Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε μια έξαρση της ακρίβειας σχεδόν σε όλα τα αγαθά. Από το ηλεκτρικό ρεύμα και το πετρέλαιο μέχρι τον καφέ, τα όσπρια και τα λιπάσματα. Η ανησυχία είναι δικαιολογημένη.

Η ακρίβεια δημιουργεί αβεβαιότητα στους εργαζόμενους, στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Τα ερωτηματικά πολλά: Θα συνεχίσουν την άνοδό τους και το 2022 οι τιμές;  Θα επηρεάσουν την εκτιμώμενη θετική πορεία ανάκαμψης; Θα αλλάξει μορφή η (επεκτατική) νομισματική πολιτική προκειμένου να αναχαιτίσει τον πληθωρισμό;

Μια προσεκτική ανάλυση των δεδομένων σε παγκόσμιο επίπεδο οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι πληθωριστικές πιέσεις που παρατηρούνται διεθνώς, οφείλονται σε πολλούς και διαφορετικούς συγκυριακούς παράγοντες που όλοι όμως, εμφανίστηκαν στην τρέχουσα συγκυρία, οι οποίοι κατά την άποψή μου, σταδιακά θα φθίνουν μέχρι το καλοκαίρι του 2022.

Π.χ. η έντονη πτώση του επιπέδου τιμών κατά το προηγούμενο έτος λόγω της πανδημίας, σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών φέτος, η δυναμική αναθέρμανση των οικονομιών μετά από την άρση των περιοριστικών μέτρων σε συνδυασμό με την δημιουργία αποθεμάτων από τις επιχειρήσεις για την αποφυγή μελλοντικών ελλείψεων αλλά και ενόψει των Χριστουγέννων και η ανισορροπία που παρατηρείται μεταξύ προσφοράς και ζήτησης σε ορισμένους κλάδους εξαιτίας της διαταραχής που προκλήθηκε στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα.

Σε αυτά, ήρθαν να προστεθούν και διάφοροι  κλιματολογικοί παράγοντες, όπως ο βαρύς χειμώνας του 2020-21 και το ζεστό καλοκαίρι του 2021, οι πυρκαγιές στη Σιβηρία, η αυξημένη ζήτηση κλιματιστικών στην Ασία και η ασυνήθιστα χαμηλή απόδοση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) τους καλοκαιρινούς μήνες σε συνδυασμό με την καλοκαιρινή άπνοια στην Ευρώπη.

Ειδικά στην ενέργεια, έπαιξαν ρόλο και γεωπολιτικοί παράγοντες, όπως η απόφαση του OPEC για χαμηλότερη παραγωγή πετρελαίου, η καθυστέρηση του NordStream II, η ακόρεστη απορρόφηση ενεργειακών πόρων από την Κίνα, και τα μειωμένα αποθέματα φυσικού αερίου. Τέλος, την ίδια εποχή συνέπεσαν και οι προκλήσεις της επιταχυνόμενης ενεργειακής μετάβασης διεθνώς προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που προσωρινά συνοδεύεται από μεγαλύτερη εξάρτηση από το φυσικό αέριο, κατά τη μεταβατική περίοδο, και περικοπή επενδύσεων εκμετάλλευσης ορυκτών καυσίμων (ειδικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση), με αποτέλεσμα την με αποτέλεσμα την αύξηση του κόστους παραγωγής, το οποίο εν συνεχεία μετακυλίεται τόσο στη χονδρική όσο και στη λιανική αγορά.

Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν είναι η πρώτη φορά που παρατηρούμε ανατιμήσεις στις διεθνείς τιμές εμπορευμάτων, εκτός μεμονωμένων κατηγοριών καυσίμων και τροφίμων.  Παρόμοιες ανατιμήσεις είχαμε δει το 2010-11 κατά την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία επακολούθησε τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση.

Και τότε οι τιμές των περισσότερων εμπορευμάτων αυξήθηκαν έντονα, σε παρόμοια με τα σημερινά τους επίπεδα, τροφοδοτώντας τον πληθωρισμό, αλλά εν συνεχεία εξομαλύνθηκαν σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Ομοίως, στην τρέχουσα συγκυρία, ήδη εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια κορύφωσης αρκετών τιμών εμπορευμάτων, διεθνώς, παράλληλα με τις πρώιμες ενδείξεις ήπιας επιβράδυνσης της ταχύτητας ανόδου της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας κατά το 2ο εξάμηνο του 2021.

Όλες, δε, οι εκτιμήσεις για την  επίπτωση της ανατίμησης στη δυναμική της ανάκαμψης το 2021 και το 2022 στη χώρα μας, δείχνουν ότι αυτή θα είναι περιορισμένη και δεν θα αποδυναμώσει την ισχυρή ανοδική τάση που προέρχεται κυρίως από τις επενδύσεις.  Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επηρεάζονται τα νοικοκυριά, βλέποντας το διαθέσιμο εισόδημά τους (έστω και προσωρινά) να μειώνεται.

Η κυβέρνηση οφείλει να συνεχίσει να στηρίζει τις χαμηλές και μεσαίες εισοδηματικές τάξεις γιατί αυτές είναι που κυρίως  πλήττονται από την παρατηρούμενη ακρίβεια. Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πολύ καλά κάνει και δεν αλλάζει την επεκτατική της πολιτική αυξάνοντας τα επιτόκια, ακριβώς γιατί γνωρίζει ότι ο πληθωρισμός είναι προσωρινός και δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί με μόνιμα μέτρα, που θα συνιστούσαν δομική αλλαγή της πολιτικής της και (ειδικά σε εμάς) θα δημιουργούσαν άλλα προβλήματα (π.χ. στασιμοπληθωρισμό). 

*Ο Παναγιώτης Λιαργκόβας είναι Πρόεδρος του ΚΕΠΕ και του Εθνικού Συμβουλίου Παραγωγικότητας και καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου

Διαβάστε επίσης

Δεν στρίβει η Γερμανία – Πίστη στο Σύμφωνο Σταθερότητας με μικρές προσαρμογές

Φιλοκαλούμεν τε γάρ μετ’ εὐτελείας και θεολογούμεν άνευ μαλακίας

Ησυχία, ο Πίνατ κοιμάται…