Όταν στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου κάθεται κάποιος που διαθέτει «σπουδαία και ανυπέρβλητη σοφία», όπως ο ίδιος τη διαφήμισε μέσω Twitter, τότε ο κόσμος μπορεί να κοιμάται ήσυχος. Αν δούμε, όμως, σε τι συνίσταται η «σπουδαία και ανυπέρβλητη σοφία» του Ντόναλντ Τραμπ, τότε θα αρχίσουν οι αμφιβολίες.

Στις 6 Οκτωβρίου ανακοίνωσε ότι η Αμερική αποσύρει τα στρατεύματά της από τη βόρεια Συρία δίνοντας έτσι το «πράσινο φως» στην Τουρκία να επιτεθεί στους Κούρδους συμμάχους της Αμερικής στην περιοχή. Ο Τραμπ δεν προειδοποίησε για την απόφασή του τους Κούρδους, οι οποίοι πολέμησαν γενναία εναντίον των τζιχαντιστών του ISIS. Σύμφωνα με τον Αμερικανό Πρόεδρο, ήταν η ώρα για άλλους, όπως η Ρωσία και το Ιράν, «να δουν τι θα κάνουν με την κατάσταση». 

Η Τουρκία, όπως ήταν φυσικό κι αναμενόμενο, δεν έχασε χρόνο. Στις 9 Οκτωβρίου ξεκίνησε την πολεμική της επιχείρηση, η οποία απειλεί όχι μόνο να αναστήσει τον ISIS, αλλά και να καταδικάσει τη Συρία σε έναν νέο κύκλο σφαγών. Όσον αφορά την Τουρκία, ο Τραμπ μέσα σε διάστημα 48 ωρών: 
● Επιδοκίμασε την τουρκική εισβολή.
● Απείλησε την Τουρκία με κυρώσεις αν ξεπεράσει τις δικές του, αόριστες κόκκινες γραμμές.
● Παίνεψε τις τουρκικές εισφορές στο ΝΑΤΟ.

Τα αντικρουόμενα – πέρα από κάθε λογική και ειρμό – μηνύματα που στέλνει, μέσω Twitter πάντα, ο πλανητάρχης (;) προκάλεσαν σύγχυση στους πάντες. Όμως, δεν θα έπρεπε να αποτελούν έκπληξη, σύμφωνα με τον «Economist», διότι προφανώς έτσι είναι η αμερικανική εξωτερική πολιτική και διπλωματία στην εποχή Τραμπ. 
Το Κογκρέσο, το Πεντάγωνο, οι ξένοι ηγέτες και ολόκληρος ο κόσμος έχουν να κάνουν με έναν Πρόεδρο που, όπως ανοιχτά έχει δηλώσει ο ίδιος ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του, «είναι απείθαρχος, δεν του αρέσει να διαβάζει, δεν διαβάζει τις αναφορές που του στέλνουν οι υπηρεσίες του, δεν του αρέσει να μπαίνει στην ουσία των πραγμάτων, αλλά απλώς λέει “αυτό πιστεύω εγώ”».
Το πρόβλημα είναι ότι με αυτόν τον τρόπο δεν γίνεται εξωτερική πολιτική πουθενά στον κόσμο, πόσω μάλλον στη Μέση Ανατολή. 

Οι ΗΠΑ έχουν στρατεύματα στη Συρία εδώ και πέντε χρόνια και στο Ιράκ για πολύ περισσότερο. Η λύση του Τραμπ για να αποδεσμευτεί από την περιοχή είναι να «φύγουμε από αυτούς τους γελοίους ατέλειωτους πολέμους». Τον Δεκέμβριο, με μια παρόμοια βεβιασμένη ανακοίνωση, ο Τραμπ άρχισε να αποσύρεται από τη Συρία προκαλώντας την παραίτηση του υπουργού Άμυνας Τζέιμς Μάτις.
Αυτή τη στιγμή βρίσκονται ακόμη στη Συρία περί τους 1.000 Αμερικανούς στρατιώτες, από 2.000 που ήταν πέρσι. Στην πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη – κάποτε ήταν η αμερικανική πρεσβεία με το περισσότερο προσωπικό στον κόσμο – σήμερα παραμένουν μόλις μια ντουζίνα διπλωμάτες, οι οποίοι σπανίως βγαίνουν από τις εγκαταστάσεις. Τον χειμώνα που μας πέρασε, όταν ο Τραμπ επισκέφθηκε τη Βαγδάτη, παρέμεινε αυστηρά σε μια απομακρυσμένη αεροπορική βάση και έφυγε χωρίς να συναντήσει τους Ιρακινούς ηγέτες. 
Ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν παύει να τονίζει ότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ πρέπει να σηκώσουν μεγαλύτερο βάρος στη Μέση Ανατολή, αλλά κάνει λάθος αν θεωρεί ότι μπορεί να εγκαταλείψει την περιοχή χωρίς συνέπειες. 

«Τρύπα» στην περιοχή
Η αμερικανική απόσυρση από τη Συρία και η εισβολή της Τουρκίας ήδη άρχισαν να παραδίδουν τον Βορρά της Συρίας στο χάος, καθώς ο Άσαντ αντιδρά. Αυτό ωφελεί τα μέγιστα το ISIS, για το οποίο το ίδιο το Πεντάγωνο προειδοποιεί ότι «ανασταίνεται». 
Το 2011 ο Μπάρακ Ομπάμα αποσύρθηκε κι εκείνος βιαστικά από το Ιράκ, αφήνοντας να βράζει ένα καζάνι από εθνικά μίση, μέσα από το οποίο ξεπήδησε το ISIS. Ο «Economist» εκτιμά ότι ο Τραμπ, όπως και ο προκάτοχός του, ίσως ανακαλύψει πως την απόσυρση θα ακολουθήσει σύντομα μια επανεμπλοκή, όταν μετανιώσει που εγκατέλειψε τους Κούρδους συμμάχους του.
Η απόσυρση του Τραμπ δημιουργεί ένα κενό που επιτρέπει στους εχθρούς της χώρας του να ασκήσουν μεγαλύτερη επιρροή στην περιοχή:
● Οι Κούρδοι ήδη στράφηκαν για υποστήριξη στον Άσαντ, τον «δικτάτορα της Συρίας» σύμφωνα με τις ΗΠΑ.
● Το Ιράν είναι ακόμα μεγαλύτερος πονοκέφαλος. 
Πέρυσι ο Τραμπ εγκατέλειψε τη συμφωνία που περιόριζε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, μια συμφωνία που ενδεχομένως θα μπορούσε να εξομαλύνει την απόσυρση της Αμερικής από τη Μέση Ανατολή. Έπειτα, μέσω της πολιτικής της «μέγιστης πίεσης», ο Τραμπ επέτρεψε στο Ιράν να επιτεθεί σε πλοία και εγκαταστάσεις πετρελαίου της Σ. Αραβίας, έχοντας ως μοναδικό μοχλό πίεσης κάποιες κυρώσεις. 
Ο Τραμπ δεν διαθέτει κάποιο σχέδιο ούτε για το πώς να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη επιρροή του Ιράν στη Συρία και το Ιράκ, όπου η στηριζόμενη από τους Αμερικανούς κυβέρνηση παραπαίει.

«Φρένο» από τα συμφέροντα
Ο λόγος που οι Αμερικανοί Πρόεδροι δυσκολεύονται να αποσυρθούν από τη Μέση Ανατολή είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν συμφέροντα εκεί. Η απόσυρση απαιτεί την ύπαρξη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για το πώς θα προστατευτούν αυτά τα συμφέροντα σε βάθος χρόνου. 
Όπως έδειξαν τα γεγονότα, ο Τραμπ δεν διαθέτει σχέδιο. Όταν ήρθε αντιμέτωπος με τα προβλήματα που δημιούργησε η απόσυρση, τα οποία προφανώς αναλύονταν στις αναφορές των υπηρεσιών του που ποτέ δεν διάβαζε, η απάντηση του Τραμπ ήταν να σηκώσει τα χέρια ψηλά. Οι ενέργειές του προδίδουν, κατά τον «Economist», μια ασυνάρτητη και ρηχή πολιτική για τη Μέση Ανατολή, έναν «Πρόεδρο χωρίς σχέδιο».

Προτεκτοράτο και χάος
Η εισβολή της Τουρκίας στη Συρία θα έχει συνέπειες για ολόκληρη τη Μέση Ανατολή. Επί χρόνια απειλούσε με πόλεμο τους Κούρδους της Συρίας και, μετά την «άδεια» του Τραμπ, χρειάστηκε μόλις λίγα εικοσιτετράωρα για να αρχίσει να βομβαρδίζει κομμάτια της βορειοανατολικής Συρίας. Ελεγχόμενη από κουρδικές δυνάμεις, η περιοχή αποτελούσε μέχρι λίγες μέρες νωρίτερα αμερικανικό προτεκτοράτο το οποίο ο Τραμπ αποφάσισε να εγκαταλείψει. 
Οι συνέπειες από την τουρκική εισβολή ήδη έχουν αρχίσει να φτάνουν πολύ πιο μακριά από την «ασφαλή ζώνη» των 30 χλμ. για την οποία μιλάει η Άγκυρα. Εκτοπίζονται εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, ενώ αυτή η κατάσταση θα περιπλέξει περαιτέρω έναν ήδη χαοτικό πόλεμο και θα προσφέρει την ευκαιρία στους τζιχαντιστές του ISIS να ανασυνταχθούν. 

Ο Ερντογάν δηλώνει ότι σκοπός του είναι «να καταστρέψει τον τρομοκρατικό διάδρομο που πάει να δημιουργηθεί στα νότια σύνορά μας». Πρακτικά να εκδιώξει τους Κούρδους από το συριακό κρατίδιό τους. Η βασική κουρδική δύναμη, το YPG, πήρε τον έλεγχο της περιοχής μαχόμενη μαζί με τους Αμερικανούς κατά του ISIS. Η όλη κατάσταση ήταν αφόρητη για την Τουρκία, καθώς το YPG κατηγορείται ότι έχει δεσμούς με το PKK, που πολεμάει τους Τούρκους εδώ και 35 χρόνια. 
Όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, οι Κούρδοι μαχητές, που «πουλήθηκαν» από τις ΗΠΑ, δεν κρίνεται πιθανό να θέλουν μια ανοιχτή σύγκρουση με τον κατά πολύ μεγαλύτερο τουρκικό στρατό. Πώς αναμένεται να κινηθούν από τώρα και στο εξής; Με την παραίτηση από ένα μέρος της αυτονομίας τους ως αντάλλαγμα για την προστασία από το καθεστώς Άσαντ. 

Το Πεντάγωνο έχει δηλώσει ότι η σύγκρουση Τουρκίας – Κούρδων στη Συρία ωφελεί το ISIS, το οποίο έχει εκδιωχθεί από την περιοχή που ήλεγχε, αλλά τώρα επανακάμπτει. Οι επιχειρήσεις κατά των τζιχαντιστών έχουν σταματήσει, αφού οι Κούρδοι, όπως είναι λογικό, έχουν τώρα άλλες προτεραιότητες. Προς το παρόν, βέβαια, συνεχίζουν να κρατούν φυλακισμένους δεκάδες χιλιάδες τζιχαντιστές του ISIS και τις οικογένειές τους σε στρατόπεδα όπως το Αλ Χολ, όπου βρίσκονται 70.000 άτομα. 
Οι ΗΠΑ λένε ότι οι κρατούμενοι θα είναι τώρα ευθύνη της Τουρκίας. Πάντως, οι προτεινόμενες από τον Ερντογάν «ασφαλείς ζώνες» δεν περιλαμβάνουν το Αλ Χολ. 

Το κακό παρελθόν της Άγκυρας
Επιπλέον, η Τουρκία έχει πολύ κακό παρελθόν όσον αφορά τους τζιχαντιστές. Ένας μεγάλος αριθμός τζιχαντιστών έφτασε αρχικά στη Συρία εκμεταλλευόμενοι τους χαλαρούς συνοριακούς ελέγχους της Τουρκίας. Την 1η Οκτωβρίου μάλιστα ο Τραμπ ανακοίνωσε, με tweet, ότι η Αμερική πήρε τους πιο διαβόητους τζιχαντιστές και τους μετέφερε εκτός χώρας. Κάτι που ερμηνεύεται ως σιωπηρή παραδοχή ότι η Τουρκία δεν ήταν ικανή να τους κρατήσει.
Το Πεντάγωνο, πάντως, ανησυχεί για το πώς η απόσυρση από τον Βορρά θα επηρεάσει την παρουσία των Αμερικανών στην υπόλοιπη Συρία. Καθώς ο τουρκικός στρατός θα προχωρά, υποστηριζόμενος από ομάδες ανταρτών που δεν τρέφουν ιδιαίτερη συμπάθεια για την Αμερική, η προστασία των αμερικανικών στρατευμάτων που βρίσκονται σε άλλες θέσεις στη Συρία θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Υπάρχει, δηλαδή, η πιθανότητα κάτι που άρχισε σαν περιορισμένη απόσυρση να καταλήξει ως ολοκληρωτική και «υποχρεωτική» εγκατάλειψη. 

Οι Ρεπουμπλικανοί, σε μια από τις σπάνιες ρήξεις τους με τον Τραμπ, συντάχθηκαν με τους Δημοκρατικούς και καταδίκασαν την κίνηση του Προέδρου. Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Λίντσεϊ Γκρέιαμ εισήγαγε νομοσχέδιο για επιβολή κυρώσεων στους ηγέτες της Τουρκίας, τις ένοπλες δυνάμεις της και τον τομέα της ενέργειας. Τούρκοι αξιωματούχοι, που πίστευαν ότι έχουν ντιλ με τον Τραμπ, έγιναν έξαλλοι.
«Δεν βλέπουμε πια μία Αμερική, αλλά διάφορες φωνές από διαφορετικά γκρουπ συμφερόντων» δήλωσε ο Μεσούτ Χακί Κασίν, σύμβουλος του Ερντογάν. 

Στηρίζουν την εισβολή
Στο εσωτερικό της Τουρκίας τώρα, εκτός από τους Κούρδους και κάποιους φιλελεύθερους Τούρκους, η πλειονότητα του κόσμου στηρίζει την εισβολή. Και τα κόμματα της αντιπολίτευσης τείνουν να υποκύπτουν στον Ερντογάν κάθε φορά που επικαλείται την εθνική ασφάλεια. 
Ο Ερντογάν διαφημίζει ότι ο 30 χιλιομέτρων «διάδρομος της ειρήνης», τον οποίο θα δημιουργήσει ο στρατός του, θα αποτελέσει μαγνήτη για 2 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες. Αυτό είναι μάλλον ευφημισμός για μια βίαιη εγκατάσταση. Το να στείλει Άραβες πρόσφυγες σε μια περιοχή που κατοικείται κυρίως από Κούρδους δημιουργεί κίνδυνο για μελλοντικές συγκρούσεις.
Η εισβολή της Τουρκίας και η διατήρηση εδαφών εκατοντάδων χιλιομέτρων θα αποδειχθεί ένα δαπανηρό και πολύ αιματηρό έργο. Θα παραγάγει ένα νέο κύμα προσφύγων, θα νεκραναστήσει τους τζιχαντιστές και, δίνοντας στους Σύρους αντάρτες νέα πατήματα στα βορειοανατολικά, θα δυσκολέψει τα πράγματα σε άλλες περιοχές της Συρίας, όπου η Ρωσία και το Ιράν βοηθούν τον Άσαντ να διατηρήσει τον έλεγχο. Η εισβολή της Τουρκίας, μαζί με τη «σοφία» του Τραμπ, θα περιπλέξει περαιτέρω την εικόνα σε ολόκληρη τη Μ. Ανατολή.