Έτοιμοι να καταστρέψουν τα πάντα για την εκμετάλλευση κάθε μορίου ενέργειας

Εάν ένας πετρελαϊκός κολοσσός ερχόταν στη χώρα μας και επέλεγε να χρηματοδοτήσει με κάπου 7 εκατομμύρια ευρώ το τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών ενός ελληνικού πανεπιστημίου προκειμένου να κάνει έρευνες για την εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου και τις επιπτώσεις του, η πρόταση χρηματοδότησης θα γινόταν δεκτή από τους περισσότερους με…  κωλοτούμπες ενθουσιασμού και βαθιές υποκλίσεις. Στην περίπτωση δε,  που οι φοιτητές του πανεπιστημίου αντιδρούσαν λέγοντας ότι η χρηματοδότηση από τον πετρελαϊκό κολοσσό – και μάλιστα για το συγκεκριμένο θέμα – δεν συνάδει με τις σπουδές και τον ρόλο του Πανεπιστημίου, θα τους κατήγγειλαν στο πανελλήνιο ως εχθρούς της πατρίδας, της μεταρρύθμισης των ΑΕΙ και της ανάπτυξης. Θα τους κατήγγειλαν ως υποχείρια κομμάτων που θέλουν την καταστροφή της χώρας.

Στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όμως, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Εκεί κανένας δεν τόλμησε να καταγγείλει τους φοιτητές και τους αποφοίτους του εμβληματικού Πανεπιστημίου όταν στις αρχές Μαΐου διαφώνησαν ευθέως με την επιλογή των πρυτανικών αρχών να δεχθούν χρηματοδότηση 5,9 εκατ. λιρών από την Shell για τη δημιουργία ενός καινούργιου εργαστηρίου στο τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου.

Στη διαμαρτυρία τους και στην επιστολή τους που δημοσιεύθηκε στον «Guardian», οι φοιτητές και οι απόφοιτοι χαρακτήριζαν την επιλογή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης να δεχθεί τη γενναιόδωρη χορηγία του πετρελαϊκού κολοσσού ως «εξαιρετικά ακατάλληλη επιλογή χρηματοδότη», επισημαίνοντας ότι η  χρηματοδότηση συνιστά σύγκρουση συμφερόντων και η ανάμειξη της Shell υπονομεύει το σημαντικό έργο του τμήματος πάνω στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.
 
Επίσης επεσήμαναν ότι υπονομεύει το έργο του τμήματος στο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής γιατί η χρηματοδότηση έγινε με αποκλειστικό σκοπό να χρηματοδοτηθούν έρευνες για το σχιστολιθικό αέριο (fracking) και τις επιπτώσεις που η μέθοδος αυτή εξόρυξης φυσικού αερίου επιφέρει στο περιβάλλον από μια εταιρεία ηγέτιδα στο χώρο του σχιστολιθικού αερίου που θέλει να «βάλει πόδι» και στην Ευρώπη.

Γη και ύδωρ
 
Η είδηση ξεπερνά τα στενά όρια της χρηματοδότησης ενός πανεπιστημίου από μια ιδιωτική εταιρεία και τις αντιδράσεις φοιτητών και αποφοίτων, αφού στην πραγματικότητα αποκαλύπτει το βαθύ παρασκήνιο που παίζεται από τους μεγαλύτερους παίκτες της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας, με στόχο η εξόρυξη του σχιστολιθικού αερίου να βρει πρόσφορο έδαφος στην ΕΕ.

Ένα παιχνίδι στο οποίο η σημερινή κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ δίνει γη και ύδωρ για να συμμετάσχει συμβαδίζοντας με τις πιο συντηρητικές δυνάμεις στην Ευρώπη, παίζοντας ταυτόχρονα «τα ρέστα της» στο παιχνίδι συκοφάντησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της παγκόσμιας επιταγής για μείωση των ρύπων του θερμοκηπίου που καταστρέφουν το κλίμα του πλανήτη.

Η Ελλάδα, που έχει πέσει «θύμα» της υστερίας των υδρογονανθράκων, εξετάζει την επικίνδυνη μέθοδο της υδραυλικής ρηγμάτωσης για την εξαγωγή σχιστολιθικού αερίου ενώ το ΥΠΕΚΑ έχει ζητήσει από το  ΙΓΜΕ να ξεκινήσει χαρτογράφηση των πιθανών αποθεμάτων με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και στο πλαίσιο προγράμματος του EuroGeoSurveys. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην Ήπειρο, την Πίνδο, αλλά και στην περιοχή του Θερμαϊκού, δυτικά της Θεσσαλονίκης.

Η τρίτη μνημονιακή κυβέρνηση έχει συνταχθεί με τις πιο συντηρητικές δυνάμεις της Ευρώπης και έχει γαντζωθεί στο άρμα της λεγόμενης και «βρώμικης ενέργειας» εδώ και έναν χρόνο, όταν ξεκίνησε τη συντονισμένη επίθεση κατά των ΑΠΕ.

Το θέμα του σχιστολιθικού αερίου άρχισε επισήμως να μπαίνει αργά αλλά σταθερά στις προτεραιότητες της κυβέρνησης από τα μέσα Απριλίου, όταν ο τότε υπουργός ΠΕΚΑ Ευάγγελος Λιβιεράτος αλλά και ο υφυπουργός Ασημάκης Παπαγεωργίου έθεσαν το θέμα στις συνόδους των υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας αντίστοιχα.

Και οι δύο τότε διατύπωσαν τη θέση ότι δεν θα πρέπει να υπάρξει αύξηση του ευρωπαϊκού στόχου για μείωση των αεριών του θερμοκηπίου στο όνομα της ανταγωνιστικότητας και βιωσιμότητας των ευρωπαϊκών ενεργοβόρων βιομηχανιών. Μάλιστα, ο υφυπουργός ΠΕΚΑ είχε θέσει στους ομολόγους του και το θέμα της εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου, πλέκοντας το εγκώμιο της άκρως επικίνδυνης μεθόδου και ενημερώνοντας τους ομολόγους  του για τα ενθαρρυντικά προκαταρκτικά ευρήματα που υπάρχουν ως προς την ύπαρξη σχιστολιθικού αερίου στη Β. Ελλάδα.

Λίγο μετά, στα τέλη Μαΐου, τη σκυτάλη πήρε ο ίδιος ο πρωθυπουργός, ο οποίος στη Σύνοδο Κορυφής έθεσε το θέμα και εμφανίστηκε ως υπέρμαχος της εξόρυξης σχιστολιθικού αερίου, τοποθετώντας τη χώρα στο μπλοκ της Βρετανίας, της Πολωνίας και της Ρουμανίας.

Με «όχημα» τον Μπαρόζο

Όπως και στην περίπτωση των μεταλλαγμένων, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανέλαβε να ηγηθεί της προσπάθειας να αρχίσει στην Ε.Ε. η εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου – μια μέθοδος που είναι άκρως επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον και που η εκτεταμένη χρήση της στις ΗΠΑ οδήγησε στη δημιουργία του μεγαλύτερου περιβαλλοντικού κινήματος στην ιστορία της χώρας.

Οι αναλυτές επισημαίνουν πάντως ότι οι δηλώσεις Μπαρόζο ακολούθησαν την έκκληση  της αμερικάνικης εταιρείας Chevron για τη διαμόρφωση ενός πανευρωπαϊκού κανονισμού περιβάλλοντος που θα καταστήσει εφικτή την ανάπτυξη του σχιστολιθικού αερίου. Μέσω του γενικού διευθυντή για την Ευρώπη, την Ασία και τη Μέση Ανατολή, Derek Magness, η εταιρεία έβαλε και το «τυράκι» στη φάκα, λέγοντας στο Reuters ότι η Chevron υποστηρίζει ένθερμα την ιδέα οι τοπικές κοινωνίες να εισπράττουν μέρος των εσόδων από την ανάπτυξη των κοιτασμάτων σχιστολιθικού αερίου.

Ο Εμανουέλ Μπαρόζο άρχισε τον αγώνα του λέγοντας ότι ως τα τέλη του 2013 οι Βρυξέλλες θα θεσπίσουν κανόνες για το σχιστολιθικό αέριο, υποστηρίζοντας ότι η Επιτροπή θα διασφαλίσει ότι οι όροι του παιχνιδιού θα είναι ίσοι, ενώ επίσης θα διασφαλίσει ότι οι συνθήκες ασφάλειας και η προστασία του περιβάλλοντος θα τύχουν απόλυτου σεβασμού. Εν ολίγοις, ξεκαθάρισε ότι η Ε.Ε. θα προχωρήσει στην εξαγωγή σχιστολιθικού αερίου, αλλάζοντας το ενεργειακό της δόγμα σε βάρος της υγείας και του περιβάλλοντος.

Δύο είναι τα στοιχεία που οι Ευρωπαίοι υπέρμαχοι του σχιστολιθικού αερίου προβάλλουν επικοινωνιακά προκειμένου η επικίνδυνη μέθοδος να λάβει αμνηστία. Το πρώτο στοιχείο είναι ότι οι τιμές της ενέργειας στην Ε.Ε. είναι υπερδιπλάσιες από αυτές στις ΗΠΑ και άρα οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να είναι ανταγωνιστικές. Το δεύτερο έχει να κάνει με την ενεργειακή εξάρτηση πολλών κρατών της Ε.Ε. από τον ρωσικό ενεργειακό γίγαντα Gazprom που και στην περίπτωση του σχιστολιθικού αερίου θα λειτουργήσει ως «μπαμπούλας».

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει χωριστεί στα δύο, με την Πολωνία και την Βρετανία να σηκώνουν την παντιέρα του σχιστολιθικού αερίου συνεπικουρούμενες από την Αυστρία, την Ολλανδία, τη Σουηδία και τη Ρουμανία, ενώ από την άλλη πλευρά η Γαλλία, η Γερμανία και η Βουλγαρία  έχουν απαγορεύσει τη διαδικασία υδραυλικής θραύσης, εξαιτίας φόβων για σεισμούς, μόλυνση του νερού, του εδάφους  και άλλων κινδύνων. Στη Γαλλία μάλιστα η απαγόρευση έγινε έπειτα από τα σοβαρά προβλήματα που προκλήθηκαν από τις πειραματικές γεωτρήσεις και τις μεγάλες αντιδράσεις των πολιτών.

Διστακτικοί
 
Μετά την ξεκάθαρη θέση που εξέφρασε ο πρόεδρος της Κομισιόν, η Γαλλία και η Γερμανία ηγούνται τώρα της προσπάθειας να μπει μορατόριο την ίδια στιγμή που η Βρετανία είναι έτοιμη να αρχίσει γεωτρήσεις στα βορειοδυτικά της χώρας. Στην Ισπανία, η κεντρική κυβέρνηση έφαγε πόρτα από την αυτόνομη περιφέρεια της Κανταβρίας όπου η τοπική Βουλή υιοθέτησε νόμο  ο οποίος απαγορεύει την εξόρυξη με την αμφιλεγόμενη τεχνική της υδραυλικής διάρρηξης, που είναι γνωστή και ως fracking.

Την ίδια ώρα, στην Πολωνία και τη Ρουμανία υπάρχουν ισχυρές αντιδράσεις από τους κατοίκους των περιοχών που παραχωρήθηκαν σε πετρελαϊκές εταιρείες για εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου. Ειδικά στη Ρουμανία, η επέλαση της αμερικανικής εταιρείας Chevron έχει προκαλέσει την οργή των κατοίκων, και ειδικά των αγροτών, αφού στην περιοχή Μπάρλαντ έχουν εκχωρηθεί δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης σε γεωργικές εκτάσεις 600.000 εκταρίων ενώ πρόσφατα η εταιρεία πήρε δικαιώματα εξερεύνησης για σχιστολιθικό αέριο κατά μήκος των ακτών της Μαύρης Θάλασσας.

Ο διχασμός της Ε.Ε. πάνω στο θέμα αποτυπώνεται και στις εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις που έχουν εκφράσει οι Επίτροποι Κλιματικής Αλλαγής και Ενέργειας. Η μεν αρμόδια Επίτροπος για θέματα κλιματικής αλλαγής, Κόνι Χίδεργκαρντ, ήταν μέχρι σήμερα απρόθυμη να υποστηρίξει την εξόρυξη σχιστολιθικού αερίου, ενώ ο Επίτροπος αρμόδιος για την Ενέργεια Γκίντερ Έτινγκερ έχει εκφράσει την πλήρη υποστήριξή του στο σχιστολιθικό αέριο.