Κανείς δεν πιστεύει ότι με τις αποφάσεις του Eurogroup θα γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος

Του Ευκλείδη Τσακαλώτου
 
Η ευρωζώνη, κάτω από την καθοδήγηση της κ. Μέρκελ, έχει επιλέξει να αντιμετωπίσει την κρίση της βήμα βήμα. Σε σχέση είτε με την τραπεζική ένωση, είτε με το ελληνικό χρέος, είτε με τις ισπανικές τράπεζες, οι ευρωπαϊκές σύνοδοι έχουν αποφύγει να δώσουν ολοκληρωμένες λύσεις. Μετά από τόσες συνόδους αυτή η στάση δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαία.

Εξάλλου ούτε η κ. Μέρκελ ούτε ο κ. Σόιμπλε τη θεωρούν τυχαία. Ισχυρίζονται ότι μια συνολικότερη λύση θα δημιουργούσε συνθήκες «ηθικού κινδύνου». Απλή μετάφραση: θα μείωνε την πίεση των προγραμμάτων λιτότητας και θα καθυστερούσε την προώθηση των διαρθρωτικών αλλαγών. Απλή αξιολόγηση: πρόκειται για μια ταξική επιλογή και όχι ανολοκλήρωτη. Τις «αστοχίες» όσο και τις «αποτυχίες» πρέπει να τις βλέπουμε από αυτή την οπτική ματιά.

Ας πάρουμε την πρόσφατη απόφαση του Eurogroup για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και τη λύση της επαναγοράς. Βοηθά η προτεινόμενη λύση για να φτάσουμε στο βιώσιμο νούμερο που εκ μαγείας έγινε της τάξης του 124% (και όχι πια 120%); Εξαρτάται με τι τη συγκρίνεις. Αν είναι με το τίποτα, τότε κάτι κερδίζει η χώρα από τη μείωση του χρέους. Και άλλοι βέβαια κερδίζουν, όπως φαίνεται και από το πάρτι που έχουν στήσει τα hedge funds, αλλά αυτή είναι μια άλλη ιστορία. Παρ’ όλα αυτά δεν παύει να είναι μια προβληματική λύση. Αυτό συμβαίνει γιατί ανακυκλώνει το πρόβλημα εντός συνόρων και το μετακυλίει στο μέλλον. Για παράδειγμα, οι ελληνικές τράπεζες μάλλον θα χρειαστούν και άλλη ανακεφαλαιοποίηση ως αποτέλεσμα του νέου κουρέματος, μετριάζοντας έτσι το καθαρό κέρδος για τη χώρα από τη λύση.

Αλλά γιατί η σύγκριση να είναι με το τίποτα; Οι οικονομολόγοι έχουν συνήθως μια ισχυρή αίσθηση του κόστους ευκαιρίας. Δηλαδή το κόστος κάποιας λύσης πρέπει να υπολογίζεται στη βάση μιας σύγκρισης με εναλλακτικές επιλογές. Ας συγκρίνουμε την επαναγορά με τη λύση του «helicopter drop», που είχε αναλύσει ο Milton Friedman, ο προστάτης άγιος όλων των μονεταριστών. Θα μπορούσε τα 10 δισ. της επαναγοράς να είχαν δοθεί στον κ. Στουρνάρα, για να νοικιάσει ένα ελικόπτερο και να πετάξει πάνω από τις δυτικές συνοικίες της Θεσσαλονίκης ή της Αθήνας, σκορπίζοντας όλο το ποσό. Αυτά τα χρήματα θα πήγαιναν σε ανθρώπους με μεγάλη ανάγκη και θα τα ξόδευαν άμεσα. Με λίγα λόγια, θα είχαμε τόνωση της ζήτησης που θα επηρέαζε πιο πολύ τον παρονομαστή του ποσοστού του χρέους (το ΑΕΠ) και όχι τον αριθμητή, όπως επιδιώκει η επαναγορά. Μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι με αυτόν τον τρόπο η οικονομία θα έμπαινε πιο εύκολα σε τροχιά ανάπτυξης και έτσι θα αντιμετωπιζόταν καλύτερα η βιωσιμότητα του χρέους.

Μπορεί να ακούγεται ακραία λύση, αλλά στην ουσία έχει προταθεί και από τον κ. Νταλάρα και τους Financial Times που ισχυρίστηκαν ότι η Ελλάδα χρειάζεται ένα εξωγενές σοκ για να πάρει μπρος η οικονομία. Με λίγα λόγια, ισχυρίστηκαν ότι τα 10 δισ. €  θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί καλύτερα.

Από μια άποψη η επαναγορά ομολόγων αποτελεί μια κακή λύση. Από μια άλλη δεν έχει καμία σημασία. Κανείς δεν πιστεύει ότι με τις αποφάσεις του Eurogroup θα γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος. Επιπλέον λίγοι είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το 124% αποτελεί σημείο βιωσιμότητας. Και αυτό ισχύει και για τους υποστηρικτές των μνημονίων. Για τους τελευταίους το μέσον είναι και το μήνυμα: τα συνεχόμενα μνημόνια στοχεύουν σε μια κοινωνία και οικονομία όπου θα επικρατεί το κεφάλαιο και οι ελίτ – όταν η ηγεμονία του κεφαλαίου έχει εξασφαλιστεί, τότε θα δούμε και για το πώς θα γίνει τελικά το χρέος βιώσιμο. Είναι δύσκολος ο δημόσιος διάλογος με τέτοιο επίπεδο κυνικότητας.

Ημ. δημοσίευσης: Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου