Τον περασμένο μήνα, μια απόφαση του Πλημμελειοδικείου Θήβας (ποινές και πρόστιμα για τη μόλυνση του Ασωπού) έφερε και πάλι στην επιφάνεια τα κατ’ εξακολούθηση περιβαλλοντικά εγκλήματα τα οποία συντελούνται σε βάρος – κατά κύριο λόγο – των επόμενων γενεών.

Τον περασμένο μήνα, μια απόφαση του Πλημμελειοδικείου Θήβας (ποινές και πρόστιμα για τη μόλυνση του Ασωπού) έφερε και πάλι στην επιφάνεια τα κατ’ εξακολούθηση περιβαλλοντικά εγκλήματα τα οποία συντελούνται σε βάρος – κατά κύριο λόγο – των επόμενων γενεών.

Η εν λόγω απόφαση έκρινε ενόχους σε πρώτο βαθμό εκπροσώπους επτά εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην περιοχή, για υποβάθμιση του περιβάλλοντος κατ’ εξακολούθηση, από την οποία δημιουργήθηκε κίνδυνος βαριάς σωματικής βλάβης και θανάτου. Η μόλυνση του Ασωπού, ωστόσο, δεν είναι το μόνο (ας αναλογιστούμε τι συμβαίνει στο Θριάσιο) περιβαλλοντικό έγκλημα στην Ελλάδα. Και για τη συντέλεση τέτοιων εγκλημάτων υπεύθυνοι δεν είναι μόνο οι «φυσικοί αυτουργοί», δηλαδή οι εταιρείες που ρυπαίνουν. Εγκληματική είναι επίσης και η αδράνεια των «αρμόδιων» φορέων, που φθάνει έως την ανοχή και τη συγκάλυψη τεράστιων περιβαλλοντικών καταστροφών, με ανυπολόγιστες συνέπειες για το περιβάλλον και την ανθρώπινη ζωή.

Η απόφαση – καταπέλτης του δικαστηρίου της Θήβας δεν είναι, δυστυχώς, ο κανόνας. Είναι κοινή η πεποίθηση ότι στη χώρα μας η περιβαλλοντική νομοθεσία δεν εφαρμόζεται ή όπου εφαρμόζεται έχει καθαρά αποσπασματικό χαρακτήρα.

Παράδειγμα προς αποφυγή

Μια χαρακτηριστική περίπτωση εγκληματικής αδράνειας της πολιτείας και των φορέων που έχουν στην αρμοδιότητά τους τη φροντίδα του περιβάλλοντος είναι η… πονεμένη ιστορία του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). Ο εν λόγω οργανισμός θεσπίστηκε ως κοινοτική υποχρέωση το 2001 με τον νόμο 2939 για την εναλλακτική διαχείριση αποβλήτων. Ωστόσο, παρά τις κοινοτικές επιταγές, πήρε δέκα ολόκληρα χρόνια η διαδικασία σύστασής του!

Θα περίμενε, λοιπόν, κανείς, μετά από αυτήν τη δεκαετή «προετοιμασία» ο ΕΟΑΝ να λειτουργεί άψογα. Όμως, ακόμη και σήμερα, αυτός ο εποπτικός οργανισμός βρίσκεται υπό διαμόρφωση και σε μια διαρκή διαδικασία… στελέχωσης. Ένα απτό αποτέλεσμα αυτής της εγκληματικής αδράνειας και κωλυσιεργίας είναι πως ακόμη και σήμερα δεν έχει γίνει η δημιουργία μητρώου εισαγωγέων – παραγωγών τοξικών προϊόντων τα οποία κυκλοφορούν και χρησιμοποιούνται ευρέως.

Για παράδειγμα, η πολιτεία (ΥΠΕΚΑ) και ο υπαγόμενος σ’ αυτήν ΕΟΑΝ εξακολουθούν και σήμερα να μη γνωρίζουν τις ακριβείς ποσότητες συσσωρευτών που εισάγονται – παράγονται και κατ’ επέκταση αγνοούν την ακριβή ποσότητα αυτών όταν καθίστανται απόβλητα. Αυτό, προφανώς, συνιστά μια εγκληματική αδράνεια καθώς στην προκειμένη περίπτωση η ανεξέλεγκτη απόρριψη των αποβλήτων από τους συσσωρευτές ευθύνεται για την καταστροφή του εδάφους και των υπόγειων υδάτων.

Στο πλαίσιο αυτής της αδράνειας, θα πρέπει να σημειωθεί ανθεί και το φαινόμενο της παράνομης διακίνησης των επικίνδυνων αποβλήτων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

Οι ευθύνες των αρμόδιων οργάνων, ξεκινώντας από το ΥΠΕΚΑ, είναι τεράστιες. Αν και είναι πασίγνωστο ότι το 1/3 του επικίνδυνου αποβλήτου των συσσωρευτών συλλέγεται παράνομα, με τεράστια «μαύρα κέρδη» για τους παράνομους διακινητές, μα και με τεράστια επιβάρυνση για το περιβάλλον, οι… αρμόδιοι παραμένουν αδρανείς, αφήνοντας το παρεμπόριο να ανθεί και το περιβάλλον να καταστρέφεται ανεπανόρθωτα.

Ο κύριος Αγαπητίδης

Από τη νομοθεσία ο ΕΟΑΝ εποπτεύεται από τον υπουργό ΠΕΚΑ. Αυτός διορίζει και την πλειονότητα του διοικητικού του συμβουλίου. Υπό αυτήν την έννοια και δεδομένου ότι ο υπουργός Γ. Μανιάτης γνωρίζει την κατάσταση, αντιλαμβάνεται κανείς πόσο βαθιά έχουν φτάσει οι ρίζες των συμφερόντων ώστε να είναι σε θέση να εξασφαλίζουν την ανοχή – στην καλύτερη περίπτωση – ενός ολόκληρου υπουργείου. Μια ανοχή που διαιωνίζει και επιδεινώνει το πρόβλημα.

Ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι ο υπουργός περιβάλλει με ανεξήγητη εμπιστοσύνη και διατηρεί στη θέση του τον πρόεδρο του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ κ. Αγαπητίδη, παρ’ ό,τι αυτός αποπέμφθηκε από το Δ.Σ. του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ). Για το ΚΑΠΕ κρίθηκε ακατάλληλος, σε αντίθεση με τον ΕΟΑΝ, για τον οποίο κρίθηκε ικανός και επαρκής. Προφανώς, αυτή η ανακολουθία δείχνει το χείριστο πρόσωπο των ισορροπιών που αναζητούνται για τη… λειτουργία ενός ανυπόληπτου πελατειακού κράτους.

Κάτι που επίσης αξίζει να σημειωθεί είναι ότι, όπως λένε οι γνωρίζοντες, «χειριστές» της εθνικής πολιτικής για την ανακύκλωση είναι μια «κλειστή» ομάδα 3 προσώπων, στις πλάτες των οποίων στηρίζεται και ο πρόεδρος του Δ.Σ. του ΕΟΑΝ κ. Αγαπητίδης. Μάλιστα η προστασία που απολαμβάνει είναι τέτοια που ακόμη και ο έλεγχος του ΕΟΑΝ που ζήτησε ο Γ. Μανιάτης από τον επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης κ. Ρακιντζή μετατράπηκε σε πολιτικό πυροτέχνημα προκειμένου να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη και την εύλογη απαίτησή της να χυθεί άπλετο φως σε σκιές που πλανώνται πάνω από τον ΕΟΑΝ και τα στελέχη του.

Τα αποτελέσματα όλων αυτών είναι πασιφανή: η εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων βρίσκεται σε πραγματικό αδιέξοδο, και μάλιστα επικίνδυνο καθώς θέτει ως μοναδικό κριτήριο το κέρδος, δηλαδή την εμπορική αξία των αποβλήτων για τα εργοστάσια ανακύκλωσης…