Υπάρχει ένα φαινόμενο στη στατιστική που πολλοί αναγνωρίζουν την αξία εφαρμογής του και στο πεδίο της πολιτικής. Είναι το φαινόμενο “regression to the Μean”. Δηλαδή της παλινδρόμησης προς τον μέσο όρο (άλλως αναστροφή στη μέση τιμή ή επαναφορά στη μετριότητα).

Όταν ένα δείγμα μίας τυχαίας μεταβλητής είναι ακραίο, τότε η επόμενη ή οι μεθεπόμενες δειγματοληψίες κινούνται με τέτοιο τρόπο ώστε οδηγούν στον αρχικό μέσο όρο.

Ένα παράδειγμα, για να φέρουμε το θέμα στην κοινή αντίληψη: Όταν ένας μαθητής, ένας εργαζόμενος, ένα πολιτικό κόμμα, σας πούμε, με κάπως προσδιορισμένες εξ αρχής ικανότητες, καταφέρει κάποια στιγμή μία ακραία – προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο – επίδοση, οι επόμενες κινήσεις του θα είναι τέτοιες, που θα το επαναφέρουν στις πραγματικές του δυνατότητες. Αν πέτυχε κάτι πολύ καλό κάποια στιγμή, στη συνέχεια θα υποπέσει σε τόσα λάθη, ώστε στο τέλος θα επιβεβαιωθούν οι αρχικές του προδιαγραφές, οι ικανότητες για τις οποίες έχει εκπαιδευτεί.

Αντιμέτωπος με το σύνδρομο από το 2019

Με αυτό το σύνδρομο “regression to the Μean” είναι αντιμέτωπος ο ΣΥΡΙΖΑ από το 2019 και μετά κυρίως, αλλά ακόμα περισσότερο στις σημερινές συνθήκες.

Κατάφερε κάποια στιγμή να πετύχει ένα ακραία θετικό αποτέλεσμα, φτάνοντας από το 3% στο 36% και στη διακυβέρνηση της χώρας. Και από τότε κάνει οτιδήποτε για να μας πείσει ότι ο μέσος όρος του, είναι εξαιρετικά χαμηλό. Αν όχι στο 3%, πάντως όχι σε μεγάλο διψήφιο νούμερο. Και σίγουρα όχι σε κάτι που να παραπέμπει σε κυβερνητική παράταξη.

Τα όσα διαδραματίζονται τους τελευταίους μήνες, με αποκορύφωμα το συνέδριο που διεξάγεται τώρα, ίσως να μην επιβεβαιώνουν απλά ένα βαθύ, δομικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά να φανερώνουν τις πραγματικές δυνατότητες του ΣΥΡΙΖΑ.

Άρα η οπτική είναι η εξής: Μπορεί άραγε και πώς να ξεφύγει από το “regression to the Μean”;

Μπορεί να μετατοπίσει πραγματικά προς το πάνω το μέσο όρο του; Πρακτικά και πειστικά.

Εδώ είναι ίσως αναγκαία μία άλλη επιστήμη, η ψυχολογία. Η οποία δίνει δύο δρόμους:

Την «επανάληψη του μοντέλου» ή «επανάληψη του τραυματικού» – στην πραγματικότητα η καθήλωση σε ξεπερασμένες καταστάσεις. Λέγεται συχνά και ο «φόβος του ξένου», ή «προσκόλληση στο οικείο», επειδή δίνει μία «συναισθηματική ασφάλεια». Ο ένας δρόμος είναι αυτός.

Ο άλλος δρόμος μιλά για την «αλλαγή του μοτίβου», την «κατάργηση της επαναληψιμότητας», ή την «άρνηση του αντικειμένου», όπως λέει ο Γουΐνικοτ. Την απόρριψη του παλαιού έστω κι αν αυτό απαιτεί μία διαδικασία θλίψης.

Οι δύο επιλογές

Μπορεί το συνέδριο να δώσει λύση;

Η μία επιλογή είναι αυτή που είπε ο Αλέξης Τσίπρας και συμφώνησε μαζί του ο Στέφανος Κασσελάκης:

«Αντί να σερνόμαστε σε μια παρατεταμένη κρίση που οδηγεί με ακρίβεια σε νέα εκλογική συρρίκνωση, η μόνη διέξοδος είναι να δώσουμε εκ νέου το λόγο σε αυτούς που κρατήσανε και συνεχίζουν να κρατάνε όρθιο το κόμμα και τη παράταξή μας: Στα μέλη μας».

Συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με ό,τι άλλο μπορεί να έχει κατά νου ο Τσίπρας, η συγκεκριμένη πρόταση – προτροπή είναι μία καθαρή λύση.

Η άλλη είναι αυτή που εμφανίζουν οι «ελβετόψυχοι» που έλεγε και ο Τζίμης Πανούσης. Αυτοί, που πολλοί τους λένε «εκ του ασφαλούς δρώντες για να έχουν πάντα εξασφαλισμένη τη βόλεψη».

Μιλάμε για όσους εμφανίζονται συνήθως ως… «κυανόκρανοι», έτοιμοι να σώσουν τις καταστάσεις από τον… πόλεμο, τη… διάλυση, ίσως και τους νεφελίμ αν χρειαστεί.

Και τελικά απλά μεταθέτουν τα προβλήματα διαρκώς στο μέλλον,  υποθηκεύοντας το ίδιο το μέλλον και διαιωνίζοντας ουσιαστικά μία κατάσταση, που καθιστά τον ΣΥΡΙΖΑ έρμαιο της χειρότερης εκδοχής του “regression to the Μean”.    

Και τι νόημα έχει να κουκουλώσουν τα προβλήματα, πιστεύοντας ότι οι ψηφοφόροι στις ευρωεκλογές θα ξεγελαστούν από ιλουστρασιόν περιτυλίγματα και δεν θα γνωρίζουν ότι την επόμενη ημέρα θα αναδυθούν όλα τα παραπάνω και ο ΣΥΡΙΖΑ θα βυθιστεί ίσως και σε ακόμα χειρότερη κρίση;

Άρα, η ανάγκη να δώσει το συνέδριο μία απάντηση και καθαρές λύσεις για την ηγεσία και για τους βασικούς άξονες μίας νέας πορείας, είναι υπαρξιακή.

Διαβάστε επίσης:

Aγωνιστική αναμέτρηση με την αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ

Η ελληνική στεγαστική κρίση

Η βαθιά και ίσως αξεπέραστη κρίση στον ΣΥΡΙΖΑ, ο Τσίπρας και ο Κασσελάκης