Πηγαίνοντας προς τις ευρωπαϊκές εκλογές καλούνται οι λαοί της Ευρώπης να εκφράσουν την εμπιστοσύνη τους προς τους ευρωπαϊκούς θεσμούς καθώς και στο συνολικό οικοδόμημα της Ευρώπης.

Έλληνες και Κύπριοι συγκαταλέγονται μεταξύ των Ευρωπαίων ψηφοφόρων που προκαλούνται από τη λειτουργία της Ε.Ε., κυρίως επειδή υποχρεώνονται να αντιμετωπίσουν θεσμικές αδυναμίες της Ένωσης.

Η Ελλάδα με δραστικές πολιτικές βελτίωσε τη θέση της:

• Στο ΝΑΤΟ μετά την επιστροφή, παρόλο που αντιμετωπίσθηκε με αδικαιολόγητη, μακροχρόνια δυσπιστία από τους συμμάχους.
• Στην Ε.Ε. , παρόλο που η προσαρμογή στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα μας υποχρέωσε να διέλθουμε και μέσα από μία δεκαετή οικονομική κρίση, την οποία οι ευρωπαϊκοί θεσμοί χειρίσθηκαν τιμωρητικά. Αποδείχθηκε από τις εξελίξεις ότι η διεθνής οικονομική κρίση επιβάρυνε πολύ τις οικονομίες ασθενέστερων εταίρων, είτε επειδή δεν προσαρμόσθηκαν στις συμβατικές υποχρεώσεις προς την Ε.Ε. είτε επειδή αποδυναμώθηκαν πολιτικά και οικονομικά από παράνομες στρατιωτικές κατοχές που ανέχθηκαν αβασάνιστα όλοι οι θεσμοί της Ε.Ε.
• Στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου μεταβάλλοντας πολιτική στάση και αναπτύσσοντας στρατηγικές συνεργασίες με το Ισραήλ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τη Σαουδική Αραβία και κυρίως με τη σημαντικότερη πολιτική δύναμη στη Βόρεια Αφρική, την Αίγυπτο.
• Στην απώτερη Ανατολή κυρίως με τις πρόσφατες στρατηγικές και οικονομικές κινήσεις με την Ινδία και την Κίνα.
• Στον διεθνή περίγυρο αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τη ρωσική προκλητικότητα, όπως εκδηλώθηκε από το 2014 με την προσάρτηση της Κριμαίας και πρόσφατα με την εισβολή στην Ουκρανία.
• Στην επίτευξη καλής γειτονίας αξιοποιώντας τις δυνατότητες της Ε.Ε. και τις προοπτικές διαμόρφωσης μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ με τη γειτονική Τουρκία, σύμμαχο και εν δυνάμει εταίρο, μόλις ολοκληρωθεί η ενταξιακή της διαδικασία.

Οι κάλπες στην Κύπρο

Η Κυπριακή Δημοκρατία, πολιτικά ώριμη και οικονομικά βελτιωμένη μετά την κρίση που την έπληξε, συνεχίζει τη δημιουργική διαδρομή της στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου ενεργώντας, σε όλα τα πεδία ενδιαφερόντων, ως πλήρες μέλος της Ε.Ε., παρά την πεντηκονταετή συνεχιζόμενη παράνομη τουρκική στρατιωτική κατοχή.

• Πριν από έναν χρόνο ο κυπριακός λαός επέλεξε ως Πρόεδρό του έναν ηγέτη με αναγνωρισμένη πολιτική προέλευση, ο οποίος όμως έπεισε ότι θα κυβερνήσει ως Πρόεδρος όλων των Κυπρίων.
• Καθ’ όλη την πορεία του, ακαδημαϊκή, διπλωματική, πολιτική, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας υποστήριξε την ευρωπαϊκή επιλογή για τη χώρα του χωρίς δεύτερες σκέψεις ή αναστολές, σε αντίθεση με πολλούς από τους προκατόχους του.
• Με σαφή πολιτική ατζέντα επιμένει στην επανέναρξη των συνομιλίων για λύση του Κυπριακού προβάλλοντας την ευρωπαϊκή πραγματικότητα της χώρας του βασισμένος στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης του Διεθνούς Οργανισμού.
• Η Κυπριακή Δημοκρατία μετά την ένταξή της στην Ε.Ε. ανέπτυξε νέες στρατηγικές συμμαχίες και προχωρά συνεχώς σε σύναψη διεθνών συμφωνιών που βοηθούν αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της διαφθοράς και κάθε μορφή τρομοκρατίας.
• Η Κύπρος με τον πολυπολιτισμικό της χαρακτήρα και διαχρονική πολιτιστική εμπειρία αντιλαμβάνεται απολύτως τις υποχρεώσεις και τα προνόμια κάθε Κύπριου πολίτη.
• Την ανασφάλεια που προκαλείται από την τουρκική στρατιωτική παρουσία, τις εκτελέσεις πολιτών που τολμούν να διαμαρτύρονται στρεφόμενοι κατά των δυνάμεων κατοχής, τα γεγονότα στην Πύλα, αισθάνονται όλοι οι Κύπριοι πολίτες σε ολόκληρη την κυπριακή επικράτεια.
• Η κυπριακή ηγεσία μεριμνά για το σύνολο των πολιτών της χώρας, έστω και αν τα όπλα της ξένης κατοχικής δύναμης περιορίζουν βιαίως την κυριαρχία κράτους – μέλους της Ε.Ε., γνωρίζοντας ότι το κυπριακό έδαφος αποτελεί τη νοτιοανατολική άκρη της Ε.Ε. που πρέπει να είναι ασφαλής και σταθερή.

Οι ευρωτουρκικές σχέσεις

Οι σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία αποτελούν κεφάλαιο το οποίο πρέπει να αναγνώσουν και να αντιληφθούν όλοι οι θεσμοί, αλλά και κάθε κράτος – μέλος χωριστά. Οι διμερείς σχέσεις των κρατών αποτελούν μία ξεχωριστή ενότητα στο σύνολο των διεθνών σχέσεων, αλλά δεν αποδεσμεύονται ή δεν απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις που επιβάλλει το Διεθνές Δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο όχι μόνο στα κράτη – μέλη αλλά και για οποιαδήποτε κυβέρνηση, δημοκρατική, λιγότερο δημοκρατική ή αυταρχική που επιθυμεί να επικοινωνεί και να συμπράττει με την Ε.Ε.

Τις τελευταίες εβδομάδες το Κυπριακό επανέρχεται στη διεθνή συζήτηση. Καταγράφεται στις ανταποκρίσεις από την Κύπρο ότι οι συνομιλίες του Προέδρου της Δημοκρατίας με την ειδική απεσταλμένη του γενικού γραμματέα του ΟΗΕ χαρακτηρίζονται από εντάσεις.

Το γεγονός δεν εκπλήσσει ούτε προβληματίζει επειδή ο Πρόεδρος της Κύπρου ενεργεί με σεβασμό στην ιστορία του Κυπριακού και στην πολιτική απαίτηση που προέρχεται από τον κυπριακό λαό, αλλά και επειδή η δυσκολία ακόμη και διερευνητικών συναντήσεων απαιτεί σταθερή προσήλωση σε μία win – win προοπτική.

Η πολυπλοκότητα των συνομιλιών είναι ευδιάκριτη και τα θέματα αφορούν στη στρατιωτική εισβολή, σε δολοφονίες αμάχων, σε αγνοούμενους, σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην εφαρμογή κανόνων καλής διοίκησης, ισονομίας και ισοπολιτείας, όπως επιβάλλεται και από το Ευρωπαϊκό Δίκαιο.

Η πολιτική προσέγγιση της Ε.Ε. στα συμβούλια κορυφής με σύντομη ή εκτεταμένη αναφορά στις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας δεν αναστέλλει τις υποχρεώσεις και κυρίως τις δεσμεύσεις που αφορούν στον σεβασμό της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας των κρατών. Η Ε.Ε. προβληματίζεται, κυρίως την τελευταία δεκαετία, από τη συμπεριφορά της Τουρκίας, με αποτέλεσμα την αναστολή της ενταξιακής διαδικασίας και της διάθεσης κονδυλίων για την προσαρμογή της. Οι αποφάσεις της Ε.Ε. προκαλούνται από τη συνολική συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ε.Ε. και των μελών της, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνεται και η Κύπρος ήδη από το 2004.

Παρακολουθώντας τα γεγονότα γεννάται απορία από τις εκφραζόμενες απόψεις πολιτικών και αναλυτών, οι οποίοι εκκινούν τις τοποθετήσεις τους και τις αξιολογήσεις των διεθνών γεγονότων αποδεχόμενοι ότι η εισβολή δημιουργεί γεγονότα που υποχρεώνεται να αποδεχθεί η Κύπρος, η Ε.Ε. και ο ΟΗΕ.

Η προβληματική παρουσίαση της πραγματικότητας δεν βοηθά καθόλου στην άμβλυνση των ακραίων θέσεων, ώστε οι πλευρές να προσέλθουν σε δημιουργικό και ορθά δομημένο διάλογο. Η απομόνωση των υπό κατοχή κατοίκων της Κυπριακής Δημοκρατίας, που έχει επιβάλλει η Τουρκία, αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά από την Ε.Ε., που δεν αναγνωρίζει δικαίωμα άσκησης εξουσίας στην κατοχική δύναμη, αλλά και μέσα από τις συνομιλίες με την Κυπριακή Κυβέρνηση σε περιπτώσεις που διαπιστώνονται παραβιάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαίου, έστω και αν η Ε.Ε. ανέχεται την εικοσαετή αναστολή του στα κατεχόμενα.

Οι ελλειμματικές προσεγγίσεις

Με το δικαίωμα κάθε Ευρωπαίου πολίτη, που καλείται σε προεκλογική περίοδο να αξιολογήσει το έργο της Ε.Ε., μάλλον ως ελλειμματικές αντιλαμβάνομαι τις προσεγγίσεις που αβασάνιστα ή ευκαιριακά υποστηρίζουν ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και κυρίως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν έχουν τα μέσα και τις πολιτικές δυνατότητες να επιβάλλουν στο σύνολο της κυπριακής επικράτειας την εφαρμογή της νομοθεσίας.

Στην Ευρώπη των περιφερειών η σύγκλιση των μερών και της κοινωνίας των πολιτών θα δημιουργούσαν ευκαιρίες για να παραμερισθεί δραστικά η άσκηση κατοχικής εξουσίας, μέχρι την οριστική αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών δυνάμεων από την ευρωπαϊκή επικράτεια.

Το 2004 η Ευρώπη αποφάσισε, παρά τις δύσκολες ενδοευρωπαϊκές συνομιλίες, να υποδεχθεί την Κυπριακή Δημοκρατία, επειδή πολιτικά διαπίστωσε ότι η Κύπρος εξυπηρετούσε τη γεωστρατηγική πολιτική της, αλλά και επειδή είχε πεισθεί ότι με αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίζεται αποφασιστικά μία παράνομη εισβολή που αν είχε παραμείνει αποκλειστικά στο πλαίσιο του ΟΗΕ, στον οποίο οι πλειοψηφίες διαμορφώνονται με χαλαρά κριτήρια και κυρίως στα θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τότε στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής οι εξελίξεις θα ήταν απρόβλεπτες.

Την οικονομικά ισχυρή και δημοκρατική Κύπρο υποδέχθηκε η Ε.Ε. ως πυλώνα σταθερότητας σε αντίθεση με άλλες συνυποψήφιες χώρες, που ακόμα βάρυναν πληγές του πολιτικού παρελθόντος που τους επιβλήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Δομικές προκλήσεις

Με την ευκαιρία των ευρωεκλογών η Ε.Ε. θα αναμετρηθεί με τις προκλήσεις της, δομικές και διεθνείς, στις οποίες περιλαμβάνεται και η σχέση της με την Τουρκία. Στη συζήτηση με την Άγκυρα τα προβλήματα δημιουργούνται από την Τουρκία, η οποία δυσκολεύεται να αποδεχθεί την ευρωπαϊκή απόφαση (ήδη από το 1986) σύμφωνα με την οποία οι σχέσεις Ε.Ε. και Τουρκίας εξαρτώνται και από τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Τη διαχρονική θέση, όπως έχει διατυπωθεί και ισχύει μέχρι σήμερα, υποχρεώνεται να τιμήσει συνολικά η Ε.Ε., να σεβασθεί η Τουρκία, να αναδείξουν χωρίς αναστολές οι πολιτικές δυνάμεις και οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα και την Κύπρο, όπως το επιβάλλει η ευρωπαϊκή τους εμπειρία και η σταθερή τους επιλογή για ενίσχυση των θεσμών της Ε.Ε. και του ευρωατλαντικού γεωστρατηγικού σχεδιασμού.

* Ο Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης ε.τ.

Διαβάστε επίσης

Κιμ Γιονγκ Ουν: Τώρα είναι η ώρα να είμαστε έτοιμοι για πόλεμο

Μέση Ανατολή: Αγωνία και διπλωματικός πυρετός για επικείμενο χτύπημα του Ιράν στο Ισραήλ

FSB: Ειδικές δυνάμεις της Βρετανίας επιχειρούν στην Ουκρανία – Υπήρξε σχέδιο για σαμποτάζ – Μια σύλληψη (Video)