Από τις αρχές του 20ού αιώνα ήταν ξεκάθαρο σε όλο τον κόσμο ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία μετρούσε τις τελευταίες της στιγμές.

«Αν επιθυμείτε, γαιάνθρακα προτίθεμαι να σας εφοδιάσω!»

Στις 6 Οκτωβρίου 1912, το «Αβέρωφ» πλέει ανοιχτά του όρμου του Μούδρου έχοντας στραμμένα τα πυροβόλα του στο λιμάνι του νησιού. Μια λέμβος του «Αβέρωφ» πλέει ώς το νησί και παραδίδει ένα τελεσίγραφο του Κουντουριώτη να παραδοθεί «εντός μιας ώρας» η τουρκική φρουρά. Στην άρνηση των Τούρκων, ο Κουντουριώτης στέλνει το αντιτορπιλικό «Δόξα» με ένα τάγμα πεζοναυτών για να καταλάβει το νησί. Στις 8 Οκτωβρίου, έπειτα από μικρή αντίσταση της τουρκικής φρουράς, το νησί απελευθερώνεται ύστερα από 456 χρόνια οθωμανικής κατοχής! Ήταν η αρχή της απελευθέρωσης όλων των νησιών του βορείου Αιγαίου. Στις 18 του ιδίου μήνα απελευθερώνεται η Ίμβρος, την επομένη η Σαμοθράκη. Ο αντιπλοίαρχος Νίκος Βότσης, κυβερνήτης της τορπιλοφόρου 11, βυθίζει το οθωμανικό θωρηκτό «Φετίχ Μπουλέντ» στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, στις 24 Οκτωβρίου πέφτει η Τένεδος. Στις 3 Νοέμβριου υψώνεται η γαλανόλευκη στο όρος Άθως. Μετά την απελευθέρωση της Τενέδου στις 6 Νοεμβρίου ο ναύαρχος Κουντουριώτης έστειλε τηλεγράφημα στον Οθωμανό αρχηγό του στόλου με το μήνυμα «Καταλάβαμε Τένεδον. Αναμένουμε έξοδον του στόλου σας. Αν επιθυμείτε, γαιάνθρακα προτίθεμαι να σας εφοδιάσω». Στις 8 Νοεμβρίου 1912 μοίρα του ελληνικού στόλου, υπό τις διαταγές του ναύαρχου Κουντουριώτη, καταλαμβάνει τη Μυτιλήνη. Όταν υψώθηκε εκεί η ελληνική σημαία, τράνταξαν ολόκληρο το νησί οι είκοσι ένας κανονιοβολισμοί του Αβέρωφ!

Η ναυμαχία

Στις 8 η ώρα του πρωινού της 3ης Δεκεμβρίου, με καλόν καιρό και ήσυχη θάλασσα, οι καπνοί του εξερχόμενου από τα Δαρδανέλια τουρκικού στόλου φαίνονταν καθαρά. Τα ελληνικά κατασκοπευτικά σκάφη που περιπολούσαν στην περιοχή έστειλαν μήνυμα στη ναυαρχίδα ειδοποιώντας την για την έξοδο. Του τουρκικού στόλου ηγείτο το καταδρομικό «Μετζιτιέ» με τρία αντιτορπιλικά και ακολουθούσαν τα θωρηκτά «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» (ναυαρχίδα), «Τουργούτ Ρεΐς», «Μεσουντιέ» και «Ασάρι-ι-Τεφίκ». Στο τέλος βρίσκονταν 5 αντιτορπιλικά και πλωτό νοσοκομείο σε γραμμή παραγωγής.
Από την άλλη, στην έξοδο των Στενών προς το Αιγαίο, ο ελληνικός στόλος με επικεφαλής τη ναυαρχίδα του, το θωρακισμένο καταδρομικό «Αβέρωφ», ακολουθούμενη από τα παράκτια θωρηκτά «Ύδρα», «Σπέτσες» και «Ψαρά», και από πίσω τα αντιτορπιλικά «Αετός», «Ιέραξ», «Λέων» και «Πάνθηρ» (τα αποκαλούμενα «θηρία») έσπευσε να συναντήσει τον αντίπαλο στόλο. Με το που εισήλθαν στα νερά του Αιγαίου τα τέσσερα τουρκικά θωρηκτά, θέλοντας να βρίσκονται πλησίον των φρουρίων της τουρκικής ακτής, παρέπλεαν το ακρωτήριο της Έλλης. Ο ελληνικός στόλος, που παρακολουθούσε τις κινήσεις αυτές, έπλευσε προς συνάντησή του με τον τουρκικό. Όταν έφτασαν σε απόσταση περίπου 17 χιλιόμετρων, ο ναύαρχος Κουντουριώτης σήμανε πολεμική έγερση και εξέπεμψε το παρακάτω ιστορικό σήμα προς τον στόλο: «Με την δύναμην του Θεού, τας ευχάς του Βασιλέως μας και εν ονόματι του Δικαίου, πλέω μεθ’ ορμής ακαθέκτου και με την πεποίθησιν της νίκης εναντίον του εχθρού του Γένους».
Πρώτος άνοιξε πυρ ο τουρκικός στόλος στις 9.22 π.μ. και ενώ η απόσταση που τους χώριζε δεν ήταν πάνω από 12 χιλιόμετρα. Τρία λεπτά μετά απάντησαν τα ελληνικά πλοία. Τα τουρκικά θωρηκτά στόχευαν επιμελώς το «Αβέρωφ» δίχως, ωστόσο, καμιάν επιτυχία. Το ίδιο ανεπιτυχείς ήταν και οι απαντήσεις του «Αβέρωφ» στους τούρκικους στόχους.
Λίγο αργότερα, στις 9.50, ο Κουντουριώτης έδωσε σήμα στον υπόλοιπο ελληνικό στόλο ότι θα κινηθεί ανεξάρτητα. Αμέσως μετά το «Αβέρωφ», πραγματικά «μεθ’ ορμής ακαθέκτου», επιτάχυνε με ταχύτητα 21 κόμβων διαγράφοντας τόξο μπροστά από τη γραμμή του τουρκικού στόλου με σκοπό να υπερφαλαγγίσει τα τουρκικά θωρηκτά και να τα βάλει μεταξύ των πυρών του «Αβέρωφ» και των υπολοίπων ελληνικών θωρηκτών. Πρόκειται για έναν ελιγμό που χρησιμοποίησε ο Κουντουριώτης ο οποίος είχε εφαρμοστεί με επιτυχία από το ιαπωνικό ναυτικό κατά των Ρώσων στη ναυμαχία της Τσουσίμα. Οι Οθωμανοί, όταν κατάλαβαν ότι ο ελιγμός θα εκτελείτο με απόλυτη επιτυχία, έκαναν διαδοχική στροφή 160ο και υποχώρησαν με φοβερή αταξία ξανά στα Στενά.
Παρά την άτακτη υποχώρηση του τουρκικού στόλου, το πλήρωμα του «Αβέρωφ» δεν έκρυβε την απογοήτευσή του για το ότι δεν κατάφεραν να βυθίσουν ούτε ένα πλοίο του. Την επομένη το πρωί, ο Κουντουριώτης έλαβε σήμα από ένα ρωσικό σκάφος ότι δυο τουρκικά καταδρομικά θεάθηκαν να μπαίνουν στα Δαρδανέλια και λίγο αργότερα έμαθαν ότι το «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα» είχε επτά νεκρούς και υπέστη σημαντικές ζημιές στους λέβητες, ενώ το πυροβόλο του των 280 χιλ. αχρηστεύτηκε εντελώς. Επιπλέον, το «Τουργούτ Ρεΐς» είχε 51 νεκρούς και 40 τραυματίες.
Η ναυμαχία της Έλλης ήταν ένα ηχηρό μήνυμα προς τους Τούρκους ότι το ναυτικό τους χρειαζόταν σοβαρή αναδιοργάνωση.

Διαβάστε επίσης:

«Πόλεμος» με τους «φιλελεύθερους πολυτελείας»

ΣΥΡΙΖΑ: Σκληρή πόλωση με κυβέρνηση, τακτική συσπείρωσης εντός

Ασφαλιστικά… πάνω και κάτω