Με την κατάληψη της Καμπούλ, πρωτεύουσας του Αφγανιστάν, από τα στρατεύματα των Ταλιμπάν στις 15 Αυγούστου γράφτηκε η τραγική τελευταία πράξη στο μακροχρόνιο έργο της αμερικανικής παρουσίας στη χώρα της κεντρικής Ασίας ύστερα από δύο δεκαετίες και χιλιάδες νεκρούς.

Η επικράτηση αυτή των Ταλιμπάν αποτελεί ήττα για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον δυτικό πολιτισμό, που μετράει τις πληγές του παρακολουθώντας τις αποκαρδιωτικές σκηνές από το αεροδρόμιο της Καμπούλ. Μία περιοχή που πέρασε από αμέτρητες κατακτήσεις και δυναστείες από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου έμελλε σχεδόν μισό αιώνα μετά την αποτυχία του Βιετνάμ να αποτελέσει την αφορμή μίας παγκόσμιας αμφισβήτησης της απόλυτης κυριαρχίας των ΗΠΑ.

Ο ανυποχώρητος Μπάιντεν

Λίγες μόλις ώρες μετά τις εικόνες χάους που ταξίδεψαν από την αφγανική πρωτεύουσα σε όλον τον κόσμο, ο Αμερικανός Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προχώρησε σε έκτακτο διάγγελμα στις 16 Αυγούστου, με το οποίο κατέστησε σαφές πως δεν πρόκειται να κάνει πίσω στο σχέδιο αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν.

Επρόκειτο άλλωστε για μια στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ, την οποία συμφώνησε ως Πρόεδρος ο Ντόναλντ Τραμπ και εφάρμοσε, όταν ήρθε η ώρα, ο άσπονδος πολιτικός εχθρός του, Τζο Μπάιντεν.

Με μία μακροσκελή ομιλία ο Πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρθηκε στις αιτίες που τον οδήγησαν σε αυτή την απόφαση με κύριες την απροθυμία του αφγανικού στρατού να υπερασπιστεί την πρωτεύουσα Καμπούλ καθώς και το υπερβολικό κόστος της αμερικανικής παρουσίας στον πόλεμο με τους Ταλιμπάν, το οποίο ανέρχεται στο 1 τρισ. δολάρια.

Πιο συγκεκριμένα ο Πρόεδρος Μπάιντεν ανέφερε πως είναι αδύνατον οι ΗΠΑ να συμμετέχουν σε έναν εμφύλιο πόλεμο όταν ακόμα και οι πλήρως εξοπλισμένες αφγανικές δυνάμεις δεν δείχνουν ενδιαφέρον να αντισταθούν. Επιπλέον τόνισε πως, παρά την αποχώρησή τους, οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν την επιστροφή της τρομοκρατίας, η οποία αποτέλεσε και τον κύριο παράγοντα εμπλοκής τους στο Αφγανιστάν.

Άμεσες ήταν οι αντιδράσεις μετά το έκτακτο διάγγελμα, καθώς η διεθνής κοινότητα δεν καλωσόρισε θερμά την απόφαση αποχώρησης των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από το Αφγανιστάν και την παράδοση της Καμπούλ στα χέρια των Ταλιμπάν. Ακόμα και μέσα στη χώρα του ο Μπάιντεν εισέπραξε τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού βλέποντας τη δημοτικότητά του να κάνει μια αξιοπρόσεκτη «βουτιά».

Αναλυτικότερα, το ποσοστό δημοτικότητας του Μπάιντεν έπεσε στο 46% από 53% όπου ήταν μόλις μερικές μέρες νωρίτερα σε παρόμοια δημοσκόπηση που είχαν πραγματοποιήσει τα Reuters / Ipsos, ποσοστό που αποτελεί το χαμηλότερο που έχει λάβει ο Αμερικανός Πρόεδρος από τη στιγμή της εκλογής του.

Όπου φύγει – φύγει

Παγκόσμιο σοκ προκαλεί η κατάσταση στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν μετά την κατάληψή της από τον στρατό των Ταλιμπάν. Χιλιάδες άνθρωποι, Αφγανοί και μη, έσπευσαν από τις πρώτες κιόλας ώρες στο αεροδρόμιο της πόλης, το οποίο ακόμα ελέγχεται από τις ξένες δυνάμεις.

Οι εικόνες χάους που δημιουργήθηκαν στο αεροδρόμιο της Καμπούλ έκαναν τον γύρο του διαδικτύου. Εκεί βρέθηκαν αμέσως πολλοί Αμερικανοί πολίτες που προσπαθούσαν να επαναπατριστούν, καθώς και χιλιάδες Αφγανοί που συνεργάστηκαν με τις δυνάμεις των ΗΠΑ ή ακόμα και άνθρωποι που εργάζονται στα ΜΜΕ και στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και φοβούνται ακόμα και για τη ζωή τους μετά τη νέα επικράτηση των Ταλιμπάν.

Ανάμεσα στους ανθρώπους που προσπαθούν να φύγουν από τη χώρα βρίσκεται μεγάλος αριθμός γυναικών και παιδιών που τρέμουν μπροστά στην επικείμενη καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τη νέα εφαρμογή της σαρίας. Ταυτοχρόνως υπάρχουν σοβαρές προειδοποιήσεις από διεθνείς οργανισμούς για την επέλαση μιας σοβαρότατης επισιτιστικής και ανθρωπιστικής κρίσης.

Μπροστά σε αυτή την έκρυθμη κατάσταση αρκετές χώρες του δυτικού κόσμου φαίνονται πρόθυμες να συμμετάσχουν στο δύσκολο έργο της απομάκρυνσης προσφύγων.

Ήδη 12.000 άνθρωποι έχουν καταφέρει να απομακρυνθούν από τη χώρα, ενώ, σύμφωνα με τον «Guardian», ορισμένοι Αφγανοί, κυρίως άμαχοι που έχουν συνεργαστεί με αμερικανικές ή διεθνείς αποστολές στη χώρα, θα μεταφερθούν προσωρινά στην Αλβανία, το Κόσοβο ή τη Βόρεια Μακεδονία μέχρι να προχωρήσει η διαδικασία για την αμερικανική βίζα τους.

Την ίδια στιγμή οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί να υποδεχτούν 10.000 άτομα από το Αφγανιστάν, ενώ η Αυστραλία θα υποδεχτεί 3.000 στο πλαίσιο ενός υπάρχοντος προγράμματος.

Παράλληλα το Τατζικιστάν (καθώς εκατομμύρια Τατζίκοι ζουν στο Αφγανιστάν) δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι είναι έτοιμο να στεγάσει 100.000 εκτοπισμένους από τη γειτονική του χώρα, ενώ ακόμα και το Ηνωμένο Βασίλειο και ο Καναδάς προσφέρονται να φιλοξενήσουν από 20.000 πρόσφυγες η κάθε χώρα.

Εν τω μεταξύ οι χώρες της Ε.Ε. διατηρούν ακόμα επιφυλακτική στάση φοβούμενες μια επανάληψη της μεγάλης προσφυγικής κρίσης του 2015, η οποία προκάλεσε μια σειρά σοβαρές πολιτικές παρενέργειες στην Ευρώπη. Άλλωστε οι μερικές δεκάδες χιλιάδες Αφγανοί που θα γίνουν δεκτοί από διάφορες χώρες αποτελούν μόνο την αρχή ενός κύματος φυγής που αναμένεται ότι θα αριθμεί πολύ περισσότερους ανθρώπους.

Συντριπτικό χτύπημα στο κύρος των ΗΠΑ

Αν αναλογιστεί κάποιος το μέγεθος του πλήγματος της αποχώρησης του στρατού των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, πέρα από το πλαίσιο της ανθρώπινης τραγωδίας, μπορεί γρήγορα να καταλήξει στο συμπέρασμα πως η τελική επικράτηση των Ταλιμπάν ύστερα από δύο δεκαετίες συνεχών πολεμικών συγκρούσεων αποτελεί συντριπτικό χτύπημα στο αμερικανικό κύρος.

Μία ολόκληρη γενιά Αμερικανών που πολέμησε ή θρήνησε θύματα στον πόλεμο του Αφγανιστάν βρέθηκε να παρακολουθεί συγκλονισμένη την επέλαση των Ταλιμπάν στην Καμπούλ λίγες μόλις μέρες μετά την αποχώρηση του αμερικανικού στρατού.

Για τη γενιά αυτή, και για ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, η επικράτηση μίας στρατιάς ακραίων ισλαμιστών και η επιβολή μεσαιωνικών νόμων που προωθούν την ανισότητα μεταξύ των δύο φύλων αποτελεί μία συλλογική ήττα που θα χρειαστεί καιρός για να ξεπεραστεί.

Η ήττα αυτή για την αμερικανική κοινωνία – παρότι δεν μπορεί να γίνει κάποιου είδους σύγκριση μεταξύ Βιετκόνγκ και Ταλιμπάν – μπορεί, από την άποψη του μεγέθους της και του πλήγματος στο γόητρο των ΗΠΑ, να συγκριθεί ακόμα και με την ήττα στον πόλεμο του Βιετνάμ, ενώ οι γεωπολιτικές συνέπειές της και το αν πρόκειται να επωφεληθούν (και πόσο) από αυτήν η Κίνα και η Ρωσία μένει να φανούν στο μέλλον.

Διαβάστε επίσης:

Ο κορωνοϊός και η θεωρία που… αρνείται να πεθάνει

Βιομετρικοί προβληματισμοί στην Ευρώπη

Εφιάλτης από πλαστικό