Ακροδεξιά, Brexit και μεταναστευτικό ταράζουν το ευρωσύστημα

Το 2018 ήταν χρονιά δομικών και σκληρών αλλαγών. Το απότοκο της οικονομικής κρίσης, το μεταναστευτικό, η θύελλα λαϊκισμού και η ανυπαρξία ηγεσίας έναντι των λογιστών είναι μόνο μερικές από τις αιτίες. Στο επίπεδο χωρών, ευτυχώς, η Ελλάδα δεν ήταν αιτία κρίσης. Η ελληνική κυβέρνηση αποδεικνύεται «ο πιο καλός ο μαθητής» και ισορροπεί ανάμεσα στην «επανάσταση» και τον ρεαλισμό.

Παρά κάποια κενά αέρος που προκαλούνται λόγω έλλειψης πείρας στο κυβερνητικό έργο, η Ελλάδα στα μάτια της Ευρώπης φαντάζει ως ένα αποφευχθέν doom story και άρα, τηρουμένων των αναλογιών, ίσως να μπορεί να χαρακτηριστεί ως το πειραματόζωο που και άντεξε το πείραμα και συνεχίζει «ενώ τα σκυλιά ουρλιάζουν».

Βαλκάνια και Ιταλία

Στα Βαλκάνια η Ε.Ε. έδωσε ρέστα φιλοδυτικής και αντιρωσικής σύμπνοιας στηρίζοντας τη συμφωνία των Πρεσπών και θεωρώντας θετική την αύρα της εν λόγω συμφωνίας στην ευρύτερη περιοχή, με «παραφωνία» ωστόσο την αλβανική προκλητικότητα, που κορυφώθηκε με την αναγκαστική απαλλοτρίωση των ελληνικών περιουσιών στη Χιμάρα και την εκτέλεση του Κατσίφα.

Λίγο πιο δίπλα, στην Ιταλία, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σείεται, με την κυβέρνηση λαϊκιστών και ακροδεξιών (Πέντε Αστέρων και Λέγκας) να κοντράρει την Ε.Ε. έχοντας, όπως όλα δείχνουν, τη στήριξη της κοινωνίας.

Οι δύο κυβερνητικοί εταίροι φαίνονται κερδισμένοι από την κόντρα με την Ε.Ε. για τον προϋπολογισμό, ενώ η «διαπραγμάτευση» και η συμφωνία με τις Βρυξέλλες κατέδειξαν πως τα μέτρα λιτότητας μπορεί και να πιεστούν, αλλά και πως οι κοινωνίες επιθυμούν – βάσει των δημοσκοπήσεων – να μην δέχονται οι εθνικές κυβερνήσεις όλα όσα επιβάλλει το διευθυντήριο της Ε.Ε.

Οι ειδικοί θεωρούν ότι, με «κομβικό σημείο» τις ευρωεκλογές, το πρόβλημα της Ιταλίας θα γιγαντωθεί καθώς όλα δείχνουν πως η Λέγκα μπορεί να φτάσει να είναι η ισχυρότερη πολιτική δύναμη, ακόμη και… αυτοδύναμη.

Όμως, επειδή η ιταλική οικονομία είναι πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει ή, όπως εύστοχα επισημαίνει στέλεχος ιταλικής τράπεζας, η Ιταλία είναι «η εκδοχή κράτους ανάλογη της Lehman Brothers», όλες οι πλευρές κατανοούν ότι, αν αφεθεί να καταρρεύσει, θα συμπαρασύρει και την Ε.Ε. Ειδικότερα τώρα που οι τεκτονικοί μετασεισμοί του Brexit το 2019 δημιουργούν νέα (αρνητικά) δεδομένα.

Το Brexit και το… θαύμα

Η Βρετανία φαίνεται να μην κατανοεί τις συνέπειες ενός άτακτου Brexit. Ειδικότερα η πολιτική νομενκλατούρα, απολύτως παραδομένη στους παραδοσιακά ευρωφοβικούς λαϊκιστές – και τον ρωσικό δάκτυλο κατ’ άλλους –, δεν φαίνεται πρόθυμη να στηρίξει το σχέδιο της Τερέζα Μέι για μια οργανωμένη συμφωνία για την έξοδο.

Η τελική ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο είναι προγραμματισμένη για τη δεύτερη εβδομάδα του Ιανουαρίου και όλα φαίνονται προδιαγεγραμμένα. Εκτός εάν συμβεί το «θαύμα των Χριστουγέννων» και η συμφωνία περάσει ή επέλθει η απόλυτη ανατροπή με την ακύρωση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος και παραπομπή του αδιεξόδου στον λαό. Κάτι που διακαώς επιθυμεί και ο «Ευρωπαίος» Τόνι Μπλερ.

Καθοριστικές κάλπες

Όλοι οι αναλυτές συμφωνούν ότι οι ευρωεκλογές του 2019 θα είναι από τις κρισιμότερες στην ιστορία της Ε.Ε.

Χωρίς κάποιον ουσιαστικό ηγέτη στην Ευρώπη των 28 (μέχρι να φύγει το Ηνωμένο Βασίλειο), καθώς η καγκελάριος Μέρκελ αποχωρεί, ο Μακρόν καταβυθίζεται εξαιτίας των δικών του πολιτικών επιλογών και με την κυριαρχία της «λογιστικής διακυβέρνησης», είναι κάτι παραπάνω από σαφές ότι, αν κάτι δεν αλλάξει, θα έχουμε επέλαση του ακροδεξιού λαϊκισμού.

Ο Σαλβίνι στην Ιταλία, ο Όρμπαν στην Ουγγαρία, η Λεπέν στη Γαλλία, η συγκυβέρνηση της Ακροδεξιάς στην Αυστρία, η AfD στη Γερμανία και η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα συνθέτουν μια ζοφερή εικόνα. Ερώτημα αποτελεί το αν οι δυνάμεις αυτού του είδους θα καταφέρουν να καταγράψουν πανευρωπαϊκά σημαντική ενίσχυση των ποσοστών τους.

Οι πρώτες δημοσκοπήσεις – όπως αυτή του Politico – δείχνουν μια εικόνα που, ως προβολή στο μέλλον, συνιστά ένα είδος κατάρρευσης της Ε.Ε. εκ των έσω. Οι παραδοσιακές δυνάμεις, το Λαϊκό Κόμμα και οι Σοσιαλιστές, παλεύουν να πείσουν ότι έμαθαν από τα λάθη τους και μπορούν, ξανά, να αποτελέσουν μέρος της λύσης όχι μόνο του προβλήματος.

Καυτό προσφυγικό

Τέλος, το προσφυγικό θα αποτελέσει ακόμη μία χρονιά σημαντικό ζήτημα που θα κληθεί η Ε.Ε. να δει συνολικά και όχι αποσπασματικά.

Με τις μεταναστευτικές ροές σταθεροποιημένες αλλά τον αριθμό αιτούντων άσυλο σε Ελλάδα και άλλες χώρες εκρηκτικό, αναζητούνται λύσεις. Λύσεις που έχουν άμεση σχέση και με τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας για την επαναπροώθηση αλλά και την ουσιαστική επιρροή της Ε.Ε. στη Συρία μετά το τέλος του εμφυλίου.

Η αποχώρηση των ΗΠΑ, δώρο του Αμερικανού Προέδρου στη Ρωσία, καθιστά δύσκολη τη θέση της Ευρώπης, διότι θα πρέπει να διαπραγματευτεί με τον Πούτιν σε μια χρονική συγκυρία που και φίλος με τον Ερντογάν είναι και ευρωπαϊκές κυρώσεις υπάρχουν σε ισχύ – λόγω Ουκρανίας – και η Ευρώπη είναι απολύτως εξαρτημένη από το ρωσικό αέριο.

Εν ολίγοις η Ευρώπη που αφήνει το 2018 δεν θα είναι ίδια τη νέα χρονιά. Θα είναι πιο συρρικνωμένη, πολιτικά λιγότερο θωρακισμένη και σίγουρα εισέρχεται στην τελική φάση του σκοτεινού οράματος του Σόιμπλε και των ομοφρόνων του, που μοιάζει ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία: καλύτερα να πεθάνουμε χωρίς να χρωστάμε, παρά να ζήσουμε με την ελπίδα ότι θα ξοφλήσουμε.