Αν υπάρχει μια φράση από την ομιλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη συζήτηση στη Βουλή για το νομοσχέδιο με τίτλο «Μέτρα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής», που σφράγισε τη στάση της κυβέρνησης έναντι του συγκεκριμένου νομοθετήματος, είναι αυτή: «Το κόστος της φορολογικής δικαιοσύνης και του συλλογικού συμφέροντος αυτή η κυβέρνηση το αναλαμβάνει».

Με απλά λόγια, ο Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι η κυβέρνηση, μπροστά σε έντονη κριτική από φορείς και κόμματα και σφοδρές αντιδράσεις από κλάδους ελευθέρων επαγγελματιών, δεν πρόκειται να κάνει πίσω και ότι το επίμαχο νομοσχέδιο θα ψηφιστεί ως έχει, δηλαδή, όπως διαμορφώθηκε μετά και τις παρατηρήσεις που έγιναν στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης και που κάποιες από αυτές ενσωματώθηκαν στο κείμενο. Μάλιστα, ο πρωθυπουργός με την ομιλία του διέψευσε και κάποιες διαρροές που τον ήθελαν να ανακοινώνει νέες παρεμβάσεις στο νομοσχέδιο.

Αντ’ αυτού αρκέστηκε να επαναλάβει ότι «είμαι σε αυτή την αίθουσα 20 χρόνια, έχουμε συζητήσει πάρα πολλές φορές για την πληγή της φοροδιαφυγής, μια αντικοινωνική συμπεριφορά που όλοι συμφωνούμε ότι στερεί έσοδα από τα δημόσια ταμεία και όλοι συμφωνούμε, επίσης, ότι επιβαρύνει δυσανάλογα αυτούς οι οποίοι δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα» και ότι «μόνο έτσι θα μπορέσουμε να μειώσουμε κι άλλο τους φορολογικούς συντελεστές και μόνο έτσι μπορούμε να εξασφαλίσουμε περισσότερους πόρους για υποδομές, για γέφυρες, για δρόμους, για σύγχρονα νοσοκομεία, για σχολεία, για πανεπιστήμια».

Τα «τυράκια»

«Σήμερα ο μέσος μισθωτός στη χώρα πληρώνει στο κράτος περισσότερα από όσα καταβάλλει το 85% των ελεύθερων επαγγελματιών. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί οι μισοί από αυτούς δηλώνουν μηδενικά κέρδη. Επίσης, τρεις στους δέκα επικαλούνται ζημιές επί μία πενταετία και επτά στους δέκα εμφανίζουν έσοδα λιγότερα ακόμα κι από τον κατώτατο μισθό», είπε, προσθέτοντας μάλιστα ότι «αυτή η στρέβλωση επιβαρύνει και τους ίδιους τους επαγγελματίες, αν αναλογιστείτε ότι μόλις το 4%, τέσσερις στους εκατό ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους, εισφέρουν τα μισά φορολογικά έσοδα από όσα πληρώνει το σύνολο αυτής της επαγγελματικής κατηγορίας».

Τέλος, επανέλαβε τα τρία «τυράκια» που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο:

● «Το τεκμήριο (σ.σ.: για τους ελεύθερους επαγγελματίες) είναι, όπως έχει εξηγηθεί αναλυτικά, μαχητό».

● «Τα πρόσθετα έσοδα τα οποία θα προκύψουν για το Δημόσιο εκτιμούμε ότι θα ξεπεράσουν τα 550 εκατομμύρια ευρώ. Θα κατευθυνθούν στην υγεία και την παιδεία».

● «Φέρνουμε μπροστά κατά έναν χρόνο την κατάργηση του 50% του τέλους επιτηδεύματος. Ένα πρώτο αντιστάθμισμα και βέβαια υλοποίηση μιας προεκλογικής δέσμευσης, με προοπτική και το άλλο 50% να καταργηθεί σε ορίζοντα διετίας».

Παράλληλα, συμπλήρωσε ότι «αυτή η μάχη κατά της φοροδιαφυγής δεν θα είναι ούτε σύντομη ούτε εύκολη», όπως και ότι «η φορολογική δικαιοσύνη συνιστά τελικά μία διεκδίκηση διαρκείας. Αλλά είναι κάτι το οποίο βαθιά πιστεύω: η ισονομία απέναντι στους φόρους μάς βοηθά τελικά να μειώνουμε τους φόρους για όλους» και τόνισε για άλλη μια φορά ότι «πολιτική ευθύνη σημαίνει και πολιτικό θάρρος απέναντι σε οποιοδήποτε πολιτικό κόστος», καλώντας τα κόμματα της αντιπολίτευσης να τοποθετηθούν στις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου και να δώσουν «ρητές απαντήσεις σε συγκεκριμένες ερωτήσεις» σχετικά με αυτές.

Σύγκρουση με την εκλογική βάση

Όπως έχει ξαναγράψει το «Ποντίκι», η απόφαση αυτή της κυβέρνησης, ουσιαστικά να τα βάλει με σημαντικό μέρος της εκλογικής της βάσης (υπενθυμίζεται ότι η «μεσαία τάξη» και οι ελεύθεροι επαγγελματίες ήταν η «αιχμή του δόρατος» της προεκλογικής καμπάνιας της Ν.Δ. το 2019), υπαγορεύεται από μια σειρά σοβαρών και μέχρι στιγμής άλυτων προβλημάτων:

● Κατ’ αρχάς η ακρίβεια συνεχίζει να «ροκανίζει» το εισόδημα των πολιτών και καθιστά αναγκαία την ύπαρξη «κομποδέματος» στα δημόσια έσοδα, το οποίο θα επιτρέπει παρεμβάσεις ελάφρυνσης βαρών – πιο στοχευμένες απ’ όσο στο παρελθόν.

● Δεύτερον, ο στόχος της αύξησης των μισθών και των συντάξεων από κάπου πρέπει να χρηματοδοτηθεί.

● Τρίτον, στην κυβέρνηση αναγνωρίζεται ότι τα γνωστά φορολογικά «υποζύγια» (μισθωτοί και συνταξιούχοι) έχουν φθάσει στα όριά τους και ότι πλέον και οι ελεύθεροι επαγγελματίες κάθε είδους θα πρέπει να συνεισφέρουν στον δημόσιο κορβανά.

● Και, τέταρτον, οι διεθνείς κρίσεις βαίνουν διαρκώς αυξανόμενες και, προφανώς, προκαλούν ανησυχία στην κυβέρνηση, η οποία θέλει να διασφαλίσει μια σταθερή ροή εσόδων προς το δημόσιο ταμείο, διά παν ενδεχόμενο.

Αν στα παραπάνω προστεθούν και οι παραινέσεις του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος για επανεξέταση όλων των φοροαπαλλαγών, γίνεται αντιληπτό ότι η κυβέρνηση θέλει να έχει περιθώρια ελιγμών στην περίπτωση που υπάρξει κάποια έκτακτη ανάγκη. Πολλώ δε μάλλον, αν αναλογιστεί κανείς ότι μέσα στους εκπεφρασμένους στόχους του οικονομικού επιτελείου είναι και η μείωση του δημοσίου χρέους και η δημοσιονομική «εγκράτεια», στοιχεία που καθιστούν τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης σχεδόν εκ των ων ουκ άνευ.

Πολιτικό κόστος

Ωστόσο, αυτό που αποτελεί νέο στοιχείο είναι η αναφορά Μητσοτάκη στο «κόστος» που η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία της κυβέρνησης επισύρει και που, όπως είπε ο ίδιος, είναι έτοιμος να αναλάβει. Η φράση αυτή ουσιαστικά αποτελεί παραδοχή ότι η κυβέρνηση έχει προεξοφλήσει ότι το νομοσχέδιο θα προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις σε κλάδους που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θεωρούνται, ας πούμε, φιλικοί προς αυτή και που ενδεχομένως οι αντιδράσεις αυτές μετατραπούν και σε διαρροές στις δημοσκοπήσεις (και ενδεχομένως και στις εκλογές με πρώτες αυτές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το ερχόμενο καλοκαίρι).

Από τη μία μεριά, βέβαια, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ο «πολυδιάστατος εκσυγχρονισμός της χώρας», που αποτελεί την κεντρική στρατηγική της κυβέρνησης για τη νέα θητεία της και που, προφανώς, συμπεριλαμβάνει μεταρρυθμίσεις / παρεμβάσεις σε διάφορους τομείς, είναι αναμενόμενο να προκαλέσει αντιδράσεις από τους θιγόμενους από τις παρεμβάσεις αυτές.

Ωστόσο το συγκεκριμένο νομοθέτημα μοιάζει να «χτυπάει» στο «κέντρο» ενός μεγάλο μέρους της εκλογικής βάσης της Ν.Δ., ανθρώπους που την ψήφισαν μαζικά, ιδίως μετά την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας από τον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι εκφράζουν με διάφορους τρόπους τη δυσαρέσκειά τους, ισχυριζόμενοι, μάλιστα, ότι η κυβέρνηση τους στοχοποιεί και τους παρουσιάζει ως φοροφυγάδες.

Στο πλαίσιο αυτό, ενδιαφέρον έχει μια τοποθέτηση του υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη, στη συζήτηση στη Βουλή, ο οποίος επικαλέστηκε δημοσκοπήσεις για να σημειώσει, απευθυνόμενος στον ΣΥΡΙΖΑ, ότι περίπου οι μισοί ψηφοφόροι του τάσσονται υπέρ του νομοσχεδίου.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι η μελέτη των μετρήσεων της κοινής γνώμης έχει πείσει την κυβέρνηση ότι η πλειονότητα των πολιτών στηρίζει το συγκεκριμένο νομοθέτημα και ότι οι αντιδράσεις ενδεχομένως θα μπορούν να χαρακτηριστούν ως προερχόμενες από θιγόμενους που δεν επιθυμούν να αλλάξει κάτι, έστω κι αν ορισμένοι κλάδοι – π.χ. οι δικηγόροι – θέτουν ακόμα και ζήτημα αντισυνταγματικότητας του σχεδίου νόμου και σχεδιάζουν προσφυγή στο ΣτΕ.

Θα φανεί στο… χειροκρότημα

Αν η εκτίμηση ότι η κυβέρνηση ενδεχομένως προσβλέπει και στον… κοινωνικό αυτοματισμό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως υπερβολική, η δέσμευση Μητσοτάκη ότι τα περίπου 550 εκατ. ευρώ που θα εισπραχθούν θα πάνε σε έργα για την υγεία και τη δημόσια παιδεία σίγουρα θα μπορούσε να αποτελέσει ένα «μήνυμα» προς τους διαμαρτυρόμενους, ότι, δηλαδή, η κυβέρνηση και καταπολεμά τη φοροδιαφυγή, αλλά και ενισχύει δύο κρίσιμους τομείς της καθημερινότητας των πολιτών με τα επιπλέον χρήματα που θα εισπράξει μέσω της εφαρμογής του νέου νόμου, ο οποίος, άλλωστε, περιέχει ρυθμίσεις και για το λαθρεμπόριο καυσίμων, τις πλατφόρμες τύπου AirBnB, τη μείωση του «κενού ΦΠΑ», κ.λπ.

Από την άλλη, πάντως, όπως σημειώνεται αρμοδίως, η επιτυχία ή όχι των μέτρων θα φανεί… στο χειροκρότημα, δηλαδή στο αν θα επιτευχθεί εν τέλει η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αν θα αυξηθούν τα δημόσια έσοδα, αλλά και από το αν τα νέα αυτά μέτρα δεν θα προκαλέσουν αναταράξεις στην «οικονομία των ελεύθερων επαγγελματιών», φερ’ ειπείν, με σημαντική μείωση του αριθμού τους.

Πληροφορίες από το κυβερνητικό στρατόπεδο αναφέρουν ότι εκτιμάται πως όλα θα λειτουργήσουν σωστά, με μοναδικό ερώτημα αν οι υπάρχουσες υποδομές του Δημοσίου θα μπορέσουν να αντέξουν το βάρος των ενστάσεων, δεδομένου ότι το τεκμήριο είναι μαχητό και αναμένεται ότι πολλοί θα αξιοποιήσουν τη δυνατότητα αυτή.

Ούτως ή άλλως, η κυβέρνηση ετοιμάζεται για άλλη μια μεγάλη «μάχη» στη Βουλή, αυτή του προϋπολογισμού του 2024, όπου αναμένεται τα ζητήματα που έφερε στην επιφάνεια το φορολογικό νομοσχέδιο να επανέλθουν σε μια ευρύτερη βάση. Το τέλος της χρονιάς σίγουρα αναμένεται άκρως ενδιαφέρον όσον αφορά στις πολιτικές συγκρούσεις και το βέβαιο είναι ότι το κεφάλαιο που άνοιξε με το νομοσχέδιο για την πάταξη της φοροδιαφυγής δεν θα κλείσει εύκολα ούτε σύντομα.

Διαβάστε επίσης:

Μητσοτάκης για φορολογικό νομοσχέδιο: Ούτε βήμα πίσω παρά τις αντιδράσεις ελευθέρων επαγγελματιών

Νίκος Παππάς για φορολογικό: Οι επιχειρήσεις οι οποίες έχουν μηδενική δήλωση εισοδημάτων – κερδών ή ζημίες είναι το 65%

Νέος διευθυντής στο γραφείο Τύπου της ΝΔ ο Χάρης Χατζηχαραλάμπους