Μετάφραση: Νίκος Γάσπαρης 

Επιμέλεια: Αντωνία Γουναροπούλου

Εκδόσεις: Πατάκη

Σελ.: 439

 

 Ένα σημαντικό βιβλίο που εξετάζει μια σχετικά άγνωστη πτυχή της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας, η οποία έχει εμπεδωθεί από την ελληνική πλευρά περισσότερο μέσα από μια γενικώς αποδεκτή εθνική άποψη η οποία, αν και είναι κατανοητή, δεν είναι επαρκής ως προς την ιστορική πραγματικότητα με την έννοια ότι η Ιστορία οφείλει να είναι ακριβής και να αποφεύγει όχι μόνο τους χρήσιμους εθνικούς μύθους και τις υπερβολές αλλά και τις γενικεύσεις. 

 

Στην εργασία αυτή, ο Βρετανός ιστορικός David Brewer αναλύει τις εξελίξεις στον ελληνικό χώρο από την Άλωση της Πόλης μέχρι την Επανάσταση του 1821, εστιάζοντας ιδιαίτερα στα χαρακτηριστικά εκείνα της οθωμανικής διοίκησης που αφορούσαν τον τρόπο ζωής των ελληνόφωνων χριστιανών κατοίκων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 

Πόσο ελεύθεροι ήταν οι Έλληνες; Ήταν υπόδουλοι και, αν ναι, με ποιαν έννοια; Πόσο κοντά στην αλήθεια είναι διαδεδομένες αντιλήψεις σχετικά με θέματα όπως το παιδομάζωμα, οι εξισλαμισμοί, η δυσβάστακτη φορολογία, το κρυφό σχολειό; Ποιος ήταν ο ρόλος της Ορθόδοξης Εκκλησίας την περίοδο αυτή;

 

 

 

 

Μετάφραση: Λέντα Μαζαράκη 

Εκδόσεις: Μεταίχμιο

Σελ.: 373

 

Το 1941 είναι μια χρονιά που σηματοδοτεί το σημαντικό σημείο καμπής στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην αρχή αυτής της χρονιάς, μόνο η Μεγάλη Βρετανία αντιστεκόταν στην αυτοκρατορία του Χίτλερ που θριάμβευε σαν να μην υπήρχε αντίπαλος. Στο τέλος του πολέμου αυτού εναντίον του Χίτλερ είχαν εμπλακεί εναντίον του η Σοβιετική Ένωση και οι ΗΠΑ. Ήταν ένας πόλεμος που το Ράιχ, ευτυχώς, δεν μπορούσε να κερδίσει. 

 

Ο συγγραφέας ξεδιπλώνει το χρονικό της πραγματικής αφετηρίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μέσα από αρχειακές πηγές και προσωπικές μαρτυρίες από τις εµπλεκόµενες χώρες – ανάµεσά τους και αυτή της Άλκης Ζέη για την Ελλάδα – αναλύει τις σημαντικές και αμετάκλητες αποφάσεις και επιλογές του 1941, µιας χρονιάς-σημείο καμπής για τη µοίρα εκατοµµυρίων ανθρώπων.

 

Ο Κέπνερ µιλά για τον πόλεµο ως µέσο της πολιτικής και για την πολιτική στο πλαίσιο ενός πολέµου κατά τον οποίο δεν υπήρξε η παραµικρή διάθεση για συµφιλίωση και ο παραµικρός συµβιβασµός. Ασχολείται µε τους πολιτικούς που τον αποφάσισαν και τον διηύθυναν· µε τους στρατιώτες που τον διεξήγαγαν· µε τους ανθρώπους τους οποίους διέλυσε σαν φλεγόµενος οδοστρωτήρας· ασχολείται µε την κτηνωδία και την απόγνωση, µε το θάρρος και την αντίσταση.

 

 

 

Επιμέλεια: Άρης Αναγνωστόπουλος, 

Νίκος Παπαδημητρίου

Εκδόσεις: Καστανιώτη 

Σελ.: 288

Τι είναι μνήμη και τι μνημείο; Πώς το παρελθόν γίνεται ιστορία; Γιατί η κλασική αρχαιότητα θεωρείται σημαντικότερη από τον Μεσαίωνα; Πώς επιλέγουμε τι θα ανασκάψουμε και τι θα εκθέσουμε σε ένα μουσείο; Ποιος είναι ο ρόλος των πολιτών στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς; Είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία αυτός ο συλλογικός τόμος προσπαθεί να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις. Πρόκειται δηλαδή για μια συλλογική προσπάθεια όπου το παρελθόν, αρχαίο και σύγχρονο, αποδεικνύεται ιδιαίτερα καθοριστικό για τη συγκρότηση του παρόντος. Ειδικοί από διάφορα επιστημονικά πεδία επιχειρούν να προσεγγίσουν την πολυδιάστατη σχέση της ελληνικής κοινωνίας με το ιστορικό παρελθόν, διερευνώντας θέματα όπως οι μηχανισμοί διαμόρφωσης συλλογικής μνήμης, η προνομιακή μεταχείριση κάποιων ιστορικών περιόδων, η αλληλεπίδραση των πολιτών με τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος κ.ά. Ο τόμος έχει στόχο να φέρει σε επαφή το ευρύ κοινό με σύγχρονες θεωρητικές εξελίξεις στον τομέα των ανθρωπιστικών επιστημών, να αναδείξει τις ιδεολογικές παραμέτρους της μελέτης του παρελθόντος και να ανασκευάσει ορισμένες στρεβλώσεις που χαρακτηρίζουν τον δημόσιο περί αρχαιολογίας λόγο. Τη συλλογική αυτή εργασία υπογράφουν οι Άρης Αναγνωστόπουλος, Δάφνη Βουδούρη, Ελεάνα Γιαλούρη, Άγγελος Δεληβορριάς, Πέτρος Θέμελης, Νικόλαος Καλτσάς, Χριστίνα Κουλούρη, Αντώνης Λιάκος, Νίκος Μπελαβίλας, Νίκος Παπαδημητρίου, Δημήτρης Πλάντζος, Όλγα Σακαλή, Τάσος Σακελλαρόπουλος, Ελένη Στεφάνου, Αναστασία Τούρτα, Γιάννης Χαμηλάκης.

 

 

 

Πρόλογος: Στράτος Δορδανάς 

Εκδόσεις: Επίκεντρο

Σελ.: 332

 

Εκατό χρόνια Ιστορίας! Πρόσωπα και γεγονότα του Μεσοπολέμου σε Ελλάδα και Ρωσία, μετεμφυλιακές εδώ και (μετα)σταλινικές εκεί καταστάσεις, γραμμή ορατή μέχρι σήμερα. Ο ιστορικός χαρακτήρας του βιβλίου διαφυλάσσεται σχολαστικά, αλώβητος από το μυθιστορηματικό ύφος της αφήγησης.

 

O «ιεραπόστολος» επαναστάτης του Μεσοπολέμου Μάρκος-Ochalis, μέλος του ΚΚΕ και του μπολσεβίκικου ρωσικού κόμματος, αποτελεί το βασικό πρόσωπο. Στην πρώτη πατρίδα καταδικάστηκε σε θάνατο, γλίτωσε και διέφυγε στη δεύτερη πατρίδα, τη μεγάλη αγαπημένη σοσιαλιστική. Εδώ, η καταδίκη σε θάνατο και η εκτέλεση χώρεσαν σε μια μέρα. Έφυγε στα τριάντα τρία του χρόνια, Μάρτιο του 1938, σαν εχθρός του λαού, αποκαταστάθηκε είκοσι χρόνια αργότερα. Άφησε μια κόρη, στη Μόσχα, που έμαθε ποιος ήταν ο πατέρας της πριν από λίγα χρόνια. Παράλληλες, εντυπωσιακά παρόμοιες οι διαδρομές των οικογενειών στις δυο χώρες· οι επίγονοι συναλλάσσονται ακόμη αμήχανα με τη δική του ιστορία. Έφυγε νωρίς ο Μάρκος, άφησε όμως πίσω τους συντρόφους κομμουνιστές του Μεσοπολέμου. Αρκετοί υπήρξαν θύματα των σταλινικών εκκαθαρίσεων. Οι επιζήσαντες είναι αυτοί που κυρίως έγραψαν την ιστορία της Αριστεράς για πολλά χρόνια και χρωμάτισαν την ιστορία της χώρας μας ώς το τελείωμα σχεδόν του 20ού αιώνα.