Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το αφήγημα της μεγιστοποίησης του κοινωνικού οφέλους από την απελευθέρωση της αγοράς σε κρίσιμους τομείς της εθνικής οικονομίας (ενέργεια, τρόφιμα και υγεία) διαψεύστηκε πανηγυρικά. Τόσο η πανδημία όσο και ο πόλεμος στην Ουκρανία γκρέμισαν συθέμελα τις προσδοκίες που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είχαν καλλιεργήσει στους πολίτες, αφενός ομνύοντας υπέρ του ελεύθερου ανταγωνισμού και της λειτουργίας των αρχών της ελεύθερης αγοράς και αφετέρου κατηγορώντας τον σοσιαλισμό ως δήθεν πηγή οικονομικής κακοδιαχείρισης και επιζήμιου οικονομικού προστατευτισμού.

Από τη μία η πανδημία απέδειξε ότι στις δύσκολες υγειονομικές κρίσεις, οι πολίτες μπορούν να καταφεύγουν μόνο στο δημόσιο σύστημα υγείας, το οποίο διαθέτει την αξιοπιστία και την ευθύνη της υγειονομικής διαχείρισης κρίσεων και της  προστασίας της δημόσιας υγείας. Αποδείχθηκε ότι χωρίς ισχυρό και αξιόπιστο δημόσιο τομέα (νοσοκομεία και πρωτοβάθμιες δομές υγείας), η υγεία από πανανθρώπινη και συνταγματικά κατοχυρωμένη αξία, υποβαθμίζεται σε εμπορικό προϊόν και μόνο για λίγους. Στην χώρα μας, δυστυχώς η κυβέρνηση επιλέγει να εθελοτυφλεί και να παραμένει πιστή στο προεκλογικό της πρόγραμμα και στην ιδεολογική της φενάκη, στηρίζοντας προκλητικά τις ιδιωτικές επιχειρήσεις της υγείας και σκορπώντας χρήμα με πρόσχημα την αντιμετώπιση της πανδημίας. Την ίδια ώρα, για το ΕΣΥ επιφυλάσσει μόνο χειροκροτήματα -τα οποία ούτε τρώγονται, ούτε αποτελούν ικανή ηθική επιβράβευση. Αντ’ αυτής τα αιτήματα των υγειονομικών περί γενναίας αύξησης των μισθών τους και περί ένταξής τους στο καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών παραμένουν κλεισμένα στα υπουργικά συρτάρια.

Πριν περάσει δε, το μούδιασμα των ευρωπαϊκών κοινωνιών από την πανδημία  και πριν προλάβουν να ανακάμψουν οι ευρωπαϊκές οικονομίες από την χαλάρωση των υγειονομικών πρωτοκόλλων, μπήκαμε στον τυφώνα της ενεργειακής κρίσης, με αφορμή τον πόλεμο Ρωσίας – Ουκρανίας, δύο χωρών από τις οποίες εξαρτάται η Γηραιά Ήπειρος, από τη μεν Ρωσία ενεργειακά και από την δε, Ουκρανία επισιτιστικά.

Η εκτόξευση των τιμών του φυσικού αερίου και του πετρελαίου προκάλεσαν σε όλη την Ευρώπη πρωτοφανείς ανατιμήσεις για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, με μοναδικές κερδισμένες τις εταιρίες παραγωγής, προμήθειας και αποθήκευσης ενέργειας. Η απογοήτευση των πολιτών είναι διάχυτη καθώς διαψεύστηκαν  οι υποσχέσεις για τα οφέλη του χρηματιστηρίου ενέργειας, στο οποίο έχουν εναποθέσει τα κράτη μέλη της ΕΕ, άλλο λίγο και άλλο πολύ, την  ενεργειακή τους επάρκεια. Ακόμα καμία πειστική απάντηση δεν έχει δοθεί από τους ιδιώτες της ενέργειας για την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 30% μέσα στο καλοκαίρι και για τον τριπλασιασμό της τιμής του πετρελαίου μέσα σε ενάμιση χρόνο. Αλλά ούτε και οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν δώσει ικανοποιητικές απαντήσεις, επιχειρώντας κατά μόνας να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, μια που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποδεικνύεται τουλάχιστον ανεπαρκής για να αντιμετωπίσει την οποιαδήποτε κρίση συλλογικά.

Παρά τα όσα υποστηρίζουν οι αρμόδιοι υπουργοί στους τηλεοπτικούς σταθμούς σε μία επιχείρηση να μαλακώσουν τις αντιδράσεις των πολιτών μπροστά στο ιλιγγιώδες ενεργειακό κόστος, είναι απόλυτα αντιληπτό ότι δεν λαμβάνεται κανένα πραγματικό μέτρο: δεν υπάρχουν ελεγκτικοί μηχανισμοί, δεν διενεργούνται έλεγχοι, δεν επιβάλλονται πρόστιμα, δεν αναστρέφεται η βίαιη απολιγνιτοποίηση που οδήγησε τις λιγνιτοπαραγωγικές περιοχές σε οικονομικό μαρασμό. Ενώ εμείς παραδοθήκαμε άνευ όρων και εγγυήσεων στη νέα εποχή των ΑΠΕ, του φυσικού αερίου και του πετρελαίου.

Και ενώ μετατρέπεται σταδιακά η ενέργεια σε προϊόν πολυτελείας, διογκώνεται και η επισιτιστική ανασφάλεια των ευρωπαίων πολιτών. Έχοντας ανεχτεί τη δημιουργία πολυεθνικών κολοσσών στον χώρο των τροφίμων εις βάρος των μικροκαλλιεργητών και κτηνοτρόφων και έχοντας συμπιέσει επί χρόνια τη μικρή και μεσαία αγροτιά με επιδοτήσεις και ενισχύσεις χωρίς όραμα και χωρίς συντονισμό, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σήμερα σε απόλυτη επισιτιστική ανασφάλεια. Στη χώρα μας η κατάσταση της ατολμίας επιδεινώνεται λόγω της στεγνά διαχειριστικής αντιμετώπισης των προβλημάτων της αγροτιάς, χωρίς ίχνος οράματος και προοπτικής.

Μέχρι σήμερα οι πολίτες διαπιστώνουν ένα εμπόριο φόβου να πλανάται σε όλη την Ευρώπη: φόβο για το σκοτάδι και το κρύο, φόβο για μία ενδεχόμενη πείνα, φόβο για τις ασθένειες, σύντομα φόβο για τη διαχείριση του νερού. Πλέον όλα τα κεκτημένα των ευρωπαϊκών κοινωνιών μετατρέπονται σε ζητούμενα, καθώς ο νεοφιλελευθερισμός δεν αστειεύεται. Χρειάζεται ενίσχυση του δημόσιου τομέα, επανίδρυση του στελεχιακά, σε υποδομές και σε νοοτροπία, διασφάλιση της κρατικής εποπτείας και του ελέγχου προς όφελος των κοινωνιών. Όλα τα άλλα είναι απλές δικαιολογίες στο βωμό μίας άκρατης ιδιωτικοποίησης των πιο βασικών λειτουργιών του κράτους, προς όφελος των ολίγων.

*Ο Ανδρέας Πουλάς είναι βουλευτής Αργολίδας και υπεύθυνος του Κοινοβουλευτικού Τομέα Αγροτικής Ανάπτυξης του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής

Διαβάστε επίσης:

Ρε σεις, πλάκα μας κάνετε;

«Υποκλοπές τέλος», Κράτος Δικαίου τέλος;

Η ζωή μας δεν είναι παιχνίδι με «κλέφτες κι αστυνόμους»!