Διπλή απειλή για το τραπεζικό σύστημα και τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας αποτελούν ο εκρηκτικός πληθωρισμός και η διαφαινόμενη μεγάλη άνοδος των επιτοκίων που αναμένονται μέσα στο 2022 σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος.

Πιο συγκεκριμένα η όξυνση της αβεβαιότητας για τις μελλοντικές προκλήσεις της οικονομίας οδηγεί σε αναβολή των επενδυτικών και καταναλωτικών αποφάσεων και η αναμενόμενη άνοδος των επιτοκίων θα μπορούσε να δράσει ανασταλτικά στην υλοποίηση των επενδύσεων, καθυστερώντας έτσι την εξάλειψη του επενδυτικού κενού που καταγράφει η χώρα την τελευταία δεκαετία.

Αυτό επισημαίνει η ΤτΕ στην έκθεση για τη νομισματική πολιτική προειδοποιώντας ότι στο δυσμενές αυτό περιβάλλον αναμένεται να μετριαστεί ο αναπτυξιακός ρυθμός της Ελλάδας στη συνέχεια του έτους.

Ταυτόχρονα η αύξηση του μέσου πληθωρισμού σε επίπεδα πάνω από αυτά της Ευρωζώνης ενδέχεται να επιδεινώσει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, με αρνητικές επιπτώσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται εγρήγορση, ώστε να μην εισέλθει η οικονομία σε μία φάση δευτερογενών πληθωριστικών πιέσεων, τροφοδοτούμενων από την άνοδο των μισθών, αναφέρει η έκθεση.

Όλο και χειρότερο το κλίμα

Η οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε με πολύ υψηλούς ρυθμούς το 2021 και το πρώτο τρίμηνο του 2022, αντισταθμίζοντας τις απώλειες του 2020 λόγω της πανδημίας. Ειδικότερα το 2021 το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 8,3%. Σε αυτό συνέβαλαν η άνοδος της ιδιωτικής κατανάλωσης, η επιτάχυνση της δημόσιας κατανάλωσης, η αύξηση των ιδιωτικών επενδύσεων αλλά και η ταχεία ανάκαμψη των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Το πρώτο τρίμηνο του 2022 ο υψηλός ρυθμός ανάπτυξης (7,0% σε ετήσια βάση) αποδίδεται κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση, στις εξαγωγές υπηρεσιών αλλά και στην επενδυτική δαπάνη των επιχειρήσεων.

Αναπόφευκτα όμως η επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος και η ενίσχυση των πληθωριστικών πιέσεων, εξαιτίας και της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, δημιούργησαν νέα δεδομένα. Ως αποτέλεσμα, τον Απρίλιο οι προσδοκίες των επιχειρήσεων καθώς και ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών υποχώρησαν σημαντικά, αλλά ενισχύθηκαν εκ νέου τον Μάιο, παραμένοντας πάντως σε χαμηλότερα επίπεδα από ό,τι την περίοδο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου.

Κάμψη εμφάνισε τον Μάιο και ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI), με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 μηνών, παραμένοντας ωστόσο σε επίπεδα που υποδηλώνουν συνέχιση της μεγέθυνσης της παραγωγής.

Η βασικότερη και άμεσα ορατή επίπτωση της ενεργειακής κρίσης είναι η αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών, η οποία μειώνει το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών – και κυρίως των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων της κοινωνίας – και εντείνει την αβεβαιότητα για τις μελλοντικές προοπτικές της οικονομίας.

Ο πληθωρισμός, όπως μετρείται από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), μετά την πτώση που κατέγραψε το 2020 (-1,3%) και τη μερική ανάκαμψη το 2021 (0,6%), ακολούθησε έντονη αυξητική πορεία κατά τους πέντε πρώτους μήνες του 2022. Αντίστοιχη αυξητική πορεία, αλλά σαφώς πιο υποτονική, ακολούθησε και ο πυρήνας του πληθωρισμού (εξαιρουμένων δηλαδή των μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής και της ενέργειας).

Σημειώνεται ότι η ενεργειακή συνιστώσα του πληθωρισμού κινείται συνεχώς ανοδικά από τον Μάρτιο του 2021, ενώ κατά το πρώτο πεντάμηνο του 2022 καταγράφει κατά μέσο όρο αύξηση 50,8% σε ετήσια βάση. Ο πληθωρισμός (με βάση τον ΕνΔΤΚ) διαμορφώθηκε σε 10,5% τον Μάιο και φαίνεται να αποκτά πιο επίμονα χαρακτηριστικά, καθώς οι αυξημένες τιμές της ενέργειας και των ειδών διατροφής διαχέονται πλέον και στις συνιστώσες του πυρήνα του πληθωρισμού, δηλαδή στις υπηρεσίες και στα μη ενεργειακά βιομηχανικά αγαθά.

Πιθανά νέα κόκκινα δάνεια

Επίσης η διαφαινόμενη κάμψη της ζήτησης σε αγαθά και υπηρεσίες, λόγω των παραπάνω παραμέτρων θα μπορούσε να ανακόψει πτωτική πορεία της ανεργίας και να δημιουργηθεί μια νέα γενιά μη εξυπηρετούμενων δανείων, με αποτέλεσμα να επηρεαστούν δυσμενώς τα μεγέθη των ελληνικών τραπεζών.

Στο τέλος του πρώτου τριμήνου οι τράπεζες κατέγραψαν περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας του δανειακού τους χαρτοφυλακίου και το ύψος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε 17,7 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 700 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021 και κατά περίπου 91 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Μάρτιο του 2016, όταν είχε καταγραφεί το μεγαλύτερο επίπεδο ΜΕΔ.

Ως ποσοστό προς το σύνολο των δανείων, αποκλιμακώθηκε περαιτέρω στο 12,1% το πρώτο τρίμηνο του 2022 έναντι 12,8% στα τέλη του 2021, αλλά παρέμεινε υψηλό, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών στο τέλος του 2021 ο δείκτης ΜΕΔ σε επίπεδο Ε.Ε. ήταν 2%. Δύο συστημικές τράπεζες (Εθνική και Eurobank) έχουν πετύχει τον επιχειρησιακό στόχο μονοψήφιου δείκτη ΜΕΔ, ενώ μέχρι το τέλος του 2022 ανάλογη επίδοση θα έχει το σύνολο του τραπεζικού τομέα.

Σε ό,τι αφορά τη διάρθρωση των ΜΕΔ, περίπου τα 3/4 αφορούν επιχειρηματικά δάνεια, περίπου το 1/5 στεγαστικά και το υπόλοιπο καταναλωτικά. Ισομερής είναι επίσης η κατανομή μεταξύ δανειακών συμβάσεων που έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες, δανείων αβέβαιης είσπραξης και δανείων σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών που δεν έχουν καταγγελθεί.

Παρά τη μείωση κόκκινων δανείων, που υπήρξε σε όλες τις κατηγορίες, αύξηση παρατηρήθηκε στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και στα καταναλωτικά δάνεια, σημειώνει η ΤτΕ, επισημαίνοντας ότι παραμένει υψηλό το ποσοστό των δανείων που ενώ είναι σε ρύθμιση εμφανίζει εκ νέου καθυστέρηση σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα.

Έκδοση ομολόγων

Σημαντική πρόκληση για τις τράπεζες αποτελεί η συνέχιση της εκδοτικής δραστηριότητας για την κάλυψη των κεφαλαιακών υποχρεώσεων στο πλαίσιο των Ελάχιστων Απαιτήσεων Ιδίων Κεφαλαίων και Επιλέξιμων Υποχρεώσεων (MREL), που όπως παρατηρεί η ΤτΕ αναμένεται να είναι πιο δύσκολη και με αυξημένο κόστος. Σύμφωνα με εκθέσεις διεθνών οίκων αξιολόγησης, το 2022 αναμένεται αποδυνάμωση της εκδοτικής δραστηριότητας ομολόγων από εκδότες με πιστοληπτική αξιολόγηση κάτω από το όριο της επενδυτικής κατηγορίας, ενώ ανοδική είναι η τάση στο κόστος δανεισμού των νέων εκδόσεων τραπεζικών ομολόγων διεθνώς.

Διαβάστε επίσης:

Πληθωρισμός: Νέο ρεκόρ με «άλμα» στο 12,1% τον Ιούνιο – Αυξήσεις «φωτιά» σε φυσικό αέριο, ρεύμα και καύσιμα

ΟΠΕΚΑ – Επίδομα παιδιού: Κλείνει προσωρινά η πλατφόρμα – Πότε θα πληρωθεί η τρίτη δόση

Κοινωνικός Τουρισμός: Νέο πρόγραμμα για 25.000 συνταξιούχους – Τα ποσά και οι δικαιούχοι