Ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε τη συνέχεια, πέρα από τους συναισθηματικούς στροβιλισμούς που το υπαρξιακό δίλημμα της χώρας δημιουργεί, αλλά και πέρα από τις ιδεολογικές ή ηθικολογικές απλουστεύσεις που κρύβει η τρέχουσα χρήση λέξεων όπως “Ευρώπη”, “δημοκρατία” ή “εθνική κυριαρχία”.

 

Ας προσπαθήσουμε να φανταστούμε τη συνέχεια, πέρα από τους συναισθηματικούς στροβιλισμούς που το υπαρξιακό δίλημμα της χώρας δημιουργεί, αλλά και πέρα από τις ιδεολογικές ή ηθικολογικές απλουστεύσεις που κρύβει η τρέχουσα χρήση λέξεων όπως “Ευρώπη”, “δημοκρατία” ή “εθνική κυριαρχία”.

– Αν νικήσει το ΟΧΙ, είναι βέβαιο ότι οι δανειστές θα σκληρύνουν ακόμη περισσότερο τη στάση τους. Ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του αυτή τη στιγμή θεωρούνται διεθνείς ταραξίες, κανείς δεν θα κάτσει να διαπραγματευτεί σοβαρά μαζί τους. Θα περιμένουν απλώς να καταθέσει από μόνος του τα όπλα, πράγμα που με τις τράπεζες να παραμένουν επ’ αόριστον κλειστές είναι θέμα ημερών ή ελάχιστων εβδομάδων. Στη συνέχεια, στη νέα κυβέρνηση που (με ή χωρίς εκλογές) θα προκύψει, ίσως επιβληθεί επανάληψη του δημοψηφίσματος (κατά τα δοκιμασμένα ευρωπαϊκά πρότυπα του παρελθόντος…) με σαφές και εκβιαστικό πλέον το ερώτημα: ΝΑΙ ή ΟΧΙ στο ευρώ. Η νέα συμφωνία που θα συνομολογηθεί θα κάνει, εννοείται, τα μνημόνια του παρελθόντος να ωχριούν. Ίσως περιλάβει όμως ρήτρα απομείωσης του χρέους ή μέτρα άμεσης αναπτυξιακής ή ανθρωπιστικής βοήθειας – κι αυτό διότι η κατάσταση της χώρας θα είναι όντως δραματική.

(Μικρό θεωρώ το ενδεχόμενο ο Τσίπρας και η κυβέρνησή του να επιβιώσουν στην εξουσία συδαυλίζοντας την πόλωση και τον διχασμό, αν και ασφαλώς κάποιοι κύκλοι στο εσωτερικό της το σκέφτονται και ίσως το αποπειραθούν. Το στρατόπεδο του ΟΧΙ, και αν ακόμη οριακά επικρατήσει στο δημοψήφισμα, είναι κατά βάσιν ηττοπαθές, οι διαρκείς εξευτελισμοί στις διαπραγματεύσεις αυτών των πέντε μηνών το έχει αποθαρρύνει και τα στελέχη του καταφεύγουν στον φανατισμό για να καλύψουν την έλλειψη πεποίθησης που τα διακρίνει. Το κυριότερο: τα κυβερνητικά κόμματα δεν τολμούν να ομολογήσουν δημοσίως ότι ως μόνη εναλλακτική τους έχoυν την επαναφορά στη δραχμή. Όντας σε καταμέτωπη σύγκρουση με την πραγματικότητα, ο χρόνος μετράει εις βάρος τους. Ακόμη και η παράτολμη χειρονομία του δημοψηφίσματος, την πρόθεση της αποποίησης της ευθύνης, την ηρωική έξοδο από τα βάρη της εξουσίας υποκρύπτει περισσότερο, παρά τον πόθο της διατήρησής της πάση θυσία. Αν πάντως, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ πάρουν τον απονενοημένο δρόμο του διχασμού ή της αυταρχικής εκτροπής, οι συνέπειες θα είναι συνταρακτικές για τη χώρα.)

–  Αν νικήσει το ΝΑΙ, θα απαιτηθεί αυτονοήτως από τους νικητές η άμεση παραίτηση της κυβερνήσεως, αίτημα στο οποίο ο Τσίπρας δεν θα μπορέσει να αντισταθεί επί μακρόν. Τότε, στο νέο σχήμα που (με ή χωρίς εκλογές) θα προκύψει θα προσφερθεί από τους δανειστές μια καλύτερη συμφωνία ενδεχομένως, όχι όμως και δραματικά καλύτερη. Οι τράπεζες θα ξανανοίξουν και ο κόσμος θα πάρει μια ανάσα, ωστόσο η κατάσταση θα παραμείνει επί μήνες έκρυθμη.

– Και στη μία και την άλλη περίπτωση, ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις. Τα επόμενα δύο ή τρία ή και περισσότερα χρόνια, η χώρα θα πορεύεται ως οιονεί οικονομικό προτεκτοράτο των Βρυξελλών. Οι έξωθεν παρεμβάσεις θα είναι καθολικές και θα περιλάβουν αναγκαία και το παλαιό πολιτικό προσωπικό. Οι διαρθρωτικές μεταβολές που θα μας υπαγορευθούν θα είναι σαρωτικές, μπορεί όμως να αποδειχθούν και αυτές ατελέσφορες και εξαρθρωτικές αν οι πολιτικοί που θα κληθούν να τις εφαρμόσουν δεν έχουν εις βάθος γνώση των συνθηκών, όπως λ.χ. αν είναι αποκλειστικώς τεχνοκράτες.

Πολλά θα κριθούν από το αν θα βρεθεί ένας ηγέτης ικανός να εμπνεύσει, να πείσει δηλαδή τον κόσμο ότι η επιχειρούμενη εκ βάθρων αλλαγή της ζωής του θα αποβεί μεσοπρόθεσμα προς όφελός του. Αλλά και από ποιο πρόσωπο του Ιανού θα αποφασίσει εντέλει η Ε.Ε., δλδ. το Βερολίνο, ότι έχει συμφέρον να επιδείξει. Θα είναι εκείνο του υπομονετικού μέντορα ή εκείνο του άτεγκτου τιμωρού;

 

* Ο Κ. Κουτσουρέλης είναι συγγραφέας