Δύσκολες ώρες μοιάζει να περνάει ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς οι εξελίξεις δείχνουν να προκαλούν αναταράξεις, αν όχι και ρήγματα, στο εσωτερικό του κόμματος και της κυβέρνησης. 

 

Η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος μετά το αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες ενίσχυσε την τάση φυγής καταθέσεων, προκάλεσε την επιβολή τραπεζικής αργίας και περιοριστικών όρων στις αναλήψεις από τα ΑΤΜ, διαμορφώνοντας ατμόσφαιρα πολιτικής κρίσης και αποσταθεροποίησης της κυβέρνησης, ατμόσφαιρα η οποία επιτάθηκε με την επίσημη λήξη του προγράμματος και τη μη πληρωμή της δόσης στο ΔΝΤ. 

 

Το σκηνικό κρίσης που συνδέεται με την τύχη της χώρας εκθέτει τον ΣΥΡΙΖΑ σε δοκιμασία και ανοίγει σενάρια επόμενης μέρας, καθώς, αν υπογραφεί νέο διετές πρόγραμμα από μηδενική βάση, το οποίο διαμηνύεται από τους δανειστές ότι θα είναι πιο σκληρό, ο Τσίπρας έρχεται σε σύγκρουση με το μεγαλύτερο μέρος του κόμματος, ενώ σε αντίθετη περίπτωση προβάλλει η προοπτική της αποχώρησης μέσω εκλογών, όπως άφησε να εννοηθεί τη Δευτέρα. 

 

Οι πληροφορίες που διαρρέουν δείχνουν ότι στα υψηλά ηγετικά κλιμάκια η τρομακτική πίεση που υφίστανται ο πρωθυπουργός, οι συνεργάτες του και τα κυβερνητικά στελέχη μπροστά στο μέγεθος των ευθυνών με τις οποίες καλούνται να αναμετρηθούν, προκαλεί εκρήξεις και διχογνωμίες αναφορικά με τους απαιτούμενους χειρισμούς, μεταξύ άλλων αναφορικά και με το δημοψήφισμα. 

 

Μένει να αποδειχθεί αν προκαλεί και σοβαρά ρήγματα, δεδομένου ότι οι πληροφορίες αλλά και δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ που απηχούν κλίμα «πιέσεων» ή «συστάσεων» προς τον πρωθυπουργό να υπογράψει συμφωνία στη βάση της πρότασης των δανειστών και να αποσύρει το δημοψήφισμα ή να μεταβάλει τη θέση της κυβέρνησης σε «Ναι», εκλαμβάνονται στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ως κινήσεις υπονόμευσης της κυβέρνησης, του δημοψηφίσματος και του κόμματος.

 

Όσον αφορά στην κομματική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, τα συναισθήματα σε ένα μεγάλο τμήμα της έδειξαν να εναλλάσσονται, καθώς την αρχική θετική υποδοχή του δημοψηφίσματος ακολούθησε σάστισμα από την εικόνα πολιτών στις ουρές των ATM και αμηχανία για το γεγονός ότι δεν υπήρξε ενημέρωση και προετοιμασία εκ μέρους της ηγεσίας. Παρά ταύτα, το μεγαλύτερο κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο πλέον είναι πεπεισμένο ότι το στρατόπεδο των δανειστών κινείται συνειδητά σε τροχιά ανατροπής της κυβέρνησης και του Τσίπρα, υψώνει τη σημαία του «Όχι» στο δημοψήφισμα, ενδεχομένως σε πείσμα και της εικόνας ότι το «σύστημα» στην κορυφή έχει κλονιστεί εσωτερικά.

 

 

Η επιλογή του πρωθυπουργού για το δημοψήφισμα εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο μετά τα μεσάνυχτα της Παρασκευής κατά πλειοψηφία και όχι ομόφωνα, ενώ πληροφορίες αναφέρουν ότι αρνητική στάση κράτησαν, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Ανάπτυξης Γιώργος Σταθάκης και ο αναπληρωτής υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης.

 

Ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας υπερασπίστηκε την επιλογή του στο χθεσινό, τρίτο κατά σειρά, διάγγελμά του τις τελευταίες μέρες, και έδειξε να εμμένει στη γραμμή ότι ένα ισχυρό «Όχι» αποτελεί ενισχυμένο διαπραγματευτικό όπλο και «αποφασιστικό βήμα» για μια βιώσιμη συμφωνία, ενώ, σε αντίθεση με ό,τι λέγεται, το «Όχι» δεν προκαλεί ρήξη με την Ευρώπη.

 

Ωστόσο η επιλογή αυτή, η οποία ερμηνεύτηκε ευρύτερα από συστημικούς κύκλους ως κίνηση ρήξης με την Ευρώπη, έδειξε να αμφισβητείται δημόσια μερικά εικοσιτετράωρα αργότερα. 

 

Υπέρ της ακύρωσης του δημοψηφίσματος τάχθηκαν δύο ευρωβουλευτές του κόμματος (Χρυσόγονος, Κούλογλου), ο μέχρι πρότινος υποστηρικτής του δημοψηφίσματος και αντιπρόεδρος της Βουλής Αλέξης Μητρόπουλος, ενώ ανοιχτό το ενδεχόμενο ακύρωσής του άφησε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, δημιουργώντας υπόνοιες ότι και ο ίδιος διαφωνεί. Από την άλλη, ο ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδημούλης έδειξε να επικεντρώνεται στην ανάγκη να βρεθεί κατεπειγόντως λύση και να υπάρξει συμφωνία με τους δανειστές.

Ωστόσο η αναφορά του στο Twitter ότι η κυβερνητική πρόταση για συμφωνία χωρίς το ΔΝΤ και με λύση για το χρέος «αλλάζει το τοπίο» και άρα «επείγει το Ναι στην πρόταση “μέσα” κι “έξω”», ερμηνεύτηκε ως αναδίπλωση σε σχέση με το δημοψήφισμα, κάτι το οποίο ο ίδιος διέψευσε με νεότερο τουίτ του.

 

Πιο αναλυτικά, το βράδυ της Τρίτης αρχικά κυκλοφόρησαν φήμες ότι ο πρωθυπουργός δέχεται εισηγήσεις για ακύρωση του δημοψηφίσματος, ενώ μετά το αίτημα στον ESM για διετές πρόγραμμα υπήρξαν πληροφορίες από κοινοτικές πηγές ότι στο Eurogroup που κλήθηκε να εξετάσει το αίτημα ο Γιάνης Βαρουφάκης φέρεται να κατέθεσε την πρόταση, αν υπάρξει συμφωνία, η κυβέρνηση να δεχτεί είτε να αποσύρει το δημοψήφισμα είτε να τροποποιήσει τη θέση της σε «Ναι». Τα παραπάνω ενίσχυσαν τις φήμες ότι η κυβέρνηση «το ξανασκέφτεται».

 

Το ίδιο βράδυ σε συνέντευξή του στην ΕΡΤ ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ακύρωσης του δημοψηφίσματος αν στο μεταξύ προκύψουν νέα δεδομένα, όπως η επίτευξη συμφωνίας, λέγοντας: «Είναι πολιτικό θέμα, μπορεί να αποφασίσει κάτι διαφορετικό η κυβέρνηση. Το δημοψήφισμα το προκηρύξαμε για να επιτύχουμε μία συμφωνία που θα εκπληρώνει κάποια κριτήρια».

 

Το σενάριο ακύρωσης του δημοψηφίσματος ή τροποποίησης της κυβερνητικής πρότασης σε «Ναι» στηρίζει και ο ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιος Κούλογλου, ο οποίος δήλωσε την Τρίτη πως, «εάν υπάρξει συμβιβασμός, τότε μπορεί να βρεθούν διάφορες λύσεις, είτε να ακυρωθεί – όπως ζητούν – το δημοψήφισμα είτε να αλλάξουμε και να ψηφίσουμε για το “Ναι” αντιθέτως». Στην ίδια γραμμή και ο ευρωβουλευτής του κόμματος Κώστας Χρυσόγονος, ο οποίος σε ραδιοφωνικές του δηλώσεις ανέφερε:

«Όπως αποδείχθηκε, ο χρόνος της διαπραγμάτευσης λειτούργησε εις βάρος μας. Θα μπορούσε το δημοψήφισμα να είχε γίνει νωρίτερα. Θα μπορούσε να είχε γίνει από τον Απρίλιο». Και πρόσθεσε: «Αν η επιλογή του λαού είναι το “Ναι”, αυτό πρέπει να συνοδευτεί από την παραίτηση της κυβέρνησης και εκλογές».

 

Στο μεταξύ, και ο Αλέξης Μητρόπουλος πήρε αποστάσεις από πρόσφατες θέσεις του και τάχθηκε κατά του δημοψηφίσματος, το οποίο, όπως είπε, «διχάζει τον λαό», ενώ κάλεσε τον πρωθυπουργό να πάρει πρωτοβουλίες άμεσα για συμφωνία. Εμμέσως φόβο για το ενδεχόμενο ρήξης σε περίπτωση επικράτησης του «Όχι» στο δημοψήφισμα εξέφρασε με δημόσια επιστολή του και ο βουλευτής Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ο οποίος σημειώνει: «Αυτήν την ύστατη στιγμή κάνω έκκληση στην κυβέρνηση για την αναγκαιότητα συνέχισης των διαπραγματεύσεων».

 

 

Ωστόσο, η πρόεδρος της Βουλής Ζωή Κωνσταντοπούλου ήδη εκδηλώθηκε υπέρ της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος και διεμήνυσε ότι δεν μπορεί αυτό να ακυρωθεί, επικαλούμενη συνταγματικό κώλυμα. Υπέρ του δημοψηφίσματος τάχθηκαν δημόσια ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Βίτσας και ο υπουργός Εργασίας Πάνος Σκουρλέτης, ο οποίος χαρακτήρισε αντιδημοκρατική τη «φιλολογία περί ακύρωσης του δημοψηφίσματος».