γράφει ο Κώστας Δεληγιάννης*

 

Όταν ένας δήμος και μια ελληνική περιφέρεια της βορειοανατολικής Ελλάδας
“ θέλουν μα διώχνουν” ένα διεθνές διαβαλκανικό τηλεοπτικό Φεστιβάλ …

Πώς ένα ευγενικό “ Χαστούκι ”, που δίνουν ένας σημαντικός δήμος (Αλεξανδρούπολη) και μια μεγάλη περιφέρεια (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη) σε ένα γαλλικό μη κερδοσκοπικό οργανισμού, μπορεί να επηρεάσει την πορεία ενός διαβαλκανικού πολιτιστικού έργου που αγωνίζεται, επί ένα χρόνο (Μάρτιος 2018-Ιούλιος 2019) στην βοτρειοανατολική Ελλάδα, να “ γεφυροποιήσει ” μια βορειοανατολική  ελληνική περιφέρεια με τους βαλκάνιους γείτονές της, μέσω ενός διεθνούς φεστιβάλ βαλκανικών τηλεοπτικών, διαδικτυακών και κινητής τηλεφωνίας, σειρών μυθοπλασίας;

Πέραν της ανεκδοτολογικής αναφοράς στο ομώνυμο βιβλίο και τηλεοπτική σειρά του έλληνα  συγγραφέα Χρήστου Τσιόλκα, το βελούδινο “ Χαστούκι ” που δέχτηκε, ο SERIES BALKANS, ένας  γαλλικού δικαίου, πολιτιστικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός, στις προσπάθειές του να δημιουργήσει ένα μακρύπνοο, αναπτυξιακό και πολιτιστικό, πρόγραμμα στην Βορειοανατολική Ελλάδα, προσεγγίζοντας και διαπραγματευόμενος με ένα Δήμο (Αλεξανδρούπολη) και μια Περιφέρεια (Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης), έχει να πει πολλά για το, από μη φιλικό (user unfriendly) έως, συστηματικά εχθρικό, περιβάλλον που χαρακτηρίζει τις σχέσεις του αποκεντρωμένου ελληνικού κρατικού μηχανισμού – Δήμοι και Περιφέρειες – με τους φορείς ιδιωτικής πρωτοβουλίας του πολιτιστικού και αναπτυξιακού τομέα, ιδιαίτερα εκείνων που προέρχονται από χώρες του εξωτερικού, και που δεν γνωρίζουν από πρώτο χέρι, και εκ των ένδον, τα “ ήθη και έθιμα ” και τους “ κανόνες του παιγνιδιού ”, της δαιδαλώδους πανίσχυρης ελληνικής κρατικής γραφειοκρατείας. Μιας γραφειοκρατίας Μολώχ που λειτουργεί ως “ κράτος εν κράτει”, τιθέμενο ή υποτασσόμενο, ανάλογα με τις περιστάσεις και τα αιτήματα των καιρών, στην υπηρεσία ή εκδούλευση των εκάστοτε κυβερνώντων και πολιτικών ομάδων, συντεχνιακών ή προσωπικών ατομικών συμφερόντων.

Η απόφαση του οργανισμού μας SERIES BALKANS, να φέρουμε στην δημοσιότητα ορισμένες πτυχές από την αρνητική εμπειρία που είχαμε, ως οργανισμός,  στις σχέσεις μας με τους τοπικούς και περιφερειακούς θεσμούς, για να δημιουργήσουμε ένα Φεστιβάλ διεθνούς εμβέλειας, σε μια ελληνική περιοχή, στρατηγικά κομβική, για τα Βαλκάνια και τις παρευξείνιες χώρες, πηγάζει από την θέλησή μας όχι απλά να καταγγείλουμε τα κακώς κείμενα σε μια μεγάλη τοπική και περιφερειακή αυτοδιοίκηση, σπάζοντας τον νόμο της σιωπής, αλλά, πρωτίστως, να ευαισθητοποιήσουμε, άμεσα, τις ελληνικές εμπλεκόμενες δημοτικές, περιφερειακές, κυβερνητικές και πολιτειακές αρχές σε ένα στρατηγικό θέμα, όπως αυτό των επενδύσεων στον πολιτισμό – και που ο έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε, πρόσφατα, ότι θεωρεί προτεραιότητα της πολιτικής του – μέσα απο την δυσάρεστη εμπειρία μας, εκλαμβάνοντάς το ως μοναδική ευκαιρία σχεδιασμού μιας ριζικής μεταρρύθμισης του συνόλου των μηχανισμών που διέπουν τις πάσης φύσεως βοήθειες και επιχορηγήσεις του δημοσίου πρός τους πολιτιστικούς φορείς, εσωτερικού και εξωτερικού, που επιθυμούν να υλοποιήσουν πολιτιστικά και αναπτυξιακά προγράμματα στην Ελλάδα, ισάξια αυτών του εξωτερικού.

Χωρίς να τρέφομε, ταυτόχρονα, αυταπάτες ως προς την συνέχεια, που, ενδεχομένως, να δοθεί στό αίτημά μας, από πλευράς των δημοσίων θεσμών και φορέων, θέλουμε να πιστεύουμε, ότι, μετά την δύσκολη απόφασή μας να αναβάλλουμε το προαναγγελθέν για Αλεξανδρούπολη και Κομοτηνή Φεστιβάλ Σερί Μπαλκάν 2-6 οκτ 2019, το κράτος δικαίου, το δημόσιο συμφέρον, η κοινή λογική θα επιβάλλουν στους ιθύνοντες που ασχολήθηκαν ή θα ασχοληθούν με το αίτημά μας, να προχωρήσουν οι ίδιοι, αυτεπάγγελτα, άμεσα και αποτελεσματικά, στις απαραίτητες αλλαγές που θα καταργήσουν όλες τις τροχοπέδες που μπαίνουν σε οποιαδήποτε εγχείρημα ανάπτυξης προέρχεται απο την ιδιωτική πρωτοβουλία και την ανοιχτή πολιτική κοινωνία, στην ελληνική επικράτεια.

Οι πληγές του ελληνικού δημόσιου Φαραώ ξεπερνάνε, κατα πολύ, τις εφτά. Θα αρκεστούμε στις βασικότερες, έτσι όπως τις βιώσαμε από την συγκεκριμένη εμπειρία μας, σχεδιάζοντας την δημιουργία του Φεστιβάλ Σερί Μπαλκάν σε συνεργασία, αρχικώς με τον Δήμο Αλεξανδρούπολης έχοντας προηγουμένως χωρίς αποτέλεσμα συζητήσει με τον Δήμο Καβαλας,  και κατόπιν με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Σεπτεμβριος 2018-Ιούλιος 2019). 

 

1. Ανυπαρξία οδηγών και οδηγιών (vade mecum) προς τους υποψήφιους ιδιωτικούς πολιτιστικούς φορείς υποβολής έργων και υπηρεσιών.
2. Ανυπαρξία ενιαίου, ταυτοποιημένου, συντονιστικού δημόσιου φορέα διαχείρισης έργων, στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
3. Ανυπαρξία εξειδικευμένου προσωπικού σε θέματα πολιτιστικής διαχείρισης, στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
4. Έλλειψη εξειδικευμένης, συμβουλευτικής, νομικής και οικονομικής κατάρτισης  των υπαλλήλων της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης.
5. Υπολειτουργία έως και υποβάθμιση των νομικών υπηρεσιών στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.
6. Συστημικά φαινόμενα παρερμηνειοποίησης και έκδοσης αντιφατικών απόψεων και γνωματεύσεων σχετικά με την περί ανάθεσης έργων, από το δημόσιο σε ιδιώτες, ισχύουσας νομοθεσίας.
7. Φαινόμενα ευθυνοφοβίας υπαλλήλων σε όλη την ιεραρχική κλίμακα..
8. Συστηματική σύγχυση τοπικών, τοπικιστικών και περιφερειακών συμφερόντων εις βάρος του ευρέος κοινού, δημοσίου, εθνικού συμφέροντος.
9. Ανυπαρξία μηχανισμών ταχείας λήψης (φαστ τρακ ) αποφάσεων.
10. Ανυπαρξία εσωτερικού, επικαιροποιημένου, κανονισμού καλής διαγωγής δημοσίων υπηρεσιών προς τον αιτούντα πολίτη, έλληνα, ευρωπαίο η εκτός ΕΕ.
11. Έλλειψη δημόσιας κουλτούρας (user friendly) φιλικού περιβάλλοντος και νοοτροπίας από τις δημόσιες αυτοδιοικητικές υπηρεσίες προς τους υποψήφιους επενδυτικούς φορείς.
12. Συστημική αθέτηση συμφωνιών εκ μέρους των αυτοδιοικητικών θεσμών προς τους ιδιωτικούς φορείς παροχής υπηρεσιών, για έργα που τελούν υπό διαπραγμάτευση, εν εξελίξει ή είναι ήδη υπογεγραμμένα.

 

Tέλος, ας αναφέρουμε,, την σημαντικότερη 13η πληγή του ελληνικού δημόσιου Φαραώ: την έλλειψη στρατηγικού, μακρόπνοου οράματος και εξωστραφούς ανάπτυξης της περιοχής, σε επίπεδο Δήμων και Περιφέρειας. Με αυτή την 13η πληγή του Φαραώ συμπληρώνουμε, το πολύπλοκο παζλ στο οποίο, με την σειρά μας θελήσαμε, ως γαλλικός οργανισμός SERIES BALKANS, να συμμετάσχουμε, επενδύοντας χρόνο, εργασία και χρήμα (18 μήνες απασχόλησης, 2880 εργατοώρες και 36000 ευρώ σε μισθούς πλήρους και μερικής απασχολήσεως και πληρωμής υπηρεσιών), ωσότου να εισπράξουμε, ύστερα από ενός χρόνου τιτάνειες προσπάθειες και ατέρμονες περιπέτειες, την σιβυλλική απάντηση ενός ανώτατου δημόσιου λειτουργού που μας προειδοποιούσε σε περίπτωση αναβολής του Φεστιβάλ και αναμενόμενης αποχώρησής μας : “ Εμείς δεν σας διώχνουμε. Εσείς φεύγετε …”

Ναι, ο οργανισμός Σερί Μπαλκάν βρίσκεται στην δύσκολη θέση να αναβάλει το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Βαλκανικών Τηλεοπτικών Σειρών Μυθοπλασίας Σερί Μπαλκάν που προβλεπόταν στην Κομοτηνή 2-6 Οκτωβρίου, αναστέλλοντας, μέχρι νεωτέρου, τα σχέδιά του να αναπτύξει στην Ελλάδα, σε μια από τις 12 χώρες των Βαλκανίων, στις οποίες δραστηριοποιείται,  ένα φιλόδοξο οπτικοακουστικό αναπτυξιακό  πρόγραμμα φεστιβάλ, θερμοκοιτίδας, σχολής, φόρουμ και αγοράς σειρών τηλεοπτικής μυθοπλασίας,  αφού, κατά την εκτίμησή μας, δεν πληρούνται, αντικειμενικά, οι ελάχιστες προυποθέσεις και αρχές που πρέπει να διέπουν οποιαδήποτε συμφωνία κυρίων (gentlemen’s agreement) : η αμοιβαία  εμπιστοσύνη των συμβαλλόμενων, η τήρηση του λόγου, των υποσχέσεων και των αποφάσεων του δημοσίου φορέα και η πολιτική θέληση των ιθυνόντων. 

Ας αναλογιστούμε την παρακάτω, κυνική, real politik και φυσικά, off the record, παρατήρηση ενός δημόσιου λειτουργού που συνοψίζει  την ελληνική εμπειρία ενός γαλλικού μη κερδοσκοπικού οργανισμού, που ονειρεύτηκε, μια μέρα, ότι η ωραία, κομβική για τα Βαλκάνια, περιοχή της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης θα έπαιζε τον ρόλο ενός ανοιχτού παράθυρου στον κόσμο  της διαβαλκανικής συνεργασίας και ανάπτυξης, της οπτικοκουστικής βιομηχανίας, του επιχειρηματικού ρίσκου και της αξιοποίησης του πολιτιστικού πλούτου. “ Θέλουμε πολύ να μείνετε στην περιοχή μας, πιστεύουμε στο πρόγραμμά σας, αλλά δεν μπορούμε να πράξουμε αλλιώς. Αυτοι είναι οι νόμοι. Πληρώστε, πρώτα, όλα τα έξοδα εσείς, και μετά βλέπουμε, όταν, αν και πόσα κρίνουν και αποφασίσουν, τελικώς, να σας εξοφλήσουν οι αρμόδιες υπηρεσίες, οι επιτροπές ελέγχου και ο Οικονομικός Επίτροπος … ”
Συγνώμην, το είχαμε, σχεδόν, ξεχάσει,. “ Εδώ είναι Βαλκάνια, δεν είναι παίξε γέλασε ”.  
Παρόλα αυτά, παρά τις αντιξοότητες, παρά την άκαρπη συνεργασία μας με τους τοπικούς και αυτοδιοικητικούς θεσμούς, ελπιδοφορούμε ότι οι επαφές και διαπραγματεύσεις, που ανοίξαμε, εσπευσμένα, με τον δυναμικό ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο της περιοχής, να ευοδωθούν, ώστε το Σερί Μπαλκάν να μπορέσει να διεξαχθεί, πολύ σύντομα (άνοιξη του 2020), στην Κομοτηνή, με τις καλύτερες δυνατές προυποθέσεις, εγκαινιάζοντας ενα νέο μοντέλο πολιτιστικής και οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής βασισμένο στην ιδιωτική πρωτοβουλία και κινητοποίηση. Το Σερί Μπαλκάν συνεχίζει, αποφασισμένο, όσο ποτέ! Με, η χωρίς την υποστήριξη του Δημοσίου. Ραντεβού στην Κομοτηνή, και στην λοιπη ΑΜΘ, του χρόνου, την άνοιξη.  Η πόρτα μας παραμένει ανοιχτή, σε όλους!

*Ο Κώστας Δεληγιάννης είναι διευθυντής του οργανισμού SERIES BALKANS