Η Τεχεράνη, μετά την επίτευξη του πολιτικού ντιλ με τη Δύση, θα έχει άμεσα διαθέσιμα 100 δισ. δολάρια για την ανοικοδόμηση της οικονομίας, όμως οι προϋπάρχουσες υποχρεώσεις της χώρας θα μειώσουν το ποσό σε 50 δισ., εκ των οποίων ένα μέρος θα πρέπει να διατηρηθεί ως συναλλαγματικά διαθέσιμα. Συνεπώς, για άμεση χρήση υπολογίζεται ότι το Ιράν έχει διαθέσιμα 25 δισ. Όμως η χώρα για την ανοικοδόμηση και τον εκσυγχρονισμό της χρειάζεται 1 τρισ. δολάρια την επόμενη δεκαετία!

 

Έτσι οι ξένες επενδύσεις είναι ζωτικής σημασίας για το Ιράν, την τελευταία μεγάλη οικονομία που δεν έχει ακόμη ενσωματωθεί στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Οι επόμενες εβδομάδες θα δείξουν αν τελικά η Τεχεράνη θα ανοιχτεί στον υπόλοιπο κόσμο ή αν οι δυνάμεις από τη συντηρητική ελίτ της χώρας θα εμποδίσουν τις ξένες επενδύσεις. Το σίγουρο είναι ότι η επιλογή που θα κάνει το Ιράν θα έχει μεγάλες γεωπολιτικές συνέπειες και θα διαμορφώσει τον μελλοντικό ρόλο του στον κόσμο.

 

Το Ιράν είναι η μόνη χώρα που διαθέτει τέτοια τεράστια αποθέματα ταυτόχρονα σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Είναι η τέταρτη χώρα παγκοσμίως σε αποθέματα πετρελαίου και η δεύτερη σε αποθέματα φυσικού αερίου. Οι οικονομικές δυνατότητες του Ιράν, όμως, δεν περιορίζονται στην ενέργεια. 

 

Διαθέτει, επιπλέον, μια διαφοροποιημένη οικονομία, εμπορικό πλεόνασμα, ολοένα αυξανόμενη εσωτερική ζήτηση κι έναν μορφωμένο αστικό πληθυσμό. Το Ιράν είναι η 18η μεγαλύτερη οικονομία, που ισοδυναμεί με το 1,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ η αναλογία χρέους / ΑΕΠ είναι μόλις στο 12%, από τα χαμηλότερα ποσοστά παγκοσμίως. Η ανάπτυξη, εξάλλου, μοιάζει εγγυημένη και με πολύ υψηλούς ρυθμούς πλέον. 

 

Ίσως, όμως, ο σημαντικότερος δείκτης για τις δυνατότητες του Ιράν να είναι η ακτινογραφία του πληθυσμού του. Στην κοινωνία, άλλωστε, έχουν συντελεστεί ήδη μεγάλες αλλαγές: 

Σήμερα οι ξένες επενδύσεις στο Ιράν ανέρχονται σε 43 δισ. δολάρια. Ποσό διόλου ευκαταφρόνητο τη στιγμή που υπήρχαν αυστηρές διεθνείς κυρώσεις. Συγκρινόμενο, όμως, με τα 209 δισ. δολάρια της Τουρκίας, το ποσό για το Ιράν είναι μηδαμινό. Η Τεχεράνη έχει βάλει τον στόχο προσέλκυσης επενδύσεων στο 1 τρισ. μέχρι το 2025. Και οι ευκαιρίες που παρουσιάζει δυνητικά ως Ελντοράντο είναι τεράστιες.

 

Ήδη η Τεχεράνη είναι σχεδόν έτοιμη να υπογράψει ντιλ με την Airbus για την άμεση αγορά 114 νέων αεροπλάνων. Χρειάζεται, όμως, άλλα 400!

 

Ένα άμεσο όφελος για το Ιράν αναμένεται από την επανένταξη των τραπεζών του στο διεθνές τραπεζικό σύστημα και την επανασύνδεσή τους με δίκτυα πληρωμών όπως το SWIFT. Αυτό θα χαμηλώσει αμέσως το κόστος των εισαγωγών, αφού έως τώρα ο Ιρανοί δεν είχαν πρόσβαση σε εγγυητικές και πιστωτικές επιστολές, με συνέπεια να απαιτείται πάντα προκαταβολική πληρωμή των εισαγωγών.

 

Εδώ και 18 μήνες, πολλές ευρωπαϊκές επιχειρηματικές αποστολές πλημμυρίζουν την Τεχεράνη. Από τους πιο ελκυστικούς τομείς θεωρούνται τα τρόφιμα και τα φαρμακευτικά προϊόντα. Και στα δυο οι Ιρανοί προτιμούν τις ευρωπαϊκές μάρκες παρά τις κινεζικές που κυριαρχούσαν στην αγορά στα χρόνια των κυρώσεων.

 

Από τα μεγαλύτερα έπαθλα για τους επενδυτές είναι η αυτοκινητοβιομηχανία. Το 2011, πριν από τον δεύτερο γύρο κυρώσεων, το Ιράν ήταν ο 13ος κατασκευαστής αυτοκινήτων στον κόσμο, με 1,65 εκατομμύρια οχήματα ετησίως, περισσότερα από τη Βρετανία! Εκτιμάται ότι η παραγωγή θα μπορούσε να επανέλθει σε παρόμοια επίπεδα ακόμη και μέχρι το τέλος του 2016. Renault και Peugeot, εταιρείες με μακρά ιστορία στη χώρα, έχουν ήδη επιστρέψει, ενώ το Ιράν δελεάζει τις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες και τη γιαπωνέζικη Toyota.

 

Η Γερμανία στοχεύει γενικότερα να εξασφαλίσει εξαγωγές 5-10 δισ. ευρώ στο Ιράν τα επόμενα χρόνια. Η Siemens ήδη ανακοίνωσε υπογραφή πρωτοκόλλου συμφωνίας για εκσυγχρονισμό των σιδηροδρομικών υποδομών. Η Κίνα, ο καλύτερος φίλος της Τεχεράνης και ο Νο 1 αγοραστής του ιρανικού πετρελαίου, αλλά και η Ρωσία, που είναι παραδοσιακός σύμμαχος, προσβλέπουν σε ακόμη μεγαλύτερες συνεργασίες σε υποδομές κι ενέργεια.

 

Οι προοπτικές είναι πράγματι τεράστιες, όμως η προσέλκυση ξένων επενδύσεων μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο έργο για την Τεχεράνη, κι όχι μόνο λόγω εσωτερικών αντιδράσεων. Οι επενδυτές θα χρειαστούν νόμους για ενθάρρυνση της σταθερότητας, μείωση της μεγάλης διαφθοράς και συμμόρφωση με τα διεθνή στάνταρ διαφάνειας. «Σύμμαχός» τους; Οι χαμηλές τιμές του πετρελαίου, που λειτουργούν πιεστικά για το Ιράν και το σπρώχνουν σε μεταρρυθμίσεις, ενώ πρόβλημα έχουν και οι τράπεζες από μη εξυπηρετούμενα δάνεια που δίνονταν αφειδώς σε κρατικές επιχειρήσεις επί Αχμαντινετζάντ.

 

Ο Ροχανί, πάντως, φέρεται αποφασισμένος να ξεπεράσει τα εμπόδια των όποιων σκληρών αντιδράσεων ή χρόνιων παθογενειών. Απευθυνόμενος στο Κοινοβούλιο, ανακοίνωσε ότι η κύρια πολιτική του Ιράν στο εξής είναι η προσέλκυση επενδύσεων. Το σπριντ έχει ήδη ξεκινήσει από την Τεχεράνη και τους ξένους επενδυτές. Αν και έμεινε στην κατάψυξη για μια δεκαετία, το Ιράν γνωρίζει τον γενικό κανόνα του παγκόσμιου παιχνιδιού. Ότι το κεφάλαιο πηγαίνει όπου το καλωσορίζουν, αλλά μένει μόνο όπου του φέρονται… καλά.