Ύστερα από μια δύσκολη περίοδο για την κυβέρνηση – λόγω κορωνοϊού και ακρίβειας – οι τελευταίες ημέρες έφεραν ειδήσεις που επιτέλους προκάλεσαν χαμόγελα στο Μαξίμου.

Οι επιδόσεις της οικονομίας κατά το τρίτο τρίμηνο του 2021, σε συνδυασμό με τις προοπτικές για ένα επίσης καλό τέταρτο τρίμηνο, αλλά και τα καλά λόγια του νέου ΥΠΟΙΚ της Γερμανίας, του φιλελεύθερου Κρίστιαν Λίντνερ, για τους χειρισμούς της κυβέρνησης, έδωσαν μια νότα αισιοδοξίας στο «σκοτεινό» λόγω πανδημίας περιβάλλον και αναπτέρωσαν το κυβερνητικό ηθικό.

Σε πιο πρακτικό αλλά εξίσου σημαντικό επίπεδο, το Ecofin, το συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε., στην τελευταία συνεδρίασή του συμφώνησε ύστερα από τέσσερα χρόνια διαβουλεύσεων και «κατοχυρώνει σε μόνιμη βάση τη δυνατότητα της Ελλάδας για εφαρμογή ειδικών, μειωμένων κατά έως 30% συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου», ένα πάγιο αίτημα της Ελλάδας.

«Ανάσες» από το Ecofin

Παράλληλα οι αποφάσεις του Ecofin φαίνεται ότι ανοίγουν τον δρόμο και για μείωση του ΦΠΑ στα ακίνητα, αλλά και σε άλλα ζωτικής σημασίας για την παραγωγή προϊόντα, όπως τα φυτοφάρμακα, τα αγροτικά μηχανήματα, το βαμβάκι κ.λπ. Οι αποφάσεις θα υλοποιηθούν σε δύο φάσεις (2025 και 2030), ενώ η Ελλάδα κατάφερε για κάποια προϊόντα να πάρει παράταση ώς το 2032.

Στα παραπάνω μπορεί να προστεθεί και η επικύρωση από το Eurogroup της 12ης έκθεσης αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, συνοδευόμενη από καλά λόγια από τους αρμόδιους Ευρωπαίους αξιωματούχους, αλλά και στο «πράσινο φως» για εξόφληση, τον Ιανουάριο, των τελευταίων δανείων της χώρας προς το ΔΝΤ.

Διστακτικότητα

Όλα τα παραπάνω δημιουργούν μια θετική προοπτική για την ελληνική οικονομία, μετά το εξαιρετικά δύσκολο 2020 και, ταυτόχρονα, «δίνουν αέρα» – το πόσο μένει να φανεί – στην κυβέρνηση για να εξετάσει περαιτέρω κινήσεις ενίσχυσης των πολιτών που πλήττονται από την ακρίβεια και τις μεγάλες ανατιμήσεις, κυρίως στο κόστος της ενέργειας (ρεύμα, φυσικό αέριο κ.λπ.).

Στην κυβέρνηση και στο Μαξίμου γνωρίζουν πολύ καλά ότι οι αριθμοί της ανάπτυξης δεν σημαίνουν και πολλά πράγματα για τους πολίτες, αν δεν μεταφραστούν σε αντίκρισμα για το… πορτοφόλι τους. Ωστόσο, από την άλλη, το οικονομικό επιτελείο μοιάζει διστακτικό στο να αναλάβει νέες, άμεσες πρωτοβουλίες για μεγαλύτερη ελάφρυνση των πολιτών / καταναλωτών.

Οι λόγοι γι’ αυτή τη διστακτικότητα είναι προφανείς:

● Από τη μία υπάρχει ανησυχία για το έλλειμμα (ο Θ. Σκυλακάκης υπολογίζει ότι θα φθάσει στο 10% του ΑΕΠ), σε συνδυασμό με την γκρίνια των Βορείων της Ευρώπης για τη «χαλαρή» πολιτική της Ε.Ε.

● Από την άλλη πολλοί οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η ακρίβεια – ως συνδυασμός πολλών παραγόντων – ήλθε για… να μείνει, τουλάχιστον πέραν του πρώτου τριμήνου του 2022, οπότε κάποιοι προσδιόριζαν τη σταδιακή αποκλιμάκωσή της.

● Σε τρίτο επίπεδο πάντα υπάρχει ο φόβος για τις εξελίξεις της πανδημίας, ο οποίος κάνει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης να θέλει να κρατά και μια «πισινή», αν παραστεί ανάγκη για νέα μέτρα ενίσχυσης.

Βάρος στις επενδύσεις

Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση εξετάζει όλα τα δεδομένα και τις προοπτικές, όμως για την ώρα κρατά κλειστά τα χαρτιά τηςσχετικά με νέες παρεμβάσεις πέραν των 680 εκατομμυρίων ευρώπου έχουν διασφαλιστεί ώς το τέλος του έτους, ώστε να μετριαστούν σε κάποιον βαθμό οι συνέπειες των ανατιμήσεων για τους πολίτες και ιδίως για τη μεσαία τάξη, η οποία αναμένεται να «πληρώσει το μάρμαρο».

Από την άλλη, η κυβέρνηση μοιάζει να επιδιώκει να τονίσει τις προσπάθειες που καταβάλλει ώστε να έλθουν ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα, οι οποίες και θα υλοποιήσουν την προεκλογική δέσμευση Μητσοτάκη για «πολλές, καλοπληρωμένες και μόνιμες θέσεις εργασίας». Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στο ζήτημα των επενδύσεων αναφέρθηκε αναλυτικά ο κυβερνητικός εκπρόσωπος στο τελευταίο μπρίφινγκ.

Ο Γιάννης Οικονόμου σημείωσε ότι «μετά την Pfizer, τη Microsoft, τη Volkswagen, τη CISCO, ο παγκόσμιος κολοσσός της τεχνολογίας και του online εμπορίου Amazon Web Services επέλεξε την Ελλάδα για να εγκαταστήσει μια από τις 11 Τοπικές Ζώνες, που σχεδιάζει να δημιουργήσει στην Ευρώπη» και πρόσθεσε ότι η κυβέρνηση «βρίσκεται σε διαρκείς επαφές με διεθνείς επενδυτές ώστε στο αμέσως επόμενο διάστημα να ανακοινώσουμε και άλλες επενδύσεις μεγάλου βεληνεκούς και υψηλής προστιθέμενης αξίας».

Πάντως, έχει ενδιαφέρον το γεγονός ότι μια μέρα μετά, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο ετήσιο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, έκανε λόγο για ανάγκη για «παραγωγικές επενδύσεις» στην Ελλάδα, «αξιοποιώντας το καλύτερο συγκριτικό μας πλεονέκτημα, το ανθρώπινο κεφάλαιο» και κατηγόρησε την κυβέρνηση για επιλογές που ευνοούν λίγους και «εκλεκτούς».

Το βλέμμα στην πανδημία

Όπως και να ’χει, πάντως, το ζήτημα της οικονομίας αναμένεται να βρεθεί στην κορυφή των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης το επόμενο διάστημα, ιδίως αν οι ανατιμήσεις, κυρίως στον τομέα της ενέργειας, δεν αρχίσουν να αποκλιμακώνονται μετά το πρώτο τρίμηνο του 2022, ενώ και η ίδια η κυβέρνηση αναγνωρίζει, άσχετα αν δεν το παραδέχεται δημοσίως, ότι κάποιες από αυτές θα παραμείνουν στο διηνεκές.

Στο πλαίσιο αυτό η κυβέρνηση έχει στραμμένο το βλέμμα της και στις εξελίξεις στο «μέτωπο» της πανδημίας, καθώς τα επιδημιολογικά δεδομένα στην Ελλάδα (νέα κρούσματα, διασωληνώσεις, θάνατοι) δεν αφήνουν κανένα περιθώριο εφησυχασμού. Αντιθέτως, η εικόνα μοιάζει να βαίνει διαρκώς επιδεινούμενη, προκαλώντας ανησυχίες για το πώς θα εξελιχθεί στο αμέσως επόμενο διάστημα.

Τα δύο μέτωπα

Κάπως έτσι, η κυβέρνηση ρίχνει όλο το βάρος των προσπαθειών της σε δύο τομείς: από τη μία, να κάνουν την τρίτη, ενισχυτική δόση του εμβολίου όλοι όσοι εμβολιάστηκαν πλήρως το προηγούμενο διάστημα και από την άλλη, να αυξήσει την πίεση στους ανεμβολίαστους, ώστε εν τέλει, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, να εμβολιαστούν.

Όσον αφορά το πρώτο σκέλος της στρατηγικής, ήδη η Ελλάδα βρέθηκε αντιμέτωπη με αντιδράσεις εντός Ε.Ε., στο πλαίσιο της συνόδου των υπουργών Υγείας της Ένωσης, με τον Θάνο Πλεύρη να προσπαθεί να εξηγήσει γιατί η Ελλάδα επιμένει να «ανοίξει» την πλατφόρμα για την τρίτη δόση στους τρεις μήνες και γιατί θεωρεί μεγάλο το διάστημα των εννέα μηνών για την ισχύ του Πιστοποιητικού Εμβολιασμού.

Εν τέλει, ο υπουργός Υγείας δήλωσε ότι η Ελλάδα αποδέχεται την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για εννεάμηνη διάρκεια του Πιστοποιητικού Εμβολιασμού, αλλά ταυτόχρονα υποστηρίζει όλα τα μέτρα που θα ωθήσουν τους Ευρωπαίους να κάνουν την τρίτη δόση ακόμα νωρίτερα. Σημειώνεται ότι άλλες χώρες – μέλη υποστήριξαν τη 12μηνη ισχύ του πιστοποιητικού, επιτείνοντας τον «θόρυβο» εντός Ε.Ε. για το θέμα.

Τι γίνεται με τους ανεμβολίαστους

Όσον αφορά στο μεγάλο κεφάλαιο των ανεμβολίαστων, η κυβέρνηση, μετά τα μέτρα που ήδη ανακοίνωσε, περιμένει τις εξελίξεις σε δύο «μέτωπα»:

● Πρώτον, τη συζήτηση περί υποχρεωτικότητας εμβολιασμού που έχει ανοίξει και στην υπόλοιπη Ευρώπη (Όλαφ Σολτς και Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχουν ήδη μιλήσει για το ζήτημα και αναμένονται και παρεμβάσεις και από άλλους ηγέτες), και

● Δεύτερον, να φανεί «τι ψάρια πιάνουν» τα μέτρα που ήδη ανακοινώθηκαν περί υποχρεωτικότητας για τους πολίτες από 60 χρονών και άνω.

Πληροφορίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αφήνουν να εννοηθεί ότι η κυβέρνηση δεν αποκλείει το ενδεχόμενο, σε μελλοντικό χρόνο και ανάλογα με την πορεία του πανδημικού κύματος, να επεκταθεί η υποχρεωτικότητα και σε μικρότερες ηλικίες, π.χ., από 50 ετών και άνω, ωστόσο, προς το παρόν κάτι τέτοιο δεν συζητείται επισήμως για την αποφυγή μεγαλύτερης αναταραχής.

Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι, μετά την ανακοίνωση των νέων μέτρων για τους ανεμβολίαστους από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, παρατηρείται αύξηση στα ραντεβού που κλείνονται για την πρώτη δόση του εμβολίου, ωστόσο μένει να φανεί πόσο μεγάλη είναι. Για την ώρα, την περασμένη Τρίτη μόλις 11.500 χιλιάδες πολίτες έσπευσαν να κάνουν την πρώτη δόση του εμβολίου, ενώ αντιθέτως, συρροή παρατηρείται για την τρίτη δόση, την οποία ήδη έχουν κάνει σχεδόν 1,9 εκατομμύρια πολίτες.

Η «άγνωστη» Όμικρον

Το μόνο βέβαιο είναι ότι η κυβέρνηση αποκλείει κάθε συζήτηση περί λοκντάουν, είτε γενικού είτε σε τοπικό επίπεδο, ενώ και η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως ξεκαθάρισε ότι «δεν υπάρχει καμία συζήτηση για κλείσιμο σχολείων», ενώ σημείωσε με νόημα ότι θα υπάρχουν ποινικές κυρώσεις για τους γονείς που κρατούν τα παιδιά τους εκτός σχολείου. Στόχος της κυβέρνησης, προφανώς, είναι η εορταστική περίοδος να κυλήσει όσο το δυνατόν πιο ομαλά και η αγορά να την αξιοποιήσει κατά το δυνατόν περισσότερο.

Και όλα αυτά συμβαίνουν σε μια στιγμή που η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα προσπαθεί ακόμα να αποκρυπτογραφήσει τα χαρακτηριστικά της μετάλλαξης Όμικρον του κορωνοϊού SARS-CoV-2, η οποία εξαπλώνεται με μεγάλη ταχύτητα στον πλανήτη. Για την ώρα, υπάρχει μια μικρή νότα αισιοδοξίας ότι η μετάλλαξη μπορεί να είναι, μεν, περισσότερο μεταδοτική, αλλά να προκαλεί πιο ήπια συμπτώματα, μειώνοντας τον κίνδυνο για ανάγκη νοσηλείας των ασθενών.

Από την άλλη, οι μεταλλάξεις στο γενετικό υλικό του ιού που καθορίζει τη σύσταση της πρωτεϊνικής ακίδας αποτελούν ακόμα γρίφο σχετικά με το πώς θα επιδράσουν στα εμβόλια, και ιδίως στα mRNA εμβόλια, καθώς υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να μειώνεται η αποτελεσματικότητά τους. Όμως, αυτά θα φανούν πιο καθαρά μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Υπενθυμίζεται ότι η μετάλλαξη εντοπίστηκε και στην Ελλάδα, θέτοντας τις υγειονομικές υπηρεσίες της χώρας σε συναγερμό.

Διαβάστε επίσης:

Ο Βύρων αγαπούσε την ελληνική φύση

Η ακρίβεια… τρώει τον παρά

Αναδρομικό τσεκούρι σε ποσά παλαιότερων ετών που έλαβαν συνταξιούχοι το 2015-16