Ο Ερμής είναι ο πιο αινιγματικός πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος και ένας από τους λιγότερο κατανοητούς, έχοντας μπερδέψει από καιρό τους αστρονόμους.

Ο πλανήτης έχει περίπου 20 φορές μικρότερη μάζα από τη Γη και είναι μόλις λίγο μεγαλύτερος από την Αυστραλία. Ωστόσο, είναι ο δεύτερος πιο πυκνός πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος μετά τη Γη. Αυτό οφείλεται στον πυρήνα του, ο οποίος είναι ιδιαίτερα πλούσιος σε μέταλλα και καταλαμβάνει περίπου το 85% της ακτίνας του, αφήνοντας μόνο έναν εξαιρετικά λεπτό βραχώδη μανδύα και φλοιό.

Σε αντίθεση με τη Γη, την Αφροδίτη και τον Άρη, ο Ερμής έχει εσωτερική δομή που δεν μοιάζει με κανέναν άλλο βραχώδη πλανήτη.

Η τροχιά του, σε πολύ μικρή απόσταση από τον Ήλιο, αποτελεί επίσης πρόβλημα για τα υπάρχοντα μοντέλα. Οι πλανήτες σχηματίζονται μέσα σε δίσκους αερίου και σκόνης γύρω από άστρα, συλλέγοντας υλικό καθώς μεγαλώνουν.

Όμως η θέση του Ερμή και η απόστασή του από την Αφροδίτη δεν μπορούν να αναπαραχθούν από τις προσομοιώσεις σχηματισμού πλανητών, ανεξάρτητα από τις παραμέτρους που δοκιμάζονται.

Οι αποστολές στον Ερμή

Οι γνώσεις μας για τον Ερμή προέρχονται κυρίως από διαστημικές αποστολές.

Η πρώτη ανθρώπινη επαφή με τον πλανήτη έγινε με το διαστημόπλοιο Mariner 10 της NASA, το οποίο πραγματοποίησε τρεις διελεύσεις το 1974 και το 1975, προσφέροντας τις πρώτες μετρήσεις βαρύτητας και ενδείξεις για την ασυνήθιστη εσωτερική του δομή.

Ακολούθησε η αποστολή Messenger της NASA, η οποία τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Ερμή από το 2011 έως το 2015. Το Messenger αποκάλυψε ότι, παρά τις ακραίες θερμοκρασίες – έως 430°C την ημέρα και -180°C τη νύχτα – ο Ερμής διαθέτει πτητικά στοιχεία όπως κάλιο και ραδιενεργό θόριο.

Επιπλέον, εντόπισε χλώριο και πάγο νερού σε μόνιμα σκιασμένους κρατήρες στους πόλους, καθώς και εκτεταμένα ίχνη αρχαίας ηφαιστειακής δραστηριότητας.

Η πιο πρόσφατη αποστολή είναι το BepiColombo, κοινό εγχείρημα της Ευρωπαϊκής και της Ιαπωνικής Διαστημικής Υπηρεσίας, που εκτοξεύτηκε το 2018 και αναμένεται να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Ερμή το 2026, με στόχο τη μελέτη της σύστασης, της βαρύτητας, του μαγνητικού πεδίου και της προέλευσης του πλανήτη.

Τα ευρήματα των αποστολών ενίσχυσαν την ιδέα ότι ο Ερμής ίσως δεν σχηματίστηκε στη σημερινή του θέση. Μία από τις επικρατέστερες θεωρίες υποστηρίζει ότι ήταν αρχικά πολύ μεγαλύτερος, ίσως σχεδόν στο μέγεθος του Άρη, και βρισκόταν πιο μακριά από τον Ήλιο. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, υπέστη μια γιγαντιαία σύγκρουση με άλλο πλανητικό σώμα, η οποία αφαίρεσε τον μανδύα και τον φλοιό του, αφήνοντας πίσω έναν πυρήνα πλούσιο σε σίδηρο.

Ωστόσο, αυτή η εξήγηση παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα. Μια τόσο βίαιη σύγκρουση θα έπρεπε να έχει απομακρύνει και τα πτητικά στοιχεία, κάτι που δεν συμφωνεί με τις παρατηρήσεις. Επιπλέον, δεν είναι σαφές γιατί τα συντρίμμια από μια τέτοια σύγκρουση δεν έπεσαν ξανά στον πλανήτη ή δεν σχημάτισαν δορυφόρους, δεδομένου ότι ο Ερμής δεν έχει κανένα φεγγάρι.

Άλλες θεωρίες προτείνουν ότι ο Ερμής ήταν ο «εισβολέας» σε μια σύγκρουση με μεγαλύτερο πλανήτη ή ότι σχηματίστηκε απευθείας από υλικό πλούσιο σε σίδηρο κοντά στον νεαρό Ήλιο, όπου τα ελαφρύτερα στοιχεία εξατμίστηκαν. Υπάρχουν επίσης μοντέλα που υποστηρίζουν ότι οι εσωτερικοί πλανήτες μετανάστευσαν στις σημερινές τους θέσεις, αφήνοντας τον Ερμή χωρίς αρκετό υλικό για να συνεχίσει να μεγαλώνει.

Παρά τις πολυάριθμες θεωρίες, δεν υπάρχει ακόμη συναίνεση για το πώς σχηματίστηκε ο Ερμής. Η αποστολή BepiColombo αναμένεται να προσφέρει νέα δεδομένα, αλλά προς το παρόν ο πλανήτης παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα του Ηλιακού Συστήματος.

(Με πληροφορίες από BBC)

Διαβάστε επίσης:

Νέα του Διαστήματος: Επιστήμη, απειλή, φαντασία και γεωπολιτική στο πιο αχαρτογράφητο πεδίο του ανθρώπου

NASA: Η χαρτογράφηση του σύμπαντος – Τι μπορεί να κάνει το διαστημικό τηλεσκόπιο «SPHEREx» (Video)

Το μυστήριο του άστρου της Βηθλεέμ και η επιστημονική του «ανάγνωση» – Πώς το εξηγεί η αστροφυσικός Φιόρη Μεταλληνού