Στις μυστικές συναντήσεις σε σουίτα ξενοδοχείου αναφέρεται εκτενές δημοσίευμα των Financial Times με αντικείμενο τα Γλυπτά του Παρθενώνα και τη διαπραγμάτευση μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου για μια συμφωνία που θα μπορεί να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές.

Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προσκαλέσει τον Τζορτζ Όσμπορν, πρώην συντηρητικό πολιτικό και νυν πρόεδρο του Βρετανικού Μουσείου, να διερευνήσει μια συμφωνία για τον τερματισμό μιας από τις πιο σκληρές πολιτικές και πολιτιστικές διαμάχες του κόσμου: τη διαμάχη για την τύχη των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Ο Όσμπορν άκουγε με προσήλωση καθώς ο Μητσοτάκης εξέθετε τα επιχειρήματά του, αναφέρουν οι FT. Δεν είχε σκεφτεί σχεδόν καθόλου τα Γλυπτά του Παρθενώνα κατά τη διάρκεια της καριέρας του στη βρετανική πολιτική. Είναι περισσότερο γνωστός για τον ρόλο του ως «καγκελάριος λιτότητας» της χώρας μετά το παγκόσμιο οικονομικό κραχ. Όμως, πρόσφατα τοποθετημένος ως πρόεδρος του παλαιότερου δημόσιου μουσείου στον κόσμο, ο Όσμπορν είδε την ευκαιρία να δείξει ότι διευθύνει ένα διαφωτισμένο ίδρυμα έτοιμο να συμμετάσχει στη συζήτηση για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών. Είδε επίσης έναν άντρα απέναντι από το τραπέζι με τον οποίο μπορούσε να κάνει δουλειές.

Ο Λόρδος Ed Vaizey, πρώην υπουργός Πολιτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος ηγείται μιας εκστρατείας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ακρόπολη, λέει για το σχέδιο του Όσμπορν: «Νομίζω ότι το κλίμα είναι καλύτερο από ό,τι ήταν εδώ και 200 χρόνια για να λυθεί αυτό». Σε μια εποχή που οι δυτικές χώρες παλεύουν με το αποικιοκρατικό παρελθόν τους, οι διαπραγματεύσεις που προέκυψαν από εκείνη την πρώτη συνάντηση είναι σίγουρο ότι θα τραβήξουν την προσοχή. «Ο Έλληνας πρωθυπουργός εμφανίζεται με την αυτοκινητοπομπή του και είναι πολύ συναρπαστικό – και ο Τζορτζ επιστρέφει στο προσκήνιο», δηλώνει ανώτερη προσωπικότητα των βρετανικών τεχνών, όταν ρωτήθηκε γιατί πίστευαν ότι το έκανε ο Όσμπορν.

Είναι επίσης, προσθέτει το άτομο, μια σημαντική στρατηγική πρόκληση για το Βρετανικό Μουσείο. Ο κόσμος παρακολουθεί.

Λίγα είναι τα πράγματα για τα οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλά με εμφανές πάθος, αναφέρει το δημοσίευμα. Μετά από τρεισήμισι χρόνια στο τιμόνι της χώρας του, είναι γνωστός για την αποτελεσματικότητά του, τις οργανωτικές του ικανότητες και τις μεταρρυθμίσεις υπέρ των επιχειρήσεων. Ο πρώην σύμβουλος της McKinsey με σπουδές στο Χάρβαρντ είναι γόνος μιας πολιτικής οικογένειας. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Παρά το γεγονός ότι πέρασε πολύ χρόνο με Έλληνες πολιτικούς κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που η Ευρώπη σκεφτόταν με αγωνία τις οικονομικές κρίσεις στην Αθήνα, ο Όσμπορν δεν γνώριζε σχεδόν καθόλου τον Μητσοτάκη πριν από τη συνάντησή τους. Αλλά οι δύο το πέτυχαν. Ο Μητσοτάκης είπε στους συναδέλφους στη συνέχεια ότι υπήρχε «εμπιστοσύνη και σεβασμός», ενώ ο Όσμπορν είδε τον Έλληνα πρωθυπουργό ως αποτελεσματικό τεχνοκράτη, αστειευόμενος σε συναδέλφους ότι ο Μητσοτάκης, ένας Αγγλόφιλος, ήταν «ο Ρίσι Σουνάκ της Ελλάδας».

Ο Όσμπορν αρνήθηκε να μιλήσει δημόσια για τις συνομιλίες του με τον Μητσοτάκη, φοβούμενος ότι οτιδήποτε έλεγε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εναντίον του πρωθυπουργού, ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με μια εκλογική αναμέτρηση. Αλλά οι συνάδελφοι του είπαν ότι πίστευε αμέσως ότι θα μπορούσε να επιτευχθεί συμφωνία. «Ουσιαστικά, είχες δύο λογικούς ανθρώπους σε ένα δωμάτιο χωρίς αποσκευές ή ιστορία», είπε ένας από τους γνώστες του Βρετανικού Μουσείου. «Θα πρέπει να μπορούν να καταλήξουν σε μια συμφωνία όπου κάποια από τα μάρμαρα ανά πάσα στιγμή θα βρίσκονται στο Λονδίνο και μερικά από αυτά στην Αθήνα».

Μπορεί να είναι λογικό, αλλά η Ελλάδα πιστεύει ότι τα μάρμαρα κλάπηκαν από τον Έλγιν, ανήκουν στον ελληνικό λαό και πρέπει να επιστραφούν αμέσως στο υπέροχο νέο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα. Ο Όσμπορν, εν τω μεταξύ, περιορίζεται από μια Πράξη του 1963 του Κοινοβουλίου, η οποία εμποδίζει το Βρετανικό Μουσείο να παραδίδει οριστικά τα Γλυπτά του Παρθενώνα. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δεν πρόκειται να αλλάξει το νόμο, παρά τις εκκλήσεις να το πράξει από μια επιτροπή της Unesco το 2021. Η αποτυχία εξεύρεσης συμφωνίας είναι μια πολύ ρεαλιστική πιθανότητα.

Η πρόταση του Όσμπορν χρησιμοποιεί μια σειρά από στρατηγικές για να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των πλευρών, συμπεριλαμβανομένης της εκδοχής μιας ανταλλαγής αρχαιοτήτων. Σύμφωνα με άτομα που ενημερώθηκαν για το σχέδιο, θα λάμβανε χώρα μια σειρά δανειακών συμφωνιών που θα αφορούσαν τα μάρμαρα, οι οποίες σταδιακά θα έχτιζαν την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών.

Η Ελλάδα δεν θα απαρνηθεί την αξίωσή της — θα ήταν μεγάλο πρόβλημα για τον Μητσοτάκη να δεχτεί ένα «δάνειο» αυτού που θεωρεί ως ελληνική περιουσία — αλλά το Βρετανικό Μουσείο θα συμφωνούσε να στείλει στην Αθήνα το ένα τρίτο ή περισσότερα από τα μάρμαρα για καθορισμένο χρονικό διάστημα, όπως 10 χρόνια. Υπάρχει προηγούμενο. Ένα από τα μάρμαρα – ο θεός του ποταμού Ιλισός – είχε δανειστεί πριν, στον Βλαντιμίρ Πούτιν, για να εκτεθεί στο μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης το 2014.

Ένα προφανές πρόβλημα είναι αν οι Έλληνες θα τα επέστρεφαν στο τέλος της δανειακής περιόδου. Ο Ρίτσαρντ Λάμπερτ, ο προκάτοχός του Όσμπορν ως πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου και πρώην συντάκτης των FT, λέει: «Υπέθεσα ότι αν δανείζονταν, δεν θα επέστρεφαν». Ένας γνώστης του Βρετανικού Μουσείου παραδέχεται: «Η κατοχή είναι τα εννέα δέκατα του νόμου όσον αφορά τα αρκετά μεγάλα μαρμάρινα γλυπτά».

Μέρος της απάντησης του Όσμπορν είναι ότι σε αντάλλαγμα για μερικά από τα Γλυπτά του Παρθενώνα, η Αθήνα θα δάνειζε ελληνικούς θησαυρούς στο Λονδίνο ως «εγγύηση». Οι εντυπωσιακές τοιχογραφίες της Σαντορίνης, που χρονολογούνται από το 1700 π.Χ., έχουν αναφερθεί στην Αθήνα ως μεταξύ των πιθανών υποψηφίων για μια τέτοια ανταλλαγή.

Το δεύτερο στοιχείο του σχεδίου Όσμπορν θα ήταν ότι, όταν έληγε το δάνειο, τα μάρμαρα θα επέστρεφαν στο Λονδίνο, αλλά ένα μεγαλύτερο μέρος θα μπορούσε να αποσταλεί ταυτόχρονα στην Αθήνα ως κίνητρο, καθιστώντας την Ελλάδα μόνιμο σπίτι για τα γλυπτά ανά πάσα στιγμή.

Ορισμένοι διαχειριστές του Βρετανικού Μουσείου οραματίζονται μια κατάσταση όπου τα μισά Γλυπτά του Παρθενώνα θα μπορούσαν να βρίσκονται στο Λονδίνο και τα άλλα μισά στην Αθήνα ανά πάσα στιγμή. Συνομιλίες βρίσκονται επίσης σε εξέλιξη για μια νομική συμφωνία σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα θα συνάψει σύμβαση με το Βρετανικό Μουσείο.

Σήμερα, το πρόσωπο που παρέχει συμβουλές δημοσίων σχέσεων στον Έλληνα πρωθυπουργό είναι ο Ed Williams, αφεντικό της Edelman στην Ευρώπη. Μετά την εκλογή του το καλοκαίρι του 2019, ο Μητσοτάκης αποφάσισε να ξανακοιτάξει το ζήτημα των μαρμάρων, το οποίο είχε παγώσει εδώ και χρόνια. Συνειδητοποιώντας ότι δεν υπήρχε προφανής νομική οδός για την ανάκτησή τους, άρχισε να εργάζεται για να επηρεάσει τη βρετανική κοινή γνώμη, στα ΜΜΕ του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο άνεμος φαίνεται να είναι υπέρ του: μια δημοσκόπηση της YouGov από το 2021 έδειξε ότι το 59% των Βρετανών πιστεύει ότι τα μάρμαρα ανήκουν στην Ελλάδα, έναντι 18% για το Ηνωμένο Βασίλειο.

Συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη για μια νομική συμφωνία, η οποία θα προβλέπει ότι μια συμφωνία της Ελλάδας με το Βρετανικό Μουσείο δεν θα εξανάγκαζε την Αθήνα να αποδεχθεί κατ’ αρχήν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των Γλυπτών.

Σε μια δήλωσή του, το Βρετανικό Μουσείο ανέφερε πως δεν θα «διαλύσει» τη συλλογή του. «Είμαστε, ωστόσο, σε αναζήτηση μακροπρόσθεσμων συνεργασιών, που θα επέτρεπαν ορισμένα από τα σημαντικότερα αντικείμενά μας να εκτεθούν σε κοινό από ολόκληρο τον κόσμο», προσέθετε. Για την ώρα, είναι ένα σθεναρό «όχι, δεν υπάρχει συμφωνία» από τον Μητσοτάκη, σημειώνει το δημοσίευμα, που προσθέτει πως σε μια δεύτερη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, ο Μητσοτάκης ζήτησε πίσω μόνιμα τη ζωφόρο του Παρθενώνα, όχι υπό τη μορφή δανείου και όχι σε «κομμάτια».

Όμως, το deal είναι ακόμα εφικτό, γράφουν οι FT, που κάνουν αναφορά και σε δήλωση που έκανε ο Έλληνας πρωθυπουργός τον Ιανουάριο: «Αν οι Έλληνες μας εμπιστευτούν ξανά, πιστεύω θα πετύχουμε τον στόχο της επιστροφής των Γλυπτών».

Διαβάστε επίσης:

Σεισμός στην Τουρκία: Eπιχείρηση της ΕΜΑΚ για τον εντοπισμό των Ελλήνων στην Αντιόχεια

QatarGate: Συνελήφθη για ανάκριση ο ευρωβουλευτής Μαρκ Ταραμπέλα (video)

Μπιλ Γκέιτς: Αυτή είναι η γυναίκα που έκλεψε την καρδιά του μεγιστάνα της Microsoft (video)