Με την επικράτηση της σοβιετικής επανάστασης άρχισε η μάχη για την ενσωμάτωση και αφομοίωση των διαφόρων εθνοτήτων που θα συγκροτούσαν τη μεγάλη σοβιετική αυτοκρατορία.

Τόσο στην Ουκρανία όσο και στις υπόλοιπες χώρες της νέας αυτοκρατορίας, τα σοβιέτ μάχονταν με την προσωρινή κυβέρνηση για την εξουσία. Ταυτόχρονα, στο Κίεβο, την εξουσία τη διεκδικούσε και η Κεντρική Ράντα (το Κοινοβούλιο της Ουκρανίας) που επεδίωκε την ουκρανική αυτονομία.

Οι αυτονομιστές τότε υποστήριζαν ότι Ουκρανοί είναι όσοι μιλούν τη «Μικρορωσική» και η Ουκρανία θα περιλάμβανε όλα τα εδάφη όπου ο πληθυσμός αυτός αποτελούσε την πλειονότητα. Με δυο λόγια, μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι μπολσεβίκοι ήρθαν αντιμέτωποι με ένα ιδιαίτερα δύσκολο πρόβλημα, αυτό των συνόρων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, καθώς η Ουκρανία στον 19ο αιώνα ήταν ενταγμένη στην τσαρική αυτοκρατορία και οι επαρχίες που τη συγκροτούσαν δεν βρίσκονταν κάτω από οποιοδήποτε συγκεκριμένο καθεστώς, πράγμα που σήμαινε ότι η αυτονομία των περιοχών αυτών θα αποτελούσε ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα.

Η Ουκρανία ήταν χωρισμένη σε τρία κυβερνεία: το Γενικό Κυβερνείο του Κιέβου, που απαρτιζόταν από τις βόρειες και δυτικές επαρχίες, το Γενικό Κυβερνείο της Μικρής Ρωσίας, που καταλάμβανε τις βόρειες και ανατολικές και αυτό της Βεσσαραβίας, που εκτίονταν ανατολικά και νότια.

Η γερμανική κατοχή στην Ουκρανία και η αλήθεια

Λίγες μέρες πριν από την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πόλεμου, στις 23 Αυγούστου, υπογράφεται στη Μόσχα η συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ των Ναζί και των Σοβιετικών. Η συμφωνία αυτή μεταξύ των άλλων είχε ως αποτέλεσμα τον διαμελισμό της Πολωνίας μεταξύ των Σοβιετικών και των Ναζί.

Η σοβιετική εισβολή στην Πολωνία από τα ανατολικά ξεκίνησε 16 μέρες μετά τη γερμανική εισβολή. Τότε συνελήφθησαν 230.000 Πολωνοί στρατιώτες και αξιωματικοί, πολλοί εκ των οποίων, μαζί με επιφανείς προσωπικότητες, εκτελέστηκαν κατά τη Σφαγή του Κατίν τον Απρίλιο και Μάιο του 1940. Γύρω στα 13,5 εκατομμύρια Πολωνοί πολίτες μετατράπηκαν σε σοβιετικούς υπηκόους ύστερα από εικονικές εκλογές που οργάνωσε η NKVD σε κλίμα τρόμου.

Τότε, η Σοβιετική Ένωση προσάρτησε πολωνικά εδάφη που κατοικούνταν από Ουκρανούς, όπως επίσης τη Μπουκοβίνα και τη Βεσαραβία. Ωστόσο, μετά το 1941 που η «φιλία» των δυο συμμάχων έσπασε, οι Ναζί κατέλαβαν την Ουκρανία και την Κριμαία. Τα απίστευτα δεινά που είχαν καταταλαιπωρήσει και αποδεκατίσει τους Ουκρανούς στο διάστημα της σταλινικής περιόδου είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί Ουκρανοί να υποδεχτούν τους Ναζί ως απελευθερωτές από τη σοβιετική τυραννία.

Ωστόσο, ήταν πολλοί αυτοί που πολέμησαν εναντίον των Γερμανών, των Πολωνών αλλά και των Σοβιετικών εισβολέων. Στη διάρκεια της γερμανικής επίθεσης στην Ουκρανία σκοτώθηκαν 6,8 εκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων 600 χιλιάδες Εβραίοι και 1,4 εκατομμύρια στρατιώτες. Ακόμα 2 εκατομμύρια πολίτες στάλθηκαν στη Γερμανία ως «σκλάβοι εργάτες».

Το 1944, όταν τα γερμανικά στρατεύματα απομακρύνθηκαν από το σοβιετικό ουκρανικό έδαφος, ο Στάλιν, θεωρώντας ότι όλες οι εθνότητες που διαβιούσαν στην Κριμαία – πλην των Ρώσων – στήριξαν τους Γερμανούς, εκτόπισε τους Τάταρους της Κριμαίας στην Κεντρική Ασία με αποτέλεσμα περίπου οι μισοί από αυτούς να χάσουν τη ζωή τους από τις κακουχίες και την πείνα. Λίγο αργότερα, την ίδια τύχη επεφύλαξε ο πατερούλης πασών των Ρωσιών και σε όσους Έλληνες και Αρμένιους είχαν μείνει στην ευρύτερη περιοχή…

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, ανέφερε ο Έντγκαρ Σνόου κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στην Ουκρανία το 1945, «τον οποίο κάποιοι έχουν την τάση να αποκαλούν “ρωσικό θρίαμβο”, ήταν, στην πραγματικότητα και με πολλούς καταστροφικούς τρόπους, πρώτα απ’ όλα ένας ουκρανικός πόλεμος. Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν υπέστη βαθύτερες πληγές στις πόλεις της, στις βιομηχανίες της, στα χωράφια της και στους ανθρώπους της».

Ενώ υπέστη τεράστιο πλήγμα καθώς σήκωσε ένα δυσβάστακτο βάρος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πόλεμου, η Ουκρανία είναι από τις χώρες που το βαρύ τίμημα που πλήρωσε δεν έχει γίνει γνωστό, καθώς καλύπτεται από το σοβιετικό σκοτάδι που εμποδίζει να αναδειχτεί ο αντίκτυπος αυτών των θυσιών στη διαμόρφωση της εθνικής ουκρανικής συνείδησης.

Με την επέλαση των γερμανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία ο Στάλιν συνέλαβε ένα ακόμα φρικτό σχέδιο, το οποίο προέβλεπε την καταστροφή όλων των ουκρανικών υποδομών και αγαθών που δεν μπορούσαν να μεταφερθούν στη Ρωσία. Αυτό το «στρατηγικό σχέδιο» είχε ως συνέπεια να ισοπεδωθούν στην κυριολεξία πόλεις ολόκληρες, εργοστάσια, να καταστραφούν καλλιέργειες και προμήθειες τροφίμων.

Γύρω στα 50.000 εργοστάσια και εγκαταστάσεις διαλύθηκαν και απομακρύνθηκαν στη Ρωσία, όπως και τα μισά περίπου βοοειδή της χώρας. Για να πραγματοποιηθεί το σχέδιο του Στάλιν επιστρατεύτηκε η NKVD, που συνέλαβε και εκτέλεσε στη διάρκεια εφαρμογής του σχεδίου δεκάδες χιλιάδες Ουκρανούς. Την ίδια ώρα, περίπου 3,5 εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά μετακινήθηκαν στο εσωτερικό της Ρωσίας και της Κεντρικής Ασίας.

Στο μεταξύ, η πολιτική της εξόντωσης που εφάρμοζαν οι Ναζί είχε ως αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν τη χώρα οι ηγετικές ομάδες και οι διανοούμενοι. Από την άλλη, αυτή η κατάσταση, σε συνδυασμό με τις εκτεταμένες καταστροφές που συνόδευσαν τη σοβιετική υποχώρηση, «ενίσχυσε την οργή του πληθυσμού εναντίον του σοβιετικού καθεστώτος». Ο ουκρανικός λαός είχε εγκαταλειφθεί να αντιμετωπίσει μόνος του τους κατακτητές αλλά και τις σοβιετικές απαλλοτριώσεις.

Από τη στιγμή της γερμανικής επίθεσης στην ουκρανική επικράτεια έως και την αποχώρηση των σοβιετικών από τα εδάφη της πέρασε περίπου ένα διάστημα δυο μηνών, από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο του 1941. Σε αυτή την ιδιαίτερα σύντομη περίοδο ο ουκρανικός λαός έκανε μια πρωτοφανή προσπάθεια να οργανωθεί εκ των ενόντων σε επίπεδο τοπικών διοικήσεων σε σχολεία και όπου αλλού ήταν εφικτό.

Μετά τον πόλεμο και τον θάνατο του Στάλιν το 1953, κατέλαβε τη θέση του γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης ο Νικίτα Χρουστσόφ, που ήταν ουκρανικής καταγωγής. Τότε, στην προσπάθειά του να εξαργυρώσει την εύνοια της ουκρανικής γραφειοκρατίας στην εσωτερική διαμάχη για την ηγεσία του ΚΚΣΕ, το 1954 ενσωματώνει την Κριμαία στην Ουκρανία.

Αυτή η πράξη έβαλε τα θεμέλια για τα σημερινά προβλήματα, όταν ο Πούτιν αποφάσισε το 2014 να την «πάρει πίσω»…

Διαβάστε επίσης:

Τι ζητούν οι Ευρωπαίοι για την επόμενη μέρα στην Ουκρανία

«Όχι» των ΗΠΑ στο τουρκικό βαθύ κράτος

Η Ελλάδα στο τουρκικό προεκλογικό μενού