Κρίση στις αγορές, δύσπιστοι επενδυτές, εκτόξευση του κόστους δανεισμού: το πέρασμα της Λιζ Τρας από την Ντάουνινγκ Στριτ μπορεί να ήταν σύντομο, όμως αφήνει πίσω του βαθιές ουλές στη βρετανική οικονομία, σύμφωνα με πολλούς παρατηρητές.

Οι αγορές έδειχναν σημάδια ανακούφισης το απόγευμα της Πέμπτης, μετά την παραίτηση της πρωθυπουργού: η ισοτιμία της στερλίνας έναντι του δολαρίου ενισχύθηκε, τα επιτόκια μειώνονται.

«Το μεγάλο πολιτικό στοίχημα της Λιζ Τρας της γύρισε μπούμερανγκ, όμως εν παρόδω προκάλεσε σημαντικές ζημιές στην οικονομία», σχολίασε η Σουζάνα Στρίτερ, αναλύτρια της Hargreaves Lansdown.

«Η πολιτική των τελευταίων εβδομάδων υπονόμευσε την εμπιστοσύνη των ανθρώπων, των επιχειρήσεων, των αγορών και των διεθνών επενδυτών στη Βρετανία», είπε ο Τόνι Ντάνκερ, ο γενικός διευθυντής της CBI, της μεγαλύτερης ομοσπονδίας εργοδοτών της χώρας.

Γύρω στις 18.00 (ώρα Ελλάδας) η απόδοση του 10ετούς ομολόγου κυμαινόταν στο 3,82% και του 30ετούς στο 3,86%. Οι αποδόσεις των ομολόγων παραμένουν πάντως πολύ πάνω από το επίπεδο όπου βρίσκονταν στα τέλη του 2021, κάτι που δείχνει ότι το αντιστάθμισμα που ζητούν οι επενδυτές για να χρηματοδοτήσουν το βρετανικό χρέος δεν έχει εξαφανιστεί.

Την ίδια ώρα, η ισοτιμία της λίρας έναντι του δολαρίου ήταν στο 1,1323 δολάριο.

EDGEFOREX1: Read our detailed article to learn about the technical analysis of the British Pound. https://t.co/BtfCO9Wb7F #britishpm #gbp #pound #liztruss #britain #britainprimeminister #britishprimeminister #britainpm #british #forexnews pic.twitter.com/XzSGguXxAQ

— Edge-Forex (@EdgeForex3) October 20, 2022

Δύο εβδομάδες αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της, η Τρας και ο ακόμη πιο εφήμερος από την ίδια υπουργός Οικονομικών Κουάζι Κουάρτενγκ προκάλεσαν τρικυμία στις αγορές, όταν παρουσίασαν τον κακώς αποκαλούμενο «μίνι προϋπολογισμό» που προέβλεπε δραστικές περικοπές φόρων και ταυτόχρονη κάλυψη του υψηλού ενεργειακού κόστους, χωρίς να εξηγεί πού θα βρεθούν οι απαιτούμενοι πόροι.

Liz Truss is out of a job and the UK is once again looking for a new prime minister

What led to her downfall?https://t.co/sC1ADr5v4m pic.twitter.com/ucQigv1wND

— BBC Politics (@BBCPolitics) October 20, 2022

Καθώς η χρηματοδότησή του θα έπρεπε να γίνει μέσω της αγοράς χρέους από τις αγορές και επειδή ερχόταν σε αντίθεση με τις προσπάθειες της Τράπεζας της Αγγλίας να ρίξει τον πληθωρισμό που φτάνει το 10%, προκάλεσε απότομη απώλεια της εμπιστοσύνης των επενδυτών και αναβρασμό στις αγορές. Η απόδοση των 30ετών ομολόγων εκτοξεύτηκε σε πάνω από 5% (υψηλό 20ετίας) και η Τράπεζα της Αγγλίας αναγκάστηκε να παρέμβει. Η λίρα έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών. Αναμίχθηκε και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καλώντας την βρετανική κυβέρνηση να κάνει διορθώσεις και να «συγχρονιστεί» με τις νομισματικές αρχές.

Όλα αυτά είχαν άμεσες συνέπειες στην πραγματική οικονομία: εκτοξεύτηκαν τα επιτόκια των στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων, σε μια περίοδο που η οικονομία βρίσκεται ήδη στο χείλος της ύφεσης.

Εν μέσω της κρίσης του κόστους διαβίωσης, με εκατομμύρια Βρετανούς να περιορίζουν ήδη την ποσότητα του φαγητού τους ή τη θέρμανση στα σπίτια τους, το οικονομικό πρόγραμμα της Τρας, μιας πολιτικού που ξεκίνησε την καριέρα της από την πετρελαϊκή εταιρεία Shell, ευνοούσε τους εύπορους, αφού εκείνοι θα επωφελούνταν περισσότερο από τις φοροελαφρύνσεις που σχεδίαζε. Η Τρας υποχώρησε τελικά στις πιέσεις και έδιωξε από την κυβέρνησή της τον Κουαρτένγκ. Τον αντικατέστησε με τον Τζέρεμι Χαντ, ο οποίος ακύρωσε σχεδόν όλον τον «μίνι προϋπολογισμό». Αφήνει δε να εννοηθεί ότι θα πρέπει να ληφθούν «πολύ σκληρές αποφάσεις», ενδεχομένως περικοπές στις δαπάνες και επιστροφή στη λιτότητα.

Μην μπορώντας να ανατρέψει το χάος, η Λιζ Τρας πέταξε λευκή πετσέτα: ανακοίνωσε την παραίτησή της.

Η οργάνωση Greenpeace κάλεσε το Λονδίνο να επαναπροσδιορίσει τις προτεραιότητές του: «αυτή η θλιβερή σάγκα μας δείχνει ότι μια πρωθυπουργός που θέλει να καταστήσει τους πλούσιους πλουσιότερους, να βάλει τα κέρδη των (παραγωγών) ορυκτών καυσίμων πάνω από την ευημερία των ανθρώπων, να στηρίξει την υδραυλική ρωγμάτωση, να καταργήσει την περιβαλλοντική προστασία, δεν θα έχει διάρκεια (…) Η επόμενη κυβέρνηση πρέπει να πάρει μαθήματα από αυτό».

Ποιοι θα μπουν στον χορό της διαδοχής

Οι διεκδικητές της ηγεσίας του Συντηρητικού κόμματος και, κατά συνέπεια, και του πρωθυπουργικού θώκου, θα χρειαστεί να λάβουν τη στήριξη τουλάχιστον 100 Συντηρητικών βουλευτών ώστε να θέσουν υποψηφιότητα, ανακοίνωσε απόψε ο Γκράχαμ Μπρέιντι, ο επικεφαλής της λεγόμενης «Επιτροπής 1922» που επιβλέπει τη διαδικασία.

Το υψηλό όριο σημαίνει ότι το πολύ τρεις υποψήφιοι θα καταφέρουν να διεκδικήσουν τα αξιώματα, αφού οι Συντηρητικοί βουλευτές είναι μόνο 357.

Με βάση τους νέους κανονισμούς που ανακοίνωσε ο Μπρέιντι, οι υποψηφιότητες θα πρέπει να κατατεθούν μέχρι τις 14.00 της Δευτέρας, τοπική ώρα (16.00 ώρα Ελλάδας).

Εάν μόνο ένας συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό βουλευτών, τότε θα ανακηρυχθεί αυτομάτως νικητής την Δευτέρα. Εάν οι επίδοξοι πρωθυπουργοί είναι δύο, τα μέλη του κόμματος θα αναδείξουν τον νικητή σε διαδικτυακή ψηφοφορία.

Στην περίπτωση και τρίτου υποψηφίου, θα προηγηθεί ψηφοφορία των βουλευτών με την οποία θα περάσουν στον επόμενο γύρο (στη διαδικτυακή ψηφοφορία των μελών του κόμματος) μόνο οι δύο πρώτοι. Ο νικητής θα ανακοινωθεί την Παρασκευή, 28 Οκτωβρίου.

Ο υπουργός Οικονομικών, Τζέρεμι Χαντ, που ανέλαβε το υπουργείο μετά το φιάσκο του πρώτου μίνι-προϋπολογισμού έσπευσε να διευκρινίσει ότι δεν θέλει να μπει στην κούρσα των υποψηφίων για τη διαδοχή της Λιζ Τρας και την πρωθυπουργία.

Ως εκ τούτου η ισχυρότερη υποψηφιότητα, σύμφωνα με το Sky News, που επικαλείται τα στοιχηματικά γραφεία, είναι του πρώην υπουργού Οικονομικών και αντιπάλου της κυρίας Τρας στις εσωκομματικές εκλογές, του Ρίσι Σούνακ. Είναι ο άνθρωπος που κατηγόρησε ανοιχτά την κυρία Τρας ότι έσπρωξε την οικονομία στον γκρεμό πιστεύοντας σε «οικονομικά των παραμυθιών»…  «Ό, τι είπε, βγήκε»… σχολίασε ένας βουλευτής των Τόρις, αναφερόμενος στις εκτιμήσεις του κυρίου Σούνακ.

Το ερώτημα είναι κατά πόσο ο κύριος Σούνακ μπορεί να ενώσει το κόμμα, καθώς είχε παίξει ρόλο κλειδί στη διαδικασία έξωσης του Μπόρις Τζόνσον από την πρωθυπουργία.

This is make or break time.

We need to get our act together, deliver for the country and win the next General Election.#pm4pm pic.twitter.com/4BLTizRWGB

— Penny Mordaunt for PM (@pennymordauntpm) October 20, 2022

Η Πένι Μόρνταουντ, που ήρθε τρίτη στις εσωκομματικές εκλογές του καλοκαιριού, και στην τελική ψηφοφορία συντάχθηκε στο πλευρό της Λιζ Τρας είναι επίσης μια ισχυρή υποψηφιότητα. Κάποιοι μάλιστα μιλούν για «ηγετικό δίδυμο» της κυρίας Μορνταουντ με τον Ρίσι Σούνακ.

Ο υπουργός Άμυνας, Μπεν Γουάλας είναι ισορροπιστής. Δεν πήρε το μέρος κανενός από τους μονομάχους στην προηγούμενη εκλογική μάχη, χαίρει εκτίμησης για τη στάση του υπέρ της Ουκρανίας, είναι μεθοδικός ως πρώην στρατιωτικός. Αλλά το ερώτημα είναι κατά πόσο ο ίδιος θέλει να μπει στη διαδικασία της διαδοχής, ενώ το καλοκαίρι είχε προτιμήσει να βγει από την κούρσα μετά «από προσεκτική εξέταση των πραγμάτων και έχοντας συζητήσει με συναδέλφους και με την οικογένεια», όπως είχε δηλώσει τότε.

Μια υποψηφιότητα-έκπληξη θα ήταν του Μπόρις Τζόνσον. Ο ίδιος είχε αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιστρέψει στην πρώτη γραμμή, όταν αποχαιρέτισε για τελευταία φορά ως πρωθυπουργός . Φτάνει να του το ζητήσουν… Θα είναι μια κάποια δικαίωση για τον ίδιο.

"Bring back Boris"

Conservative MP Paul Bristow says the strong message he has received from his constituents is that they would like former prime minister Boris Johnson to return to the top job

👉 https://t.co/uprAqZu3cR

📺 Sky 501, Virgin 602, Freeview 233 and YouTube pic.twitter.com/QkrPBMHuei

— Sky News (@SkyNews) October 20, 2022

Και η πρώην υπουργός πολιτισμού, Ναντίν Ντόρις, έσπευσε να κάνει το πρώτο βήμα, γράφοντας στο Twitter ότι «δεν υπάρχει ενωτικός υποψήφιος… Μόνο ένας βουλευτής έχει εντολή από τα κομματικά μέλη και από τη βρετανική κοινή γνώμη, μία εντολή με πλειοψηφία 80 εδρών- ο Μπόρις Τζόνσον».

One person was elected by the British public with a manifesto and a mandate until January ‘25.
If Liz Truss is no longer PM there can be no coronation of previously failed candidates.

MPs must demand return of @BorisJohnson – if not it has to be leadership election or a GE.

— Nadine Dorries (@NadineDorries) October 20, 2022

Στα αουτσάιντερ βρίσκεται και η Σουέλα Μπρέιβερμαν, η πρώην υπουργός Εσωτερικών, που παραιτήθηκε το περασμένο 24ωρο μετά από μία έντονη διαμάχη με την Λιζ Τρας.

Το καλοκαίρι ήταν η πρώτη που μπήκε στην κούρσα της διαδοχής του Τζόνσον, είναι προβεβλημένο στέλεχος της δεξιάς πτέρυγας των Τόρις, συντάχθηκε με τις πιο σκληρές απόψεις για το Brexit και θέλει να ενσαρκώσει το «αμερικανικό όνειρο, αλα βρετανικά»: «Αγαπώ τη χώρα μου. Οι γονείς μου ήρθαν εδώ χωρίς να έχουν απολύτως τίποτα και η Βρετανία τους έδωσε ελπίδα, ασφάλεια και ευκαιρίες και σε μένα απίστευτες ευκαιρίες για εκπαίδευση και καριέρα», είχε πει το καλοκαίρι στο ITV. Είναι ένα ωραίο αφήγημα πάνω στο οποίο προσπαθεί να χτίσει την ανέλιξή της, αλλά το ερώτημα είναι αν οι Βρετανοί θέλουν να ακούσουν τέτοια αφηγήματα, ή να δουν πρακτικές λύσεις ενόψει του δύσκολου χειμώνα…

Διαβάστε επίσης:

Μενέντεζ: Να ερευνηθεί ο ρόλος του τουρκικού στρατού στην κακομεταχείριση των 92 μεταναστών στον Έβρο

Μπόρις Τζόνσον: Ξανά υποψήφιος για την ηγεσία των Τόρις – Επιστρέφει άρον άρον από την Καραϊβική

Βίσωνας καταπλάκωσε γυναίκα την ώρα που πήγε να τον φωτογραφίσει (video)