Κονστάνς Ντεμπρέ

Love me tender

Μετάφραση: Χαρά Σκιαδέλλη

Εκδόσεις: Πόλις

Σελ.: 168

Τολμηρό, αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα σε σαρωτική, άμεση, κυνική πρωτοπρόσωπη αφήγηση, χωρισμένο σε τρία μέρη, εκ των οποίων το καθένα χωρίζεται σε σύντομα κεφάλαια ασθματικής, κοφτερής σαν ακονισμένο μαχαίρι, ολόπικρης γραφής, το «Love me tender» είναι ουσιαστικά η ιστορία και το προσωπικό βίωμα της πρώην δικηγόρου και νυν συγγραφέως Constance Debré, που πήρε τη γενναία απόφαση να εγκαταλείψει τον σύζυγό της προκειμένου να ζήσει τη μέθεξη της ελευθερίας και των βαθύτερων επιθυμιών της, κάτι που είχε βαρύ τίμημα: να χάσει την επιμέλεια του παιδιού της.

Αντισυμβατική, με ψυχή φλεγόμενη, μια μαύρη πεταλούδα που πλησιάζοντας προς το ποθητό φως καίει τις άκρες των φτερών της, μια γυναίκα – μοναχικός καουμπόι των παρισινών προαστίων, απελευθερωμένη από τα δεσμά του γάμου, της οικογένειας και της καριέρας της, κινείται γυρεύοντας ίχνη ευτυχίας έξω από το γυάλινο κλουβί της, έξω από το παλιό της δέρμα, στον έξω κόσμο, η Debré – με παππού πρώην πρωθυπουργό της Γαλλίας, πατέρα γνωστό δημοσιογράφο και μητέρα μοντέλο – αλλάζει σεξουαλική ταυτότητα, θυσιάζει σπίτι, δουλειά, οικονομική άνεση θέλοντας μόνο να γράφει βιβλία, να ζήσει τον έρωτα με γυναίκες, να ζήσει χωρίς κανένα είδος κομφορμισμού, χωρίς να παίζει τον ρόλο που της επέβαλαν οι κοινωνικές νόρμες.

Η προσωπική της επανάσταση την οδηγεί στην απόλυτη ήττα από την ώρα που ο σύζυγός της Λωράν – δικηγόρος κι αυτός – ξεκινά πόλεμο εναντίον της και το όνειρο της ελευθερίας της παίρνει τη μορφή εφιάλτη με εναλλασσόμενα ασπρόμαυρα και έγχρωμα πλάνα σε θολές και σκοτεινές λήψεις. Η Debré είναι ίδια και ταυτόχρονα τόσο διαφορετική σε σχέση με αυτό που υπήρξε παλιότερα. Έχει τα ίδια πόδια, τα ίδια αυτιά, το ίδιο ύψος, την ίδια δίψα για ζωή, τα ίδια χέρια που τώρα αγγίζουν – ελεύθερα, τρυφερά, παθιασμένα, με πόνο, θυμό, απόγνωση και ηδονή – διαφορετικά γυναικεία σώματα, ενώ η ίδια είναι ένα σπίτι – οικοδόμημα που καταρρέει λίγο λίγο…

Με κοντοκουρεμένα μαλλιά, τατουάζ και πίρσινγκ, με ρούχα απλά, καθημερινά, αντρικά, γκρι, μαύρα, λευκά, τριγυρίζει στα προάστια του Παρισιού μη έχοντας σταθερή στέγη, μη έχοντας τίποτα στην κατοχή της. Χωρίς έπιπλα, χωρίς υλικά αγαθά, χωρίς αξίες και προνόμια, θέλοντας να γράψει βιβλία – τα βιβλία της – και να ερωτευτεί, χτίζει τη νέα της ζωή πάνω στα συντρίμμια της προηγούμενης. Φιλοξενείται ανά διαστήματα σε σπίτια φίλων, μένει σε μικροσκοπικά δωμάτια που χωρούν ίσα ένα κρεβάτι, κυρίως τριγυρίζει στους δρόμους σαν εγκληματίας σε διαρκή φυγή, ελεύθερη, θύμα / θύτης, ερωτική και ερωτεύσιμη, αλλάζει συχνά ερωτικές συντρόφους επειδή φοβάται το συναισθηματικό δέσιμο, γιατί δεν θέλει να ανήκει πουθενά και σε κανέναν. Ερωτεύεται για λίγο ίσα για να καλύψει την τρύπα που χάσκει ανοιχτή στο απύθμενο μέσα της κενό.

Η φωνή και η φιγούρα του μικρού της γιου, Πωλ, είναι γλυκό χάδι και οξύς πόνος στη σκέψη της και τροχοπέδη στην πορεία της.

Το «παρελθόν» της και τα βιβλία που διάβασε και αγάπησε θα χρησιμοποιηθούν ως ενοχοποιητικά στοιχεία εναντίον της από τον πρώην σύζυγό της, του οποίου το εσωτερικό τέρας του πληγωμένου αντρικού εγωισμού εκπνέει καταστροφική φωτιά. Ο Λωράν έχει υποβάλει αίτηση για αποκλειστική επιμέλεια του παιδιού τους, θέτοντας την ηρωίδα εκτός γονικών δικαιωμάτων και κατηγορώντας την για αιμομιξία και παιδεραστία.

Η αφηγήτρια του μυθιστορήματος γράφει το βιβλίο της, διαβάζει, παρατηρεί τον παράλογο κόσμο γύρω της, διάγει μια πειθαρχημένη καθημερινότητα, πηγαίνει για κολύμπι για να διατηρήσει σώμα και νου σε αρμονία, κάνει σεξ, αναπτύσσει σύντομα ειδύλλια με γυναίκες που διαφέρουν σε ηλικία, χαρακτηριστικά, σωματότυπο, τρόπο ζωής. Όσο πιο κοντά τους πλησιάζει άλλο τόσο τρέπεται σε φυγή. Ερωτεύεται για όσο κρατάει ένας ζεστός καφές. Συχνά κλέβει για να εξασφαλίσει την τροφή της, παίζει με την ηδονή που δίνει τη θέση της στην αδιαφορία και την εξαφάνιση. Είναι μια ελεύθερη ψυχή που πετά κι έπειτα επιστρέφει στο μοναχικό κελί τής μοναξιάς της. Περπατά δίχως δίχτυ ασφαλείας πάνω από την άβυσσο. Παλεύει να παραμείνει δυνατή κατανοώντας παράλληλα κι όλους εκείνους που λυγίζουν. Περιστασιακά επισκέπτεται τον ηλικιωμένο πατέρα της, ενώ έχει απομακρυνθεί από τον προηγούμενο συγγενικό και κοινωνικό της κύκλο. Μα πάνω απ’ όλα, είναι παγιδευμένη σε μια βασανιστική κατάσταση αναμονής: περιμένει εναγωνίως τη δικαστική διαδικασία για να μπορεί να βλέπει τον γιο της και για να γίνει η ανασύνταξη του κόσμου μέσα της και του σύμπαντος γύρω της.

Όταν αργότερα θα αρχίσει να συναντά τον μικρό Πωλ – με χρονικό όριο και υπό την επίβλεψη συμβούλων και ψυχολόγων που παρίστανται στις συναντήσεις και μετρούν και καταγράφουν ανάσες, βλέμματα και λέξεις –, η Debré συνειδητοποιεί πόσο της λείπει το παιδί της και ταυτόχρονα αισθάνεται να πνίγεται με τον ρόλο της μητέρας, έτσι όπως της επιβάλλεται ως ταυτότητα και ως εξουσία. Από τη μία ανυπομονεί για την επόμενη συνάντησή της με τον Πωλ και από την άλλη, όταν βλέπονται, νιώθει αμηχανία που βάφει με σκούρο χρώμα το φως της τρυφερότητας. Από τη μία πέφτει σε αδράνεια αποδεχόμενη την ήττα της και από την άλλη μάχεται και διεκδικεί και περιμένει, παλεύοντας να αποδείξει πως φυσικά και μπορεί να υπάρχει αγάπη ελεύθερη, τρυφερή, καθαρή κι ανόθευτη χωρίς εμμονές και προσκόλληση.

Το μυθιστορηματικό υποκείμενο του «Love me tender» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και να κατηγορηθεί ως άτομο βαθιά και επικίνδυνα εγωκεντρικό, που σκέφτηκε μόνο τον εαυτό του και τις επιθυμίες του, εγκαταλείποντας μια επιτυχημένη καριέρα, την οικογενειακή εστία και ένα μικρό παιδί για χάρη της συγγραφής και του ομοφυλοφιλικού έρωτα.

Όμως το ύφος και η δομή του μυθιστορήματος είναι τέτοια, που ο αναγνώστης παρασύρεται από τον συναισθηματικό, τρυφερό και τόσο αιχμηρό εκφραστικό και λεκτικό χείμαρρο της Debré και αδιαφορεί για το φύλο και τις σεξουαλικές προτιμήσεις, ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με τον προσωπικό και δικαστικό αγώνα της αφηγήτριας και συγκλονίζεται από το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν προκαταλήψεις, κοινωνικοί διαχωρισμοί και ρατσισμός για όσους τολμούν, κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους, να γυρίσουν πλάτη στα κεκτημένα τους και να σπάσουν όλα τα κοινωνικά φράγματα για να βαδίσουν στον δρόμο της ελευθερίας του σώματος και της καρδιάς.

Σε εξαιρετική μετάφραση της Χαράς Σκιαδέλλη, πολύ πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πόλις αυτό το σπαρακτικό και καθηλωτικό μυθιστόρημα, που δεν έχει την ταμπέλα ενός queer λογοτεχνικού έργου, γιατί είναι ένα έργο ανθρώπινο για την εξερεύνηση της σεξουαλικότητας και της μητρότητας, για μια διαλυμένη γυναικεία ταυτότητα, για την αυτεπίγνωση, για την ελευθερία επιλογών και το τίμημά της, για το έγκλημα να είναι κάποιος διαφορετικός.

Διαβάστε επίσης:

Βιβλίο: Έρωτας και τρομοκρατία…

Βιβλιοπαρουσίαση: WOKE – Η καθολική αποδόμηση

Όταν το Ολοκαύτωμα διδάσκεται με graphic novel