων μέσω φορολογικών κινήτρων στους ιδιοκτήτες, ώστε νέα ζευγάρια να αποκτούν πρόσβαση σε κατοικίες με χαμηλό ενοίκιο, είναι εφικτή και πρόκειται για μέτρο στεγαστικής πολιτικής που έχουν ακολουθήσει και πολλές άλλες χώρες. Εάν δε λυθεί το ζήτημα της στέγασης σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και ιδιαίτερα στα νέα ζευγάρια πώς περιμένουμε να προχωρήσουν στη δημιουργία οικογένειας;

Να δημιουργήσουμε κοινωνικές δομές προστασίας. Να υπάρχει καθολική πρόσβαση σε παιδικούς και βρεφονηπιακούς σταθμούς και παράλληλα να δημιουργήσουμε κέντρα δημιουργικής απασχόλησης παιδιών. Δε νοείται κάθε Σεπτέμβρη να συζητάμε για το πόσα παιδιά πάλι έμειναν εκτός σε όλη την επικράτεια.

Να επενδύσουμε στην Παιδεία και στην Υγεία πραγματικά, αλλιώς δεν μπορούμε να λέμε ότι ενδιαφερόμαστε για την επίλυση του δημογραφικού ζητήματος. Σε αρκετές περιοχές της περιφέρειας παρατηρούμε σοβαρά προβλήματα κατά κύριο λόγο εξαιτίας της έλλειψης Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας. Το ΠΑΣΟΚ προτείνει την ενίσχυση των υπηρεσιών αυτών, όπως και εκείνων της εκπαίδευσης αντίστοιχα, με στόχο τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους.

Τίποτα δεν πρόκειται να λυθεί εάν δεν στηρίξουμε τη νέα γενιά αυτού του τόπου, έτσι ώστε να μείνει εδώ, να εργαστεί αξιοπρεπώς εδώ και να δημιουργήσει οικογένεια εδώ.

Να εγγυηθούμε ότι θα υπάρξει δικαιοσύνη και αξιοκρατία σε όλα τα επίπεδα και όχι η μόνιμη αναξιοκρατία της κυβέρνησης της ΝΔ και του κ. Μητσοτάκη που το μόνο που τους απασχολούν είναι οι εξυπηρετήσεις στα μεγάλα συμφέροντα εις βάρος όλων των υπολοίπων. Γι’ αυτό άλλωστε κάθε φορά προχωράνε σε ανούσια μέτρα, τα οποία εντός ολίγου αποδεικνύονται αναποτελεσματικά.

Προχθές είδαμε την κυβέρνηση να προσπαθεί να μας πείσει πως με την αύξηση στο επίδομα γέννας θα αντιστραφεί ο δημογραφικός κατήφορος που έχουμε πάρει. Το επίδομα αποτελεί ενδεχομένως κίνητρο για τα ζευγάρια να επισπεύσουν την απόφασή τους να κάνουν παιδί, δεν επηρεάζει καθόλου όμως αυτά που δεν το έχουν αποφασίσει.

Όχι, ένα βιώσιμο μέλλον για την ελληνική κοινωνία δεν θα προκύψει με τεχνάσματα. Μπορεί να προκύψει όμως όταν φτιάξουμε ένα ασφαλές περιβάλλον για τη δημιουργία οικογένειας. Όταν ως κράτος δώσουμε βαρύτητα σε όσα επιβάλλεται, στην Υγεία, στην Παιδεία, στην Πρόνοια, αλλά πάνω από όλα στον ίδιο τον ελληνικό λαό. Μόνο έτσι θα καταφέρουμε να χτίσουμε και να δημιουργήσουμε υγιείς κοινωνίες.

Η Μαρία Κουκουδάκη είναι μέλος ΚΠΕ ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, Υπεύθυνη Ανθρώπινου Δυναμικού ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής

Διαβάστε επίσης:

Είναι η Ευρώπη και η Ελλάδα έτοιμες για μια δεύτερη θητεία Τραμπ;

Φωτιές, κορώνες και βόλτες

Στενά τα περιθώρια των «πρώην» να παίξουν ρόλο στα κόμματά τους