Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία δεν ήταν έκπληξη. Όχι μόνο επειδή η νίκη του δεξιού συνασπισμού υπό την Τζόρτζια Μελόνι ήταν απολύτως βέβαιη εκ των προτέρων, αλλά και διότι στην Ευρώπη μια «νέα Δεξιά», με διαφορετικά χαρακτηριστικά από χώρα σε χώρα, αλλά με έντονη ροπή προς την Άκρα Δεξιά, κερδίζει το ένα πολιτικό κάστρο μετά το άλλο.

Στη γειτονική μας χώρα δεν συμβαίνει κάτι πολύ διαφορετικό απ’ ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Τόσο η σοσιαλδημοκρατική όσο και η κεντροδεξιά φιλελεύθερη διακυβέρνηση έχουν αποτύχει να διαχειριστούν χωρίς σοβαρές απώλειες τις συνεχείς κρίσεις, τον στρατηγικό νανισμό, την υποχώρηση της Ευρώπης στον παγκόσμιο καταμερισμό του πλούτου και το μεταναστευτικό.

Ιδιαίτερα για το μεταναστευτικό πολλές φορές στο πρόσφατο παρελθόν, από το 2015 και ύστερα, έχουμε επισημάνει ότι αποτελεί τον καταλύτη για την πολιτική μετάλλαξη της ηπείρου μας, όσο και αν οι mainstream πολιτικοί σχηματισμοί το υποτιμούν εθελοτυφλώντας.

Ευρώπη σε κρίση χωρίς διέξοδο

Τώρα η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια ακόμα κρίση εξαιτίας της στρατηγικής ανεπάρκειάς της, η οποία είναι αποτέλεσμα δύο σοβαρότατων μονομερών και απόλυτων εξαρτήσεων: της αμυντικής από τις ΗΠΑ και της ενεργειακής από τη Ρωσία. Σε αυτές τις δύο – πολύ χαμηλού κόστους για την πλουσιότερη γωνιά του πλανήτη – εξαρτήσεις η ήπειρός μας, με τη Γερμανία πρώτη απ’ όλους, στήριξε επί δεκαετίες μια θηριώδη οικονομική μεγέθυνση.

Μέχρι που οι δύο μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις του πλανήτη βρέθηκαν σε πόλεμο – έστω δι’ αντιπροσώπων – στο έδαφος της Ουκρανίας. Και οι δύο ευρωπαϊκές ψευδαισθήσεις επάρκειας, αμυντικής και ενεργειακής, κατέρρευσαν παταγωδώς και η ραγδαία υποχώρηση του (πολυτελούς συγκριτικά με τον υπόλοιπο πλανήτη) ευρωπαϊκού τρόπου ζωής έρχεται να «δέσει» με

● τη μετανάστευση της ευρωπαϊκής παραγωγής στην Ασία,

● την επακόλουθη ανεργία και ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων,

● την απορρόφηση μεγάλων ποσοστών του παγκόσμιου ΑΕΠ από τους αναδυόμενους γίγαντες της Ανατολής και της περιφέρειας,

● τον σταδιακό μαρασμό του βιοτικού επιπέδου των Ευρωπαίων,

● την αδυναμία / απροθυμία των ευρωπαϊκών πολιτικών και οικονομικών ελίτ να προσφέρουν λύσεις

● και την απαξίωση της πολιτικής ως μέσου κοινωνικής ρύθμισης – πλέον οι κοινωνίες βλέπουν τον υπερπλουτισμό και τη διάχυτη διαφθορά να θεριεύουν την ώρα που οι ίδιες επιστρέφουν πολλές δεκαετίες πίσω.

Αυτή η ραγδαία υποβάθμιση του περίφημου «ευρωπαϊκού τρόπου ζωής» συνδυάζεται με τα προβλήματα της απώλειας των εθνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων μέσα στη χοάνη της αμερικανικής παγκοσμιοποίησης και της ευρωπαϊκής ισοπέδωσης.

Το μεταναστευτικό, η πολύχρονη αδυναμία ενσωμάτωσης μεγάλων μουσουλμανικών πληθυσμών, η δημιουργία παράλληλων κοινωνιών στο εσωτερικό πολλών χωρών και η κατάρρευση της πολυπολιτισμικής ιδεολογικής φούσκας μεταβλήθηκαν σε πεδίο εκδήλωσης όλων των ανασφαλειών όχι κάποιων διανοουμένων και πολιτικών, αλλά των λαϊκών στρωμάτων.

Η θεαματική μείξη όλων αυτών είναι η τροφή που γιγαντώνει τον λαϊκισμό, ο οποίος, παρότι δεν αποτελεί κάποια λύση στα προβλήματα των Ευρωπαίων, μεταβάλλεται σε μια κραυγή διαμαρτυρίας την οποία αδυνατεί να εκφράσει – για πολλούς λόγους, που δεν είναι της παρούσης – η παραδοσιακή ή κάποια νεότερης μορφής Αριστερά.

Ιταλία στο όριο της έκρηξης

Αυτά, εν πολλοίς, συμβαίνουν και στην Ιταλία, η οποία – για όσους σήμερα πέφτουν τυχόν από τα σύννεφα – συγκεντρώνει μερικές από τις πλέον σοβαρές προϋποθέσεις για να μπει σε μια μεγάλη πολιτική περιπέτεια.

● Καθώς το κράτος οφείλει σχεδόν 3 τρισεκατομμύρια δολάρια, είναι η χώρα με το δεύτερο μεγαλύτερο ποσοστό χρέους επί του ΑΕΠ στην Ευρώπη (μετά την Ελλάδα) και μια από τις πρώτες στον κόσμο.

● Αποτελεί τον πιο αδύναμο ευρωπαϊκό κρίκο από την αρχή της χρηματοπιστωτικής κρίσης της περασμένης δεκαετίας και μέχρι στιγμή τη διασώζουν μόνο το μέγεθός της και οι σαρωτικές συνέπειες που θα είχε για την Ε.Ε. η κατάρρευσή της.

● Το μερίδιό της στην ευρωπαϊκή οικονομική πίτα και το πολιτικό της βάρος υποχωρούν σταθερά έναντι της Γερμανίας από την είσοδο στον ευρώ και εντεύθεν.

● Οι παραδοσιακοί – κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί – πολιτικοί σχηματισμοί της έχουν καταρρεύσει εδώ και πολλά χρόνια εξαιτίας της ασυγκράτητης διαφθοράς, της πολιτικής ανικανότητας και της οραματικής ανεπάρκειας. Η δε Αριστερά υπήρξε το μεγαλύτερο θύμα της τρομοκρατίας των προηγούμενων δεκαετιών.

● Τέλος, η Ιταλία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση λόγω της εγγύτητάς της με την Αφρική.

Σε αυτό το κλίμα η Μελόνι αποτελεί μια ακόμη απόπειρα της ιταλικής κοινωνίας να βρει μια εναλλακτική πολιτική, αφού το δίλημμα που έθεσε προσφάτως ο Ντράγκι («θέλετε ειρήνη ή κλιματισμό;») ακούστηκε πολύ κυνικό, καθώς θεωρείται ότι το οικονομικό τίμημα που πληρώνει η Ιταλία είναι πολύ βαρύ για έναν πόλεμο που οι Ιταλοί δεν αισθάνονται ότι τους αφορά.

Αλληλεξάρτηση

Και τώρα τι μπορεί να κάνει η Μελόνι; Υπάρχει πιθανότητα να πάρει μια πορεία ρήξης με το ευρωσύστημα, όπως πολλοί έλεγαν μέχρι χθες; Μπορεί η Ε.Ε., από την πλευρά της, να «τιμωρήσει» τους Ιταλούς για την επιλογή τους; Ας βάλουμε τα πράγματα σε μια σειρά, επειδή τις επόμενες ημέρες θα κορυφωθεί το πολιτικό παιχνίδι και δεν αποκλείεται να ακούσουμε πολλά και διάφορα, άλλα βάσιμα και άλλα όχι.

Κατ’ αρχάς ο συνασπισμός της Τζόρτζια Μελόνι πήρε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό (41% έως 45% σύμφωνα με το πρώτο exit poll), και μάλιστα με ικανοποιητική συμμετοχή στις κάλπες. Εξασφάλισε έτσι απόλυτη πλειοψηφία τόσο στη Βουλή όσο και στη Γερουσία. Εάν προσθέσουμε και την εκτίμηση ψήφου για τα Πέντε Αστέρια (13,5 – 17,5%), τότε η ψήφος στον «λαϊκισμό» κυμαίνεται μεταξύ 54,5% και 62,5%. Αν μη τι άλλο, μια συντριβή των mainstream κομμάτων.

Κατά συνέπεια, όσο και αν ο Πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζο Ματαρέλα προέρχεται από την Κεντροαριστερά και δυσφορεί με το αποτέλεσμα, θα υποχρεωθεί να δώσει εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στη Μελόνι.

Το πώς θα δομηθεί αυτή η κυβέρνηση δεν είναι προκαθορισμένο, αφού σε συνασπισμούς κομμάτων συχνά εμφανίζονται προβλήματα που απαιτούν περίπλοκες διαπραγματεύσεις – οι προσωπικές φιλοδοξίες και διάφοροι εκβιασμοί συχνά ανατρέπουν τους αρχικούς σχεδιασμούς. Πάντως η Μελόνι θα γίνει, αργά η γρήγορα, πρωθυπουργός.

Το πρώτο μεγάλο πρόβλημα της νέας πρωθυπουργού θα είναι η σχέση της με το ευρωσύστημα. Παρότι πολλοί για καιρό προφήτευαν μια καταστροφή των ιταλοευρωπαϊκών σχέσεων σε περίπτωση εκλογής της Μελόνι, αυτή η σχέση έχει μια σταθερά: καμιά από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να αισθάνεται ασφαλής χωρίς την άλλη.

● Η Ε.Ε. έχει το όπλο των 200 δισ. ευρώ ευρωπαϊκών πόρων, χωρίς τους οποίους η Ιταλία θα μπορούσε να κλυδωνιστεί πολύ άσχημα – μιλάμε άλλωστε για κεφάλαια που ισοδυναμούν με το 10% του ΑΕΠ της.

● Η Ιταλία κρατάει στα χέρια της παγίως το όπλο της χρεοκοπίας της, η οποία θα μπορούσε θα διαλύσει ό,τι έχει απομείνει όρθιο από την κλυδωνιζόμενη ευρωπαϊκή «σταθερότητα».

Διαπραγμάτευση σε πολλά μέτωπα

Γι’ αυτό ακριβώς, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα αρχίσει μια πολυμέτωπη διαπραγμάτευση των δύο πλευρών, χωρίς να αποκλείεται και η εμπλοκή τρίτων, κατά κύριο λόγο των ΗΠΑ, η οποία θα χαρακτηρίζεται από πολλών ειδών κίνητρα και απειλές και θα αφορά:

1. Την παραμονή της Ιταλίας σε τροχιά δημοσιονομικής «νομιμότητας» και συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων.

2. Τη μη διατάραξη της ευρωπαϊκής συμμαχίας κατά της Ρωσίας.

3. Τη διαχείριση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας με τρόπο που να μην καταστραφεί η συνοχή της ιταλικής κοινωνίας.

4. Τη διεύρυνση του ευρωπαϊκού πακέτου των 200 δισ. ευρώ ώστε να στηριχθεί η ιταλική παραγωγή και οικονομία και να αποφευχθεί ένα κύμα καταστροφικών χρεοκοπιών.

5. Τη διατήρηση του συστήματος της αγοράς ομολόγων εκ μέρους της ΕΚΤ ώστε τα επιτόκια δανεισμού να μείνουν σε διαχειρίσιμο επίπεδο.

6. Την αλλαγή της μεταναστευτικής πολιτικής της Ε.Ε., η οποία αντιμετωπίζει την Ιταλία όπως όλες τις άλλες πύλες εισόδου μεταναστών (και την Ελλάδα): ως χώρα υποδοχής, διαχείρισης και «αποθήκευσης» μεγάλου αριθμού παράνομων οικονομικών μεταναστών, ώστε να μην περάσει το πρόβλημα στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη, όπου ήδη οι πολιτικές συνέπειες του μεταναστευτικού είναι καταφανείς.

7. Τη στρατηγική της Μελόνι για «εθνικοποίηση» μιας σειράς αποφάσεων για τα εσωτερικά της Ιταλίας, οι οποίες μπορεί να έρχονται σε αντίθεση με τους πολύ λεπτομερείς και δεσμευτικούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς – μια σύγκρουση που θα μπορούσε να διαταράξει σοβαρά τη σχέση της Ρώμης με το τεχνοκρατικό ιερατείο των Βρυξελλών.

Εύκολες προβλέψεις για την έκβαση αυτών των διαπραγματεύσεων – ή και συγκρούσεων – δεν μπορεί να υπάρξει. Η κάθε πλευρά θα ανοίγει σταδιακά τα χαρτιά της και η αβεβαιότητα ίσως κρατήσει για καιρό.

Άλλωστε κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για το αν η κυβέρνηση της ατλαντίστριας Μελόνι, του φιλορώσου εταίρου της Σαλβίνι και του «όπου φυσάει ο άνεμος» Μπερλουσκόνι θα καταφέρει να σταθεροποιηθεί και να είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμη ή διαφορές φιλοσοφίας και στρατηγικής θα την τινάξουν στον αέρα.

Υπομονή λοιπόν. Είμαστε μόλις στην αρχή…

Διαβάστε επίσης

Ιταλία: Η επικεφαλής της άκρας δεξιάς υπόσχεται να κυβερνήσει «για όλους»

Ρωσία: Συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και πολιτών που εναντίωνονται στην επιστράτευση

Ενεργιακή κρίση: Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα θα εφοδιάσουν τη Γερμανία με LNG και ντίζελ (Video)