Κομμάτι – κομμάτι συγκεντρώνονται επίσημες δηλώσεις, συμφωνίες, αντιπαραθέσεις, ανταγωνισμοί, δηλώσεις πολιτικών για να αντιληφθούμε την ταχύτητα των διεθνών αλλαγών και τον τρόπο που διαμορφώνονται οι διεθνείς σχέσεις.

1. Πριν από λίγες ημέρες (19.10.2021) ο υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Τσιάρας, που έχει διατελέσει και υφυπουργός Εξωτερικών σε προηγούμενη κυβέρνηση της Νέα Δημοκρατίας, με αρμοδιότητα τη Διασπορά και τα Πατριαρχεία, υπόγραψε στην Ντόχα συμφωνία διοικητικής δικαστικής συνεργασίας Ελλάδος – Κατάρ (ήπια πολιτική πρωτοβουλία). Με την ευκαιρία αυτήν ο Έλληνας υπουργός συμμετείχε και σε διεθνές συνέδριο για την ασφάλεια (Global Security Forum).

2. Στις 24.10.2021 έφθασαν μέσω Τιφλίδας στην Αθήνα δεκαοκτώ Αφγανοί για τους οποίους ενδιαφερόταν η Ελλάδα. Η σχέση Τιφλίδας – Ντόχα είναι εξαιρετική και εξελίσσεται ταχύτατα τα τελευταία χρόνια. Επίσης η μεθοδική συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, μετά τη βιαστική και αναποτελεσματική αποστολή στο Αφγανιστάν, συντέλεσε στην επιτυχία του εγχειρήματος.

3. Οι απότομες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας στρέφουν ξανά την προσοχή των εταιρειών και των κυβερνήσεων στα ενεργειακά πεδία της ανατολικής Μεσογείου, όπως ανέφερε και ο κ. πρωθυπουργός, υπογραμμίζοντας επίσης ότι δεν μειώνεται το ενδιαφέρον για εναλλακτικές πηγές ενέργειας, πλην πυρηνικής.

4. Η EXXON Mobil, η οποία συνεργάζεται με την καταριανή εταιρεία υδρογονανθράκων, ανακοίνωσε έναρξη εργασιών στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ.

5. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης επισκέπτεται επισήμως τις ΗΠΑ με ένα πυκνό πρόγραμμα συναντήσεων.

6. Ο Πρόεδρος Ερντογάν οξύνει τις σχέσεις του με όλη την υφήλιο πριν από τη συνάντηση των G-20 (Ιταλία, 30 και 31.10.2021) και έχει δώσει εντολές στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών να απελάσει δέκα πρεσβευτές (ΗΠΑ, Γαλλίας, Καναδά, Γερμανίας, Δανίας, Φινλανδίας, Ολλανδίας, Νορβηγίας, Σουηδίας, Νέας Ζηλανδίας).

Άγκυρα και κλιμάκωση

Οι χώρες που θίγονται από τις ακραίες δηλώσεις του Προέδρου Ερντογάν διαχειρίζονται την κρίση, διότι η Τουρκία δεν πρέπει να αποσταθεροποιήσει τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ και να πολώσει τις σχέσεις των κρατών με την Άγκυρα. Η Τουρκία αποτελεί σύμμαχο και εταίρο σε ένα σύνολο δυτικών δράσεων, τις οποίες δεν θα επιτραπεί να καταστρέψει ο Πρόεδρος Ερντογάν.

Οι τρόποι αποκλιμάκωσης που διατίθενται από την πλευρά των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και των άλλων κρατών που σκέφτονται με τον ίδιο τρόπο (like minded) δεν περιορίζονται στον διάλογο ή τα διαβήματα.

Η απόφαση απέλασης διπλωματών προκαλεί μία κλιμάκωση στις ενέργειες ανταπόδοσης από την πλευρά των θιγόμενων κρατών, η οποία μπορεί να ισοσταθμίσει την εθνική προσβολή, που προσωποποιείται στον απελαυνόμενο πρεσβευτή, με απέλαση όχι μόνο του Τούρκου πρεσβευτή, αλλά και αριθμού διπλωματών και διοικητικών υπαλλήλων που υπηρετούν στη χώρα της οποίας ο πρεσβευτής χαρακτηρίζεται από την Τουρκία ως ανεπιθύμητος (persona non grata).

Ταυτοχρόνως τα υπόλοιπα μέλη του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε., που δεν θίγονται, σε ένδειξη αλληλεγγύης δικαιούνται να καλέσουν τους πρεσβευτές της Τουρκίας, που υπηρετούν στη χώρα τους, σε αυστηρά (εγγράφως διατυπωμένα) διαβήματα και να ζητήσουν εξηγήσεις για την ακραία συμπεριφορά που επιλέγεται από την Άγκυρα.

Κλιμακώνοντας περισσότερο την άσκηση πολιτικής πίεσης η Ε.Ε. και τα μη θιγόμενα κράτη μπορούν να ανακαλέσουν τους πρεσβευτές τους από την Άγκυρα για διαβουλεύσεις με ταυτόχρονη αναστολή των πολιτικών, αμυντικών και χρηματοδοτικών προγραμμάτων που αναπτύσσουν στην Τουρκία μέχρι να εξομαλυνθεί η κατάσταση.

Προσεκτική η Αθήνα

Στο περιβάλλον αυτών των εξελισσόμενων σχέσεων η Αθήνα επιλέγει πολύ προσεκτικές κινήσεις προκειμένου να σταθεροποιηθεί η κατάσταση ασφάλειας στην περιοχή και διαχειρίζεται τη σχέση με την Τουρκία με τρόπο που επιτρέπει στη γειτονική χώρα, παρά τις απαράδεκτες δηλώσεις και απειλές, να διαπιστώνει ότι η αναπτυσσόμενη ελληνική εξωτερική πολιτική δεν αποσκοπεί στη στοχοποίηση της Άγκυρας, πολύ περισσότερο δεν επιθυμεί ο πρωθυπουργός της Ελλάδας να εμπλακεί σε θέματα που μπορούν να θεωρηθούν ως παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις μίας γειτονικής χώρας.

Η Ελλάδα, με σαφέστατη θέση στα θέματα ανθρωπίνων και μειονοτικών δικαιωμάτων, αποφεύγει να αυξήσει και τη διμερή πίεση επί της Τουρκίας, τη στιγμή που με τις ακραίες αποφάσεις της ηγεσίας της βρίσκεται στη δίνη του κυκλώνα. Ο κ. Ερντογάν προκαλεί, θίγει αξίες της διεθνούς κοινότητας, εκβιάζει τον λαό του, απειλεί την κυριαρχία κρατών.

Η Άγκυρα καλείται να ανταποκριθεί στις διεθνείς δεσμεύσεις της, που επιβάλλουν σεβασμό του διεθνούς δικαίου, εξασφάλιση της καλής γειτονίας, σεβασμό της κυριαρχίας των άλλων χωρών, αποφυγή των επιθετικών δηλώσεων και προκλήσεων που μπορούν να οδηγήσουν σε ακραίες καταστάσεις και ένοπλες συγκρούσεις.

Με την υπευθυνότητα συμμάχου και προσεκτικού διαπραγματευτή η Ελλάδα διατηρεί τις διερευνητικές και συνομιλεί σε κάθε ευκαιρία με την τουρκική ηγεσία, ώστε να μένει ανοιχτή μία χαραμάδα εκτόνωσης, που επιτρέπει στην Τουρκία να αντιληφθεί ότι κανείς δεν στρέφεται εναντίον της, παρά μόνο η ηγεσία της ανταγωνίζεται ανεπιτυχώς την ιστορία της, την κληρονομιά του Κεμάλ Ατατούρκ και την αγωνία προσδιορισμού της ταυτότητάς της μεταξύ ακραίου Ισλάμ και εξελιγμένων εκφράσεων του σύγχρονου κόσμου, που περιλαμβάνουν πολλές τάσεις με σεβασμό στην αξιοπρέπεια του ατόμου, στην πολιτιστική και θρησκευτική διαφορετικότητα, ενώ αποστρέφονται χωρίς να το αποκρύπτουν οτιδήποτε το ακραίο, διακριτικό, περιοριστικό και τρομοκρατικό.

Πλέγμα κοινών συμφερόντων

Οι πολύ πρόσφατες δηλώσεις αξιωματούχων της Ε.Ε. και ηγετών των κρατών – μελών αναδεικνύουν την προσδοκώμενη πολιτική τάση ενοποιημένης και αλληλέγγυας αντιμετώπισης προκλήσεων που στρέφονται κατά μελών της Ένωσης και επιχειρήσεων της Ε.Ε.

Απαιτήθηκε πολύ σοβαρή εργασία από την πλευρά της χώρας μας για να ενταχθούν τα εθνικά μας συμφέροντα στο πλέγμα των κοινών ευρωπαϊκών και διεθνών συμφερόντων, που δεν ανέχονται τις προκλήσεις της Τουρκίας και οποιουδήποτε άλλου κράτους ισχυρού ή λιγότερο ισχυρού, που με τη στάση τους θέτουν σε κίνδυνο τη σταθερότητα και την προσπάθεια αντιμετώπισης μεγάλων προκλήσεων που αφορούν στις διεθνείς σχέσεις, στη διεθνή οικονομία, στο περιβάλλον και στην υγεία των λαών μας.

* Ο δρ Θεόδωρος Ι. Θεοδώρου είναι πρέσβης επί τιμή, γενικός διευθυντής του Ερευνητικού Κέντρου ΜΟΧΑ, www.moha.center

Διαβάστε επίσης:

Φώφη Γεννηματά: Το συγκινητικό βίντεο του Κινήματος Αλλαγής – «Θα ήθελα να θυμούνται αυτά που έχω κάνει»

Νέος πονοκέφαλος με την αστυνομική βία

Εθισμένοι στην προστασία