Θεωρία του φύλου ή Ένας κόσμος αγγελικά πλασμένος

Πρόλογος: Michel Onfray

Μετάφραση: Μυρσίνη Γκανά

Εκδόσεις: Ποικίλη Στοά

Σελ.: 272

Οι εκδόσεις Ποικίλη Στοά διευρύνουν τη θεματολογία τους με τη νέα σειρά Καινά Δαιμόνια/ Ιδέες και Τάσεις που εγκαινιάζεται σε λίγες μέρες. Με αυτήν τη νέα σειρά προτείνονται στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό σημαντικά πολιτικά δοκίμια και μελέτες πολιτισμικής κριτικής για τα φλέγοντα θέματα του καιρού μας.

Η θεωρία του φύλου θέλει να είναι το καινούργιο μας ευαγγέλιο, που φέρει το «καλό νέο» ότι το αρσενικό και το θηλυκό είναι μόνο ιστορικές και κοινωνικές κατασκευές και, κατά συνέπεια, μπορούν να αποδομηθούν. Η Μπερενίς Λεβέ κρατάει ίσες αποστάσεις ανάμεσα στους υποστηρικτές και τους πολέμιους της θεωρίας του φύλου. Αναρωτιέται: στην καρδιά της θεωρίας του φύλου, σε αυτή την υπόσχεση ενός κόσμου όπου δεν θα υπάρχουν πια ούτε άντρες ούτε γυναίκες αλλά πλάσματα που θα έχουν αποδοθεί σε μια υποτιθέμενη πρωταρχική ουδετερότητα, δεν βρίσκεται μια βούληση να κοπούν τα φτερά της ετεροφυλόφιλης επιθυμίας, να εξορκιστεί το φάντασμα της έλξης που εμπνέουν τα δύο φύλα το ένα στο άλλο; Δεν είναι η θεωρία του φύλου το πιο πρόσφατο προσωπείο του μίσους για τον Έρωτα, η τελευταία εκδοχή ενός πουριτανισμού που δεν τολμάει να πει το όνομά του και μεταχειρίζεται ένα προοδευτικό άλλοθι;

Απόσπασμα από τον πρόλογο του Μισέλ Ονφρέ

Η θεωρία του φύλου υπάρχει, η Μπερενίς Λεβέ τη συνάντησε. Η πληροφορία αυτή έχει ενδιαφέρον διότι, προκειμένου να συνεχίσουν να προχωρούν καλύτερα κρυμμένοι, κάποιοι διατείνονται πως δεν υπάρχει. Η πραγματικότητα δεν συνέβη, προχωρήστε, δεν υπάρχει τίποτα να σκεφτείτε. Να όμως που αυτό το μικρό βιβλίο φέρνει την απόδειξη ότι υπάρχει στ’ αλήθεια, κυρίως για όσους ισχυρίζονται το αντίθετο.

[…] Αυτή η θεωρία δεν είναι «αερολογίες πανεπιστημιακών», αλλά μια ιδεολογία που εφαρμόζεται από μια φιλελεύθερη αριστερά, που βρίσκει εδώ ένα σημείο ενάντια στη δεξιά που κυβερνά όπως αυτή. Η αριστερά υποσχέθηκε να αλλάξει τη ζωή, αλλά απέτυχε. Προτείνει λοιπόν να αλλάξει τον άνθρωπο. Η εξάλειψη της σεξουαλικής διαφοράς με το πρόσχημα ότι μια διαφορά είναι μια ανισότητα και η αριστερά δεν μπορεί να ανεχτεί μια ανισότητα, σημαίνει τη δέσμευση στον δρόμο της δημιουργίας ενός καινούργιου ανθρώπου, απαλλαγμένου από το φύλο του.

Η Μπερενίς Λεβέ αντικρούει τις θρησκευτικές ή επιστημονικοφανείς αναγνώσεις. Δεν συντάσσεται ούτε με αυτούς που πιστεύουν πως τα πάντα είναι φύση και Θεός ή κουλτούρα και φύλο, ούτε με την παραδοσιακή δεξιά ούτε με τη λεγόμενη προοδευτική αριστερά. Δεν επικαλείται ούτε τη θεολογία ούτε τις νευροεπιστήμες, αλλά τη φιλοσοφία.

[…] Ο αγώνας δίνεται πράγματι μεταξύ εκείνων που δηλώνουν πως το σώμα και η σάρκα δεν υπάρχουν, πως είμαστε μονάχα πολιτιστικά αρχεία, πως το αρχικό μοντέλο της ύπαρξης είναι ο άγγελος, το ουδέτερο, το άφυλο, το εύπλαστο κερί, ο πηλός χωρίς φύλο που να δίνει σεξουαλική κατεύθυνση και εκείνων που γνωρίζουν πως η χειροπιαστή ενσάρκωση είναι η αλήθεια του πλάσματος που έρχεται στον κόσμο, πράγμα που δεν αποκλείει τη φαλλοκρατική κοινωνική τυποποίηση, αλλά δεν της προσδίδει και απόλυτη δύναμη. Οι πρώτοι είναι στοχαστές της οντολογικής ελευθερίας δίχως σώμα, οι δεύτεροι οι φιλόσοφοι της θνητότητας της σάρκας. Για τους υποστηρικτές της θεωρίας του φύλου: «Το πραγματικό δεν είναι πραγματικότητα πέρα από τις λέξεις, τη ρητορική που αναπτύσσουμε γι’ αυτό».

Έκτοτε, η ετεροφυλοφιλία είναι «μόνο μια κατασκευή χωρίς καμία βάση στη φύση». Η ομοφυλοφιλία, η αμφιφυλοφιλία, η διεμφυλικότητα και κάθε άλλη μορφή σεξουαλικότητας είναι κάτι που μπορούμε να επιλέγουμε ή να επιθυμούμε με δική μας πρωτοβουλία, να την αλλάζουμε χωρίς ποτέ να δεσμευόμαστε, ορίστε η αλήθεια που καταπίεζε η πατριαρχία που βασιλεύει, όπως φαίνεται, ακόμα – λες και ο Μάιος του 1968 δεν συνέβη ποτέ!

Η Μπερενίς Λεβέ καταδεικνύει ότι αυτοί οι υποτιθέμενοι ανατροπείς πραγματώνουν παραδόξως το χριστιανικό σχέδιο: ένα σώμα χωρίς όργανα, τη φιλοδοξία μιας άφυλης ουδετερότητας όπως αυτής των αγγέλων, το σχέδιο της «αμώμου σύλληψης» όπως αυτή της Μαρίας, μητέρας του Ιησού, με τις παρένθετες μητέρες, «τον φόβο της ετεροφυλόφιλης επιθυμίας» ως κληρονομιά του Αποστόλου Παύλου που υμνούσε την αποχή. Η θεωρία του φύλου είναι ένας νέος πουριτανισμός. Απόδειξη το παράδειγμα της φιλοσόφου Μπεατρίς Πρεσιάδο, αρθρογράφου στη «Libération», που καλεί να καταργήσουμε το ζεύγος κόλπος-πέος υπέρ ενός άλλου, πρωκτού-δονητή, που θα επέτρεπε μια «απεργία της μήτρας». Προτείνει λοιπόν: αυνανισμό, σοδομισμό, φετιχισμό, κοπροφαγία, ζωοφιλία. Το πρόγραμμά της: «Μην επιστρέψουμε να εισχωρήσει στον κόλπο μας ούτε μια σταγόνα εθνικού, καθολικού σπέρματος».

Μπροστά σε αυτόν τον παραλογισμό, η νεαρή φιλόσοφος καταφεύγει στην εφαρμογή της λογικής, στη μεταβίβαση της γλώσσας και του πολιτισμού, στην τέχνη της στιβαρής επιχειρηματολογίας προκειμένου να παλέψει ενάντια «στο μπόλιασμα με μια προκατασκευασμένη σκέψη που δεν αμφισβητείται, δεν συζητιέται». Στο πνεύμα του Μερλώ-Ποντύ, η φαινομενολογία της ερωτικής κατάκτησης, του βηματισμού, των σταυρωμένων ποδιών, της κομψότητας, του μητρικού δεσμού, δείχνει ότι μπορούμε ακόμα να φιλοσοφούμε κόντρα στο ρεύμα, ευτυχώς.

Σύντομο βιογραφικό της Bérénice Levet

Η Bérénice Levet είναι δόκτωρ Φιλοσοφίας και καθηγήτρια της Φιλοσοφίας στην École Polytechnique και στο Centre Sèvres. Έχει συγγράψει το πολυβραβευμένο δοκίμιο «Le musée imaginaire d’Hannah Arendt». Η «Θεωρία του φύλου» που κυκλοφόρησε το 2014, δημιούργησε έντονες συζητήσεις στους κόλπους της γαλλικής διανόησης και θεωρήθηκε ως ένα από τα δέκα σημαντικότερα δοκίμια εκείνης της χρονιάς.