Η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι μια παγκόσμια πρόκληση την οποία δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, καθώς η απαλλαγή από τις «ανθρακούχες εκπομπές» της οικονομίας μας και η προώθηση των «ανανεώσιμων πηγών ενέργειας» είναι θέματα κρίσιμης σημασίας για τον μετριασμό των αυξανόμενων και επιδεινούμενων επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης.

Δεν υπάρχει δεύτερος πλανήτης να μετοικήσουμε! Πρέπει να δράσουμε τώρα!

Η ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία είχε ως αποτέλεσμα η ενεργειακή μετάβαση να γίνει ακόμη πιο σημαντική και επείγουσα. Αυτό είναι κάτι με το οποίο αντιμετωπίζουμε ΟΛΟΙ, ως υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων και πολιτικής, αλλά και ως πολίτες,  δεδομένης της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας, που αύξησε τον πληθωρισμό και το κόστος  της καθημερινής μας ζωής.

ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ «ΤΡΙΛΛΗΜΑ»

Η «παροχή ενεργειακής ασφάλειας», η «μείωση των εκπομπών άνθρακα» και η «διασφάλιση προσιτών τιμών», σίγουρα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αντιμετωπίζουμε το λεγόμενο «ενεργειακό τρίλημμα». Ωστόσο, εάν οι Περιφέρειες ενεργοποιηθούν σωστά, εάν το πλήρες δυναμικό τους αξιοποιηθεί πλήρως, η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια μπορεί και θα πραγματοποιηθεί.                        Η επιτυχής εφαρμογή του σχεδίου REPowerEU που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει οπωσδήποτε να μας συμπεριλαμβάνει ως Περιφέρειες,  ενώ η Δίκαιη Μετάβαση και η Εδαφική Συνοχή πρέπει να αποτελούν κατευθυντήρια αρχή όσον αφορά την «ενεργειακή μετάβαση». Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι κάθε πολίτης, σε κάθε περιοχή, μπορεί να αντιληφθεί τα οφέλη της μετάβασης.

Για την υλοποίηση αυτών, είναι απαραίτητο να ενδυναμώσουμε τις Περιφερειακές και Τοπικές Αρχές, καθώς:

1.      Η συμμετοχή των Περιφερειακών Αρχών και στον Σχεδιασμό, και όχι απλώς στην Εφαρμογή, των ενεργειακών πολιτικών αποτελεί προϋπόθεση της επιτυχίας τους.

2.      Διαθέτουμε πολλές αρμοδιότητες σχετικά με την ενεργειακή μετάβαση και γνωρίζουμε καλά ποιες είναι οι δυνάμεις και οι αδυναμίες των περιοχών μας.

3.      Μια ισχυρή και ουσιαστική συμμετοχή των Περιφερειών μας, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών και των επιχειρήσεων τους, είναι καθοριστική για τις ενεργειακές πολιτικές και τις επενδύσεις της Ευρώπης, καλύπτοντας τις ανάγκες των περιοχών και υποστηρίζοντας μια «δίκαιη και εδαφικά ισορροπημένη μετάβαση».

4.      Πρέπει να υπάρχουν πολιτικές προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες των Περιφερειών και ειδικά για τις Νησιωτικές Περιφέρειες (όπως η Κρήτη): που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένες προκλήσεις όσον αφορά την ενεργειακή ασφάλεια, την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τις  τιμές της ενέργειας, ενώ συχνά δεν διαθέτουν τη διασύνδεση με τα ηπειρωτικά δίκτυα, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την εξισορρόπηση της προσφοράς και της ζήτησης. Έτσι, οι λύσεις αποθήκευσης ενέργειας και οι τεχνολογίες έξυπνων δικτύων είναι ζωτικής σημασίας για τη διασφάλιση σταθερού και αξιόπιστου ενεργειακού εφοδιασμού σε περιοχές όπως η Κρήτη.

Η Περιφέρεια Κρήτης έχει ήδη αναλάβει ένα σημαντικό και αποτελεσματικό ρόλο για την υλοποίηση της ενεργειακής μετάβασης. Ιστορικά εξαρτημένη από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, έχουμε ξεκινήσει ένα ταξίδι προς την ενεργειακή ανεξαρτησία. Οι άφθονες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας της Κρήτης, συμπεριλαμβανομένων των αιολικών και ηλιακών, αποτελούν μια μοναδική ευκαιρία. Επί του παρόντος, η Κρήτη διαθέτει σχεδόν όλα τα είδη ανανεώσιμων πηγών και τεχνολογιών ενέργειας: 25 αιολικά πάρκα, 480.000 m² ηλιακών συστημάτων, φωτοβολταϊκά, ηλιακά γεωθερμικά συστήματα και πολλά άλλα.

Γίνονται πολλές επενδύσεις για τη διασφάλιση της διασύνδεσης της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα. Παράδειγμα αποτελεί η Μικρή και Μεγάλη Διασύνδεση της Κρήτης με την ηπειρωτική Ελλάδα (Πελοπόννησος και Αττική) που χρηματοδοτείται εν μέρει από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

ΔΥΟ ΜΕΓΑΛΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΕΡΓΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΥΔΡΟΓΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Δύο πρόσφατα εγκεκριμένα έργα για το Υδρογόνο στην Κρήτη δείχνουν τη δέσμευση των Περιφερειών στην ενεργειακή μετάβαση και τον ρόλο που μπορούν να έχουν τα νησιά ως εργαστήρια καινοτομίας και δοκιμών:

1.      CRAVE H2 (Η2020) Κοιλάδα Υδρογόνου Αιγαίου – Κρήτης που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την εταιρική σχέση Clean Hydrogen. Το έργο αυτό στοχεύει στη δημιουργία κόμβου πράσινου υδρογόνου στον Αθερινόλακκο, στη νότια Κρήτη, για την παραγωγή και διανομή πράσινου υδρογόνου σε εμπορική κλίμακα, με στοχευμένη ετήσια παραγωγή 500 τόνων,  ένα έργο που πρόκειται να φέρει επανάσταση στη χρήση του υδρογόνου στην Ελλάδα, από μια κοινοπραξία που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα επιχειρήσεων, τεχνολογικών εταιρειών και επιστημονικών φορέων.

Μία από τις κύριες προκλήσεις για το έργο Crete Aegean hydrogen valley είναι η διαδικασία αδειοδότησης, καθώς η υπέρβαση των διοικητικών εμποδίων είναι ζωτικής σημασίας για την υλοποίησή του. Το υδρογόνο που θα παραχθεί, θα διατεθεί για μεταφορές, ναυτιλία και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το πράσινο υδρογόνο θα παράγεται αποκλειστικά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το οποίο θα παρέχεται πρώτα από ένα νέο φωτοβολταϊκό πάρκο και στη συνέχεια πιθανόν να ενσωματωθεί με άλλες δύο πρωτοβουλίες: την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης με την Αίγυπτο και την κατασκευή συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νησιά του Αιγαίου.

Η δημιουργία της Κοιλάδας του Υδρογόνου δεν είναι μόνο μια μεγάλη ευκαιρία για την ενεργειακή ανεξαρτησία της Κρήτης, αλλά και μια ευκαιρία για την απαλλαγή βασικών οικονομικών τομέων από εκπομπές άνθρακα όπως η θαλάσσια ναυτιλία καθώς και για τη δημιουργία κόμβου για εξαγωγές.

2.      CRETE VALLEY (Η2020) Κοιλάδα Υδρογόνου Κρήτης, με κύριο στόχο είναι να δημιουργήσει μια κοιλάδα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο νησί της Κρήτης, συνδυάζοντας πρωτοποριακές Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Το έργο οραματίζεται τη δημιουργία ενός αποκεντρωμένου συστήματος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που θα συνδυάζει τεχνολογίες αιχμής, διαλειτουργικές και ανοιχτές ψηφιακές λύσεις, διαδικασίες κοινωνικής καινοτομίας και υγιή επιχειρηματικά μοντέλα που μπορούν εύκολα να υιοθετηθούν. Το έργο CRETE VALLEY θα επιδείξει ένα τοπίο ψηφιοποιημένο, κατανεμημένο, ανανεώσιμο, χαμηλών εκπομπών άνθρακα, οικονομικά προσιτό σ όλους που καλύπτει πλήρως τις τοπικές ενεργειακές ανάγκες σε ετήσια βάση, αξιοποιώντας πολλαπλούς φορείς ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αειφόρες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας. Η Ενεργειακή Κοιλάδα θα ενσωματώσει τέσσερις ενεργειακές κοινότητες που βρίσκονται σε διακριτές τοποθεσίες μέσα στην Κοιλάδα και οι οποίες θα νοούνται ως Κόμβοι Καινοτομίας.

Η ΜΙΝΩΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

Η Μινωική Ενεργειακή Κοινότητα, με την υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη συμμετοχή και την συμμετοχή των πολιτών στην ενεργειακή μετάβαση. Χάρη σε ένα πρώτο έργο που χρηματοδοτήθηκε και υλοποιήθηκε από τα μέλη της Μινωικής Ενεργειακής Κοινότητας, περισσότερα από 100 νοικοκυριά και επιχειρήσεις στον Μινώα Πεδιάδας θα έχουν πλέον δωρεάν ρεύμα για τα επόμενα 25 χρόνια, λόγω της εγκατάστασης φωτοβολταϊκού σταθμού. Η Μινωική Ενεργειακή Κοινότητα βραβεύτηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αειφόρου Ενέργειας 2022 στην κατηγορία Τοπική Ενεργειακή Δράση.

Η ευαισθητοποίηση των πολιτών,  ένα από τα πρώτα έργα της κοινότητας, έχει αυξηθεί καθώς ξεπερνά πλέον τα 400 μέλη, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο νοικοκυριών και μεμονωμένων πολιτών αλλά και δημόσιων αρχών, συνεταιρισμών, ενώσεων και μέσων μεταφοράς.

Με την έννοια της «ενεργειακής δημοκρατίας» στον πυρήνα του έργου, όλες οι στρατηγικές αποφάσεις λαμβάνονται από τη Γενική Συνέλευση της Κοινότητας. Στόχος είναι να διατηρηθεί η κοινωνία ως ο βασικός παράγοντας, ώστε να έχουν την πλήρη κυριότητα, ανεξάρτητα από το κίνητρο: μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, περιβαλλοντικές ανησυχίες ή ακόμη και οικονομικά πλεονεκτήματα.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ

Για την αξιοποίηση των ευκαιριών της ενεργειακής μετάβασης και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων, η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ σε όλα τα επίπεδα είναι ζωτικής σημασίας: μεταξύ Περιφερειακών και Τοπικών Αρχών, επιχειρήσεων, ακαδημαϊκού κόσμου και πολιτών.

Ο ρόλος των Περιφερειών είναι πρωταρχικός, καθώς η μετάβαση στην καθαρή ενέργεια είναι μια πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη βαθιά κατανόηση των μοναδικών τοπικών ιδιαιτεροτήτων κάθε Περιφέρειας, ιδιαίτερα εκείνης των νησιών.

Οι νησιωτικές περιφέρειες όπως η Κρήτη, αγκαλιάζουν τις πολυάριθμες ευκαιρίες για καινοτομία, ανθεκτικότητα και κοινοτική ανάπτυξη που απορρέουν από την ενεργειακή μετάβαση. Με συλλογική προσπάθεια και κοινό όραμα, μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι καμία περιοχή δεν θα μείνει πίσω σε αυτό το ταξίδι προς ένα βιώσιμο και καθαρό ενεργειακό μέλλον.

Η Περιφέρεια Κρήτης βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της μετάβασης, αποδεικνύοντας ότι με αποφασιστικότητα και όραμα, μπορούμε μαζί να διαμορφώσουμε ένα καλύτερο, πιο πράσινο και πιο βιώσιμο μέλλον για όλους.

* Ο Γιώργος Ε. Αλεξάκης είναι Περιφερειακός Σύμβουλος Κρήτης – Εντεταλμένος Ευρωπαϊκών & Διεθνών Θεμάτων

Διαβάστε επίσης:

Η Κεντρο-Αριστερά να ξαναδεί την πραγματικότητα

Ο Μητσοτάκης, ο Σούνακ, τα γλυπτά και το… Κούγκι

Ψάχνουν για τον μαγικό αυλό της Αριστεράς

Ακολουθήστε το topontiki.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν.