Την αρνητική πορεία που έχει πάρει η ελληνική αγορά το 2022, ως αποτέλεσμα των πρωτοφανών πιέσεων που δέχεται το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών από τον καλπάζοντα πληθωρισμό και την ενεργειακή κρίση, αποτύπωσαν και τα συμπεράσματα της έρευνας της ΕΣΕΕ για τις καλοκαιρινές εκπτώσεις, που έριξαν αυλαία πριν από λίγες μέρες.

Μάλιστα, ενώ τις τελευταίες εβδομάδες υπήρχε η γενικότερη αίσθηση ότι ο τουρισμός, με το ιστορικό ρεκόρ επισκεπτών που έκανε φέτος, ενδεχομένως θα έσωζε την «παρτίδα», τελικά κάτι τέτοιο δεν συνέβη, με τις περισσότερες επιχειρήσεις (ποσοστό 52%) να δηλώνουν ότι οι πωλήσεις τους κατά τις εκπτώσεις ήταν χειρότερες από τις περυσινές.

Το στατιστικό αυτό, αλλά και γενικότερα η επιδείνωση της εικόνας της αγοράς σε σχέση με πέρυσι, παρά το έντονο τουριστικό ρεύμα που τόνωσε πολλές παραθαλάσσιες και όχι μόνο περιοχές, δείχνει το μέγεθος του προβλήματος στα ελληνικά νοικοκυριά, καθώς είναι εύκολο να φανταστεί κανείς πόσο χειρότερη θα ήταν η κατάσταση αν δεν είχαν συμβάλει στην κατανάλωση οι ξένοι παραθεριστές.

Διττή επίδραση του ενεργειακού

Σύμφωνα με τη μελέτη, η κρίση στην αγορά ενέργειας φαίνεται πως επιδρά χωρίς χρονική υστέρηση και με διττό τρόπο στη λειτουργία των εμπορικών επιχειρήσεων: άμεσα λόγω της αύξησης του λειτουργικού κόστους και έμμεσα λόγω της απομείωσης της εσωτερικής ζήτησης εξαιτίας της πτώσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Επιπρόσθετα, η πληθωριστική κρίση επηρεάζει καθοδικά τις προσδοκίες για τον χειμώνα, καθιστώντας τα καταναλωτικά πρότυπα περισσότερο συσταλτικά.

Από την άλλη πλευρά η εντυπωσιακή αύξηση των τουριστικών αφίξεων και εισπράξεων τονώνει σημαντικά την εξωτερική ζήτηση, σε σύγκριση τόσο με το 2020 όσο και με το 2021. Ως εκ τούτου οι τουριστικές αγορές καταγράφουν αρκετά πιο έντονη δυναμική ανάκτησης σε σύγκριση με τις περισσότερο περιφερειακές αγορές, γεγονός το οποίο τεκμηριώνει τις χωρικές ανισότητες που φαίνεται πως επιταχύνει η ενεργειακή κρίση στο οικοσύστημα του λιανικού εμπορίου. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνονται από τις έρευνες των κατά τόπους εμπορικών συλλόγων.

Στο πλαίσιο αυτό, το ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ πραγματοποίησε την καθιερωμένη περιοδική έρευνα για τις θερινές εκπτώσεις του 2022. Όπως συνάγεται από τα αποτελέσματα της έρευνας, διαφαίνεται μια διακοπή της πορείας προς την κανονικότητα που είχε αρχίσει να διαφαίνεται στην αντίστοιχη περυσινή έρευνα.

Τα συμπεράσματα

Σύμφωνα με την έρευνα:

1. Περισσότερες από τις μισές εμπορικές επιχειρήσεις (52%) που συμμετείχαν στις εκπτώσεις κατέγραψαν χαμηλότερες πωλήσεις σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Το 29% κινήθηκε στα ίδια επίπεδα με το 2021, ενώ το 18% σημείωσε αύξηση κύκλου εργασιών.

2. Ενδιαφέροντα συμπεράσματα προκύπτουν από τις επιδόσεις ανά μεγάλη γεωγραφική περιοχή. Οι νησιωτικές περιοχές φαίνεται να είχαν καλύτερες επιδόσεις εξαιτίας της πολύ υψηλής τουριστικής κίνησης. Ωστόσο ο τουρισμός δεν κατάφερε να αντισταθμίσει πλήρως τις απώλειες από την κρίση ενέργειας, τις πληθωριστικές πιέσεις και τους κλυδωνισμούς στην εφοδιαστική αλυσίδα.

3. Οι εξελίξεις αυτές επιβεβαιώνονται και από την πτώση της επισκεψιμότητας στα καταστήματα, με περισσότερα από τα μισά (52%) να διαπιστώνουν υποχώρησή της. Το 24% θεωρεί ότι η επισκεψιμότητα διαμορφώθηκε στα ίδια επίπεδα με πέρυσι.

4. Τα παραπάνω ευρήματα προβληματίζουν ως προς τις δυνατότητες ανάκαμψης της εμπορικής αγοράς. Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονούνται δύο παράμετροι:

● Αφενός ότι η σύγκριση διεξάγεται με τις θερινές εκπτώσεις του 2021, οπότε οι πωλήσεις είχαν παρουσιάσει εφήμερη μεγέθυνση λόγω της επιστροφής σε «σχετική κανονικότητα».

● Αφετέρου ότι η αγορά βρίσκεται φέτος αντιμέτωπη με ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις, με αρνητικές επιπτώσεις στο πραγματικό εισόδημα και κατ’ επέκταση στην αγοραστική δύναμη αλλά και στις προσδοκίες.

5. Επιπρόσθετα, τα εν λόγω αποτελέσματα είναι σε αρμονία με το ερώτημα για τον βαθμό προσέγγισης του κύκλου εργασιών των θερινών εκπτώσεων σε σχέση με τον αντίστοιχο κύκλο εργασιών του 2019, του τελευταίου κανονικού έτους πριν από την πανδημία. Μόλις το 2% των επιχειρήσεων δήλωσε πως ξεπέρασε τον τζίρο του 2019, ενώ το 44% σημείωσε πως δεν τον προσέγγισε καθόλου ή τον προσέγγισε σε μικρό μόνο βαθμό.

6. Για τις μισές επιχειρήσεις (50%) η καλύτερη περίοδος των εκπτώσεων από άποψη αγοραστικής κίνησης ήταν ο Ιούλιος, εικόνα που έχει παγιωθεί τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, φέτος, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου κινήθηκε αξιοσημείωτα ανοδικά συγκριτικά με παλαιότερα.

7. Δεν παρουσιάστηκαν μεταβολές σχετικά με το ύψος του ποσοστού έκπτωσης, καθώς το 30% των επιχειρήσεων προχώρησε σε εκπτώσεις μεταξύ 21% και 30%. Εντούτοις, ένα μεγάλο ποσοστό επιχειρήσεων (30%) υιοθέτησε εκπτώσεις άνω του 41%, χαρακτηριστική ένδειξη των πιέσεων στον κλάδο και της ανάγκης για εύρεση ρευστότητας.

8. Οι πωλήσεις του 61% των επιχειρήσεων ήταν χαμηλότερες από ό,τι αυτές ανέμεναν. Για το 73% των επιχειρήσεων η αύξηση του κόστους ενέργειας τις επηρεάζει αρνητικά, από πολύ έως πάρα πολύ, παρ’ ότι ο κλάδος δεν θεωρείται έντασης ενέργειας.

9. Για το 67% των επιχειρήσεων η αύξηση του λειτουργικού κόστους της επιχείρησης κατά το τελευταίο εξάμηνο (από τον Μάρτιο του 2022 και έπειτα) κυμάνθηκε μεταξύ 11% και 40%. Η συγκεκριμένη επιβάρυνση σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα υπογραμμίζει το μέγεθος του προβλήματος λόγω των ανατιμήσεων, παρά τα κρατικά μέτρα ελάφρυνσης και πριν από την έλευση του ενεργοβόρου χειμώνα, ενώ την ίδια στιγμή θέτει εν αμφιβόλω τη βιωσιμότητα των ίδιων των επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, αναδεικνύεται η ανάγκη ενεργειακής θωράκισης και διατήρησης των πολιτικών στήριξης μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων.

10. Οι αυξήσεις των τιμών ενέργειας και οι ισχυρές αναταράξεις στην εφοδιαστική αλυσίδα οδήγησαν σε διόγκωση των τιμών των προμηθευτών προς τις εμπορικές επιχειρήσεις. Για το 80% των επιχειρήσεων οι τιμές των εμπορευμάτων αυξήθηκαν από 6% έως 30% από τον Μάρτιο του 2022 και έπειτα.

11. Σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις (45%) κατόρθωσαν να απορροφήσουν, έστω και εν μέρει, τις αυξήσεις των τιμών των εμπορευμάτων, ώστε αυτή να μην περάσει εξ ολοκλήρου στην τελική τιμή. Το 17% των επιχειρήσεων μάλιστα κατόρθωσε να απορροφήσει πλήρως την αύξηση των τιμών των προμηθευτών. Το 44% των επιχειρήσεων απορρόφησε από 11% έως 30% των αυξημένων τιμών ώστε να μην επιβαρυνθούν οι καταναλωτές, ενώ το 21% των επιχειρήσεων απορρόφησε από 41% έως 70%.

Διαβάστε επίσης:

Kαλωσορίσατε στον Ψυχρό Πόλεμο, έστω και χωρίς κομμούνια

Ιστορίες ανάγνωσης

Ελληνοτουρκικά: Οι «ανεξήγητες» επιλογές του Ερντογάν