Η Λιζ Τρας πριν από ενάμιση μήνα υποσχόταν δραστικές περικοπές φόρων και μεγάλες επενδύσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, στο πλαίσιο ενός μοντέλου που το είχε εμπνευστεί από την κληρονομιά της Μάργκαρετ Θάτσερ και τα περίφημα Reagan-nomics, τα «οικονομικά του Ρήγκαν»- της δεκαετίας του 1980.

Τότε που οι μειώσεις φορολογίας για τους πλουσιότερους υποτίθεται ότι απελευθέρωναν κεφάλαια για επενδύσεις. Δεν ήταν ακριβώς έτσι, όπως απέδειξε η ιστορία, αλλά ο θατσερισμός και τα «οικονομικά του Ρήγκαν» φαίνεται πως εξακολουθούν να εμπνέουν τους θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού.

Ο αντίπαλός της στις εσωκομματικές εκλογές στους Τόρις και υπουργός Οικονομικών του Μπόρις Τζόνσον, Ρίσι Σούνακ, κατηγόρησε την Λιζ Τρας ότι πίστευε στην «οικονομία των παραμυθιών».

Remember this verdict on #LizTrussPM's plan for UK by @RishiSunak?
pic.twitter.com/iC6Oo02xRC

— Tarek Fatah (@TarekFatah) October 20, 2022

Η Λιζ Τρας απαντούσε από την πλευρά της ότι μειώνοντας τη φορολογία των πλούσιων θα επωφελούνταν και οι πολίτες με χαμηλότερα εισοδήματα, αφού οι επενδύσεις που θα γίνονταν θα ενεργοποιούσαν την ανάπτυξη… Το ευαγγέλιο της ελεύθερης οικονομίας, που ήθελε να εφαρμόσει κατά γράμμα η Λιζ Τρας σε μια χώρα που η ίδια την περιέγραφε ως «έθνος κινούμενο με Uber, που τρώει από ντελιβεράδες και δίνει τη μάχη της ελευθερίας  των ιδιοκτητών Airbnb»

Ο μίνι προϋπολογισμός που παρουσίασε στις 23 Σεπτεμβρίου, με στόχο την υλοποίηση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου «Trussonomics» καταβαράθρωσε τη λίρα και οι αναλυτές άρχισαν να συγκρίνουν την βρετανική οικονομία με εκείνες των «αναδυόμενων αγορών».

Ακόμα και το ΔΝΤ, ένας οργανισμός που δεν διέπεται από αρχές για δίκαιη κατανομή του πλούτου,  κάλεσε την κυρία Τρας να ξανασκεφτεί το οικονομικό μοντέλο, επισημαίνοντας ότι θα είχε σοβαρές κοινωνικές συνέπειες. Ναι, το ΔΝΤ προειδοποιούσε την κυρία Τρας ότι με τα «Trussonomics» θα προκαλούσε χειρότερες ανισότητες, την ώρα που μεγάλη μερίδα του βρετανικού λαού αγοράζει και στοκάρει κονσέρβες χοιρινού για να βγάλει τον χειμώνα. Όπως ακριβώς γινόταν πριν από πολλές δεκαετίες.

Ο προκάτοχος της κυρίας Τρας, ο Μπόρις Τζόνσον, στην προσπάθειά του να μείνει στην εξουσία ξόδευε λεφτά. Ήξερε πως αυτή ήταν δημοφιλής τακτική, αλλά αντίθετη στις αρχές της ελεύθερης αγοράς. Ίσως αυτός να ήταν ο ουσιαστικός λόγος για τον οποίον το κόμμα του στράφηκε εναντίον του.

Αλλά ο παράδεισος της φιλελεύθερης οικονομίας, η «Σιγκαπούρη του Τάμεση» – όπως ήθελαν να ονειρεύονται τη Βρετανία μετά το Brexit, τα στελέχη του Συντηρητικού Κόμματος – αποδείχτηκε μία χίμαιρα.

Σε μία εποχή πολλαπλών και παράλληλων κρίσεων, η ιδέα ότι το διεθνές κεφάλαιο μπορεί να λειτουργήσει υπέρ των κοινωνιών είναι -στη καλύτερη εκδοχή- εκτός πραγματικότητας. Ακόμα και ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν δήλωσε πρόσφατα ότι «έχει κουραστεί με αυτά τα οικονομικά (γιατί) ποτέ δεν λειτούργησαν»…

Ο μίνι – προϋπολογισμός των «Trussonomics» αποδείχτηκε καταστροφικός και απορρίφθηκε από τις ίδιες τις αγορές. Ήθελε να κάνει τις μεγαλύτερες φοροαπαλλαγές για το μεγάλο κεφάλαιο τις τελευταίες πέντε δεκαετίες και ταυτόχρονα να αυξήσει τον δημόσιο δανεισμό για να αντιμετωπίσει τη δραματική αύξηση του κόστους της ενέργειας, αλλά οι αγορές έστειλαν στο Λονδίνο το μήνυμα ότι αυτές οι πολιτικές είναι μη βιώσιμες.

#LeftRightCentre | Dr Mohan Kumar, chairman, RIS, on #LizTruss's resignation as UK PM. pic.twitter.com/bMYyijI4Ev

— NDTV (@ndtv) October 20, 2022

Και έτσι η κυρία Τρας γρήγορα κλήθηκε να πληρώσει τον πολιτικό λογαριασμό. Ο διψήφιος πληθωρισμός στη Βρετανία δεν έχει καμία σχέση με το κόστος εργασίας, αλλά η Λιζ Τρας ζητούσε από τους εργαζόμενους αυτοσυγκράτηση στα αιτήματα για αυξήσεις μισθών, ενώ ήθελε να απαλλάξει τους έχοντες από τους φόρους! Δηλαδή εκείνα τα κοινωνικά στρώματα που δεν είχαν καμία ευθύνη για την αύξηση του κόστους ζωής κλήθηκαν να πληρώσουν το υψηλότερο τίμημα. Αυτή τη λογική δεν την άντεξαν ούτε οι θιασώτες της ελεύθερης αγοράς στην παρούσα συγκυρία. Παρόλο που οι παράγοντες της αγοράς γνωρίζουν ότι η πλήρης απορρύθμιση που επιβλήθηκε στη δεκαετία του 1990 επέτρεψε στα διάφορα funds να τζογάρουν στις αγορές των εμπορευμάτων, οδηγώντας στα ύψη τις τιμές βασικών αγαθών και προκαλώντας τεράστια οικονομική αστάθεια.

Αυτό συνέβη με τη διατροφική κρίση το 2008, που εξελίχθηκε παράλληλα με την χρηματοπιστωτική κατάρρευση και εκατομμύρια άνθρωποι οδηγήθηκαν στη φτώχεια. Το πρόβλημα δεν είναι ότι υπάρχει έλλειψη τροφίμων, αλλά ότι οι τιμές καθορίζονται από τα funds που τζογάρουν στα χρηματιστήρια χωρίς να ενδιαφέρονται για την παραγωγή τροφίμων.

Η κυρία Τρας ήθελε όμως να διαγράψει ακόμα και τους περιορισμένους ρυθμιστικούς κανόνες που εισήχθηκαν από την ΕΕ και τις ΗΠΑ στον απόηχο των κρίσεων αυτών, δίνοντας ακόμα μεγαλύτερη δύναμη στις αγορές. Κάτι που προκάλεσε ανησυχίες ακόμα και σε συντηρητικές και μετριοπαθείς ομάδες του πληθυσμού στη Βρετανία.

Η Λιζ Τρας τελικά μένει στην ιστορία ως η πρωθυπουργός με την μικρότερη σε διάρκεια θητεία στον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στριτ.

#ICYMI Timeline of Liz Truss’s 44 days as Tory leader as she resigns as Prime Minister https://t.co/4mSN5iktWm #LizTruss

— NationalWorld (@NationalWorld) October 20, 2022

Η ιδέα ότι ο νεοφιλελευθερισμός έχει λύσεις για όλα τα προβλήματα αποδεικνύεται φάρσα, ακόμα και στη νεοφιλελεύθερη Βρετανία. Οι πιο αισιόδοξοι εκτιμούν ότι η εκπαραθύρωση της Λιζ Τρας από τον αριθμό 10 οδηγεί στο τέλος του δρόμου του νεοφιλελευθερισμού. Προφανώς πρόκειται για πολύ αισιόδοξη εκτίμηση. Αλλά το βέβαιο είναι πως όλες οι ιδέες δοκιμάζονται και ο νεοφιλελευθερισμός σε αυτό το περιβάλλον έχει αποτύχει.

Διαβάστε επίσης:

Τα «πάνω» της παίρνει η βρετανική οικονομία μετά την παραίτηση Τρας:  Οι αποδόσεις των ομολόγων μειώνονται, η λίρα ανακάμπτει 

Μενέντεζ: Να ερευνηθεί ο ρόλος του τουρκικού στρατού στην κακομεταχείριση των 92 μεταναστών στον Έβρο

Μπόρις Τζόνσον: Ξανά υποψήφιος για την ηγεσία των Τόρις – Επιστρέφει άρον άρον από την Καραϊβική