Αυξήσεις στο ύψος του 3,5% στις κύριες μόνο συντάξεις και επίδομα προσωπικής διαφοράς σε όσους το δικαιούνται, δηλαδή περί τα 2,5 εκατ. συνταξιούχους, αναμένεται να δώσει ο πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ για το νέο έτος.

Το ποσοστό προκύπτει από το ποσοστό του πληθωρισμού και της αύξησης του ΑΕΠ σε ετήσια βάση. Στις αυξήσεις αυτές δεν αποκλείεται στα τέλη του φθινοπώρου να ενσωματωθεί ένα υπόλοιπο 0,5% (από την υψηλότερη ανάπτυξη του 2022), όταν θα επικυρωθούν τα τελικά στοιχεία του οικονομικού έτους του 2022 και από την Eurostat – τότε η συνολική αύξηση φτάνει στο 4%. Αν όμως αναθεωρηθεί προς τα πάνω και ο πληθωρισμός, τότε η αύξηση θα είναι πιο ψηλά και από το 4%.

Οι νέες προβλέψεις όμως που θα συμπεριληφθούν στο αναθεωρημένο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής για τα επόμενα χρόνια δείχνουν ότι οι αυξήσεις θα είναι υψηλότερες, αφενός επειδή αναμένεται υπερδιπλάσια ανάπτυξη για φέτος και αφετέρου διότι το 2024 θα πληρωθεί και το υπόλοιπο της αύξησης του 2023.

Θυμίζουμε ότι με βάση τις διατάξεις του νόμου 4472 του 2017, η κυβέρνηση χορήγησε από τον Ιανουάριο του 2023 αυξήσεις ύψους 7,75%. Το ποσοστό αυτό προέκυψε από το άθροισμα του ετήσιου πληθωρισμού και της αύξησης του ΑΕΠ για το 2022, διαιρουμένου διά του 2. Με βάση τις εκτιμήσεις που έχει κάνει το οικονομικό επιτελείο, το αντίστοιχο ποσοστό που θα προκύψει για το 2023 είναι σχεδόν το μισό, καθώς εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 3,4%.

Όμως, οι αυξήσεις αυτές αφορούν μόνο τις ήδη χορηγούμενες κύριες συντάξεις και όχι τις επικουρικές ή τα μερίσματα. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα το κέρδος που προκύπτει για τους συνταξιούχους είναι, πρώτον, ότι όσοι μηδένισαν φέτος την προσωπική διαφορά θα δουν μεγαλύτερη καθαρή αύξηση το 2024 και, δεύτερον, όσοι έχουν υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς θα καταφέρουν είτε να το μειώσουν είτε να το μηδενίσουν όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό της αύξησης.

Και… κλάμα οι παλαιοί

Βέβαια, από τις αυξήσεις αποκλείονται όσοι από τους λεγόμενους «παλαιούς συνταξιούχους» είχαν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης πριν από τις 12 Μαΐου του 2016 και διατηρούν μεγάλη προσωπική διαφορά. Έτσι όσοι εξακολουθούν, μετά την αύξηση, να έχουν υπόλοιπο προσωπικής διαφοράς, θα παίρνουν επίδομα ανάλογο ή και υψηλότερο από τα 200, 250 και 300 ευρώ που δόθηκαν φέτος.

Εκτιμάται ότι 100.000 με 150.000 συνταξιούχοι, κάθε χρόνο, από το 2024 και μετά, θα μηδενίζουν την προσωπική διαφορά και θα έχουν καθαρή αύξηση. Στις αυξήσεις που δόθηκαν φέτος, 1,4 εκατ. συνταξιούχοι πήραν ολόκληρη την αύξηση 7,75% στη σύνταξη, επειδή δεν είχαν προσωπική διαφορά. Άλλοι 300.000 πήραν μικρότερη αύξηση επειδή ένα μέρος της ισοφάρισε την προσωπική τους διαφορά, την οποία μηδένισαν, και 850.000 δεν πήραν καθόλου αύξηση, γιατί δεν έφτασε να σβήσει την προσωπική τους διαφορά.

Ειδικά για αυτούς, αλλά και για όσους είδαν τις αυξήσεις τους να εξανεμίζονται λόγω της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΑΣ), την άνοιξη η κυβέρνηση προχώρησε στην εφάπαξ χορήγηση επιδόματος προσωπικής διαφοράς, ύψους 200 ή 250 ή 300 ευρώ, ώστε να αντισταθμιστεί μέρος των απωλειών.

Επίσης η κυβέρνηση θα εξετάσει η ισχύουσα κράτηση ΕΑΣ να μειωθεί ώστε να μείνει μεγαλύτερη αύξηση στις συντάξεις. Η ΕΑΣ (εισφορά υπέρ ΑΚΑΓΕ) επιβάλλεται σχεδόν σε 800.000 συνταξιούχους Δημοσίου, ΙΚΑ, ταμείων ΔΕΚΟ και τραπεζών, ΕΤΑΑ και ΝΑΤ, με κύρια σύνταξη ή άθροισμα κύριων συντάξεων άνω των 1.400 ευρώ.

Η κυβέρνηση έχει ήδη καταργήσει από 1.1.2023 την εισφορά αλληλεγγύης, η οποία επιβαλλόταν σε όσους μισθωτούς, δημοσίους υπαλλήλους, ελεύθερους επαγγελματίες και συνταξιούχους έχουν εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ.

Όσον αφορά την ελάφρυνση της ΕΑΣ:

● Το πρώτο σενάριο προβλέπει ότι θα συνεχίσει να επιβάλλεται όπως και τώρα, δηλαδή σε όλο το ποσό της σύνταξης, αλλά με τα μισά ποσοστά της κάθε κλίμακας, δηλαδή 1,5% αντί 3% στην πρώτη κλίμακα, 3% αντί 6% στη δεύτερη, 3,5% αντί 7% στην τρίτη κ.ο.κ.

● Το δεύτερο προβλέπει η κράτηση να μην αφορά στο εξής όλο το ποσό της σύνταξης αλλά τη διαφορά από το πλαφόν των 1.400 ευρώ.

Για παράδειγμα, αν κάποιος συνταξιούχος εισπράττει σύνταξη 1.800 ευρώ, η κράτηση 6% να επιβάλλεται στο ποσό που υπερβαίνει τα 1.400 ευρώ, δηλαδή στα 400 ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο ο συνταξιούχος έχει απώλεια 24 ευρώ τον μήνα αντί για 108 ευρώ.

Τονίζεται ότι η ειδική εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων (ΕΑΣ) επιβλήθηκε στις συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ από το 2010 και έκτοτε παρακρατείται, εισφέροντας στον «κουμπαρά» αλληλεγγύης των γενεών (ΑΚΑΓΕ) περισσότερα από 600 εκατ. ευρώ τον χρόνο.

Υπερβολικές κρατήσεις

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι ο τρόπος αλλά και το υπερβολικό ύψος της επιβαλλόμενης κράτησης, ιδίως στις μεγαλύτερες συντάξεις, «αλλοιώνει» την ανταποδοτικότητα εισφορών – καταβαλλομένων συντάξεων, κάτι που αποτελούσε βεβαίως τη βασική επιδίωξη του νόμου Κατρούγκαλου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πολλές περιπτώσεις η από 1.1.2023 χορηγηθείσα αύξηση κατά 7,75% των συντάξεων, παρότι δεν υπήρχε θετική προσωπική διαφορά, δεν κατέληξε σε αντίστοιχη ωφέλεια. Έχει διαπιστωθεί ότι πολλοί συνταξιούχοι, που ξεπέρασαν τα 1.400 ευρώ με την αύξηση 7,75%, κατέληξαν να πάρουν μικρότερο ποσό στην τσέπη, καθώς ένα μέρος της σύνταξης υπόκειται σε κράτηση ΕΑΣ.

Για παράδειγμα, ένας συνταξιούχος που έπαιρνε 1.390 ευρώ και με το 7,75% παίρνει 1.497 ευρώ, μπορεί από την αύξηση να κέρδισε 107 ευρώ στα μεικτά, όμως, λόγω της κράτησης 3%, η αύξηση περιορίζεται στα 62 ευρώ. Στον ΑΚΑΓΕ, τον «κουμπαρά» αλληλεγγύης των γενεών, έχουν πλέον σωρευτεί κεφάλαια ύψους 14 δισ. ευρώ.

Μόνο από την εισφορά αλληλεγγύης στις κύριες συντάξεις εισέρχονται ετησίως πάνω από 600 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 300 εκατ. ευρώ είναι απευθείας από τις «τσέπες» των συνταξιούχων, ενώ άλλα τουλάχιστον 300 εκατ. εισφέρει ο ΕΦΚΑ.

Να σημειωθεί ότι και από την αντίστοιχη εισφορά στις επικουρικές προστίθενται περί τα 120 εκατ. ευρώ ετησίως. Όπως και να έχει πάντως είναι πλέον γεγονός ότι η δέσμευση του πρωθυπουργού για κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου από το 2018, ειδικά σε ό,τι αφορά την ενσωμάτωση της προσωπικής διαφοράς στις συντάξεις, η οποία εξακολουθεί να τρώει τις αυξήσεις που δίνονται, πετιέται και για φέτος στον κάλαθο των αχρήστων.

Το ίδιο ισχύει και για την κατάργηση της ΕΑΣ, η οποία επιβλήθηκε στη χώρα μας από το πρώτο μνημόνιο, το 2010. Αυτή επιβάλλεται κλιμακωτά, σε ύψος από 3% έως 10%, σε κύριες συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ μεικτά, με τα χρήματα να κατευθύνονται στο Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών.

Διαβάστε επίσης:

Ελληνοτουρκικά: Στο τραπέζι «άνευ όρων» – Η Αθήνα αποδέχθηκε διμερή και εφ’ όλης της ύλης διάλογο

Η δύσκολη εξίσωση της ΔΕΘ

ΣΥΡΙΖΑ: Σκληρή μάχη για 5 στην κρίσιμη κάλπη της Κυριακής