Η ΕΕ ετοιμάζει πακέτο βοήθειας 7,4 δισ. ευρώ για την Αίγυπτο με στόχο τη στήριξη της οικονομίας της, σύμφωνα με τους Financial Times, εν μέσω φόβων ότι οι συγκρούσεις στη Γάζα και το Σουδάν κινδυνεύουν να επιδεινώσουν τα οικονομικά προβλήματα στη βορειοαφρικανική χώρα και να αυξήσουν τη μεταναστευτική πίεση στην Ευρώπη.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα ταξιδέψει στο Κάιρο την Κυριακή με τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας, της Ιταλίας και του Βελγίου για να οριστικοποιήσουν και να ανακοινώσουν τη συμφωνία.

Η προτεινόμενη συμφωνία είναι η τελευταία σε μια σειρά συμφώνων της ΕΕ με χώρες της Βόρειας Αφρικής με στόχο την αποφυγή της οικονομικής αστάθειας γύρω από τη γειτονιά της Ευρώπης και την ανάσχεση της παράτυπης μετανάστευσης από την Αφρική. Ακολουθεί άλλες συμφωνίες με την Τυνησία και τη Μαυριτανία στις οποίες δόθηκαν χρήματα και άλλα κίνητρα σε αντάλλαγμα με την καλύτερη αστυνόμευση των συνόρων των χωρών, παρά τις ανησυχίες πολιτικών και ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την αποτελεσματικότητα τέτοιων ρυθμίσεων.

Η συμφωνία ολοκληρώνει μήνες διαπραγματεύσεων που επιταχύνθηκαν μετά την επίθεση στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου από τους μαχητές της Χαμάς και τον πόλεμο που ακολούθησε, εν μέσω φόβων για πιθανές μετακινήσεις προσφύγων από τη Γάζα. Ωστόσο, οι αιγυπτιακές αρχές κράτησαν τα σύνορά τους προς τον θύλακα σφραγισμένα και απέρριψαν επανειλημμένα την ιδέα του Ισραήλ να προσπαθεί να εκτοπίσει μεγάλο αριθμό 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας στη χερσόνησο του Σινά.

Η συμφωνία περιλαμβάνει στήριξη στον ενεργειακό τομέα της Αιγύπτου και βοήθεια για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου αριθμού Σουδανών προσφύγων στη χώρα. Δεσμεύεται επίσης να βοηθήσει στην οχύρωση των συνόρων της Αιγύπτου με τη Λιβύη, από όπου οι άνθρωποι διασχίζουν τη Μεσόγειο καθ’ οδόν προς την Ευρώπη, σύμφωνα με αρκετούς αξιωματούχους της ΕΕ που ενημερώθηκαν για το θέμα. Το προγραμματισμένο πακέτο περιλαμβάνει 7,4 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια έως το τέλος του 2027.

Περίπου 1 δισ. ευρώ σε έκτακτη οικονομική βοήθεια θα μπορούσε να καταβληθεί αμέσως. Άλλη μια μακροοικονομική βοήθεια 4 δισ. ευρώ, που συνδέεται με μεταρρυθμίσεις στο πλαίσιο ενός διευρυμένου προγράμματος του ΔΝΤ υπό συζήτηση, θα πρέπει να εγκριθεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ. Το υπόλοιπο του πακέτου θα αντληθεί από διάφορες ροές χρηματοδότησης της ΕΕ, ανέφεραν αξιωματούχοι. Ένας αξιωματούχος που συμμετείχε στις προετοιμασίες είπε ότι η συμφωνία ήταν «ουσιαστική αλλά στρατηγικής σημασίας», προσθέτοντας: «Ανησυχούμε για δύο σύνορα – τα σύνορα Σουδάν-Αιγύπτου, όπου οι Σουδανοί εισέρχονται στη χώρα και τα σύνορα Αιγύπτου-Λιβύης, όπου οι άνθρωποι εξέρχονται».

Ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης Δημήτρης Καιρίδης είπε στους FT ότι η Αίγυπτος είχε διαδραματίσει «πολύ κρίσιμο, βασικό ρόλο» στη διαχείριση της παράτυπης μετανάστευσης προς την Ευρώπη. «Δεν έχουμε άμεσες ροές από την Αίγυπτο», είπε. Αλλά πρόσθεσε: «Υπάρχουν Αιγύπτιοι που διασχίζουν την ανατολική Λιβύη». Είπε ότι είναι ζωτικής σημασίας να προσφερθεί στην Αίγυπτο, η οποία αντιμετώπισε «μια σοβαρή οικονομική κρίση και μια σοβαρή προσφυγική κρίση», άμεση υποστήριξη. Πέρυσι, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης κατέγραψε περίπου 286.000 παράτυπες αφίξεις μεταναστών στην ΕΕ μέσω διαφορετικών χερσαίων και θαλάσσιων οδών.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η Αίγυπτος φιλοξενεί περίπου 480.000 εγγεγραμμένους πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, οι περισσότεροι από τους οποίους διέφυγαν από τον εμφύλιο πόλεμο στο Σουδάν που ξέσπασε τον Απρίλιο του 2023. Ένας δεύτερος αξιωματούχος της ΕΕ που ενημερώθηκε για τη συζήτηση είπε ότι η συμφωνία είναι πιθανό να επανασυσκευάσει ορισμένα υπάρχοντα προγράμματα στήριξης της ΕΕ για την Αίγυπτο, η οποία υπήρξε εδώ και πολύ σημαντικός εταίρος για το μπλοκ.

Οι συμφωνίες με τρίτες χώρες έχουν γίνει βασικό εργαλείο πολιτικής της ΕΕ καθώς επιδιώκει να διαχειριστεί τη μετανάστευση παρά τις κατηγορίες ότι η εξωτερική ανάθεση της διαχείρισης των συνόρων της υποστηρίζει έμμεσα παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Αίγυπτος έχει ένα αρνητικό ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η κυβέρνηση του προέδρου Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι , ο οποίος ανέλαβε την εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα το 2013, έχει καταστείλει κάθε διαφωνία. Πέρυσι, 26.500 Αιγύπτιοι υπέβαλαν αίτηση για άσυλο στην ΕΕ, από 15.400 το 2022, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ασύλου της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και άλλοι πολιτικοί υπερασπίστηκαν τις συμφωνίες ως βιώσιμο εργαλείο για τη διαχείριση της μετανάστευσης, δεδομένης της αύξησης των αφίξεων στο μπλοκ. «Μπορούμε να μιλήσουμε για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο όσο θέλετε», είπε ο Καιρίδης. «Αλλά έχουμε επίσης αυτή την πραγματική κατάσταση».

«Σιγή ιχθύος» από την Επιτροπή

«Σιγή ιχθύος» τηρεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με μια πιθανή σύναψη συμφωνίας με την Αίγυπτο στο μεταναστευτικό, τονίζοντας ότι η επικείμενη επίσκεψη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν μαζί με τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας, της Ιταλίας και του Βελγίου, στο Κάιρο, στις 17 Μαρτίου, έχει να κάνει με την ενίσχυση συνολικά της εταιρικής σχέσης Αιγύπτου – ΕΕ, όχι μόνο στο μεταναστευτικό, αλλά και στην ενέργεια.

«Δεν σχολιάζουμε δημοσιεύματα», ήταν η απάντηση του εκπροσώπου της Επιτροπής, Ερίκ Μαμέρ, κατά τη σημερινή ενημέρωση της Επιτροπής προς τον Τύπο, όταν εκλήθη να σχολιάσει το δημοσίευμα των Financial Times, το οποίο αναφέρει ότι η επικείμενη επίσκεψη στο Κάιρο της Προέδρου της Επιτροπής, μαζί με τους πρωθυπουργούς της Ελλάδας, της Ιταλίας και του Βελγίου, γίνεται για να οριστικοποιηθεί συμφωνία στο μεταναστευτικό, που θα συνοδεύεται από ένα πακέτο βοήθειας ύψους 7,4 δισ. ευρώ.

«Η Αίγυπτος είναι ένας σημαντικός εταίρος της ΕΕ σε πολλούς τομείς», τόνισε ο Ερίκ Μαμέρ. «Ένας από αυτούς είναι το μεταναστευτικό, αλλά και η ενέργεια, η πράσινη ατζέντα και οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», ανέφερε ο ίδιος.

Ερωτηθείς αν σκοπός της επίσκεψης είναι, εκτός από το μεταναστευτικό, και μια σύναψη συμφωνίας ΕΕ-Αιγύπτου στο θέμα της ενέργειας, ο Ερίκ Μαμέρ απάντησε: «Σκοπός είναι η ενίσχυση της συνολικής εταιρικής σχέσης με την Αίγυπτο και είναι σαφές ότι η ενέργεια είναι μια σημαντική διάσταση. Η Πρόεδρος της Επιτροπής έχει επισκεφτεί και παλαιότερα την Αίγυπτο, ιδίως για να συζητήσει πώς να αναπτυχθούν οι ενεργειακές σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και Αιγύπτου, για παράδειγμα στον τομέα του Καθαρού Υδρογόνου και της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές γενικότερα. Ναι, η ενέργεια είναι στο μενού των συζητήσεων με την Αίγυπτο, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μας εκεί αυτό το Σαββατοκύριακο».

Απαντώντας στα επικριτικά σχόλια ευρωβουλευτών ότι η Επιτροπή ετοιμάζεται να συνάψει συμφωνία στο μεταναστευτικό με την Αίγυπτο, στα πρότυπα της συμφωνίας με την Τυνησία, ο Ερίκ Μαμέρ απάντησε: «Είμαστε πεπεισμένοι για την ανάγκη συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες. Γνωρίζουμε την κριτική σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα σε αυτές τις χώρες και αυτό είναι ένα από τα θέματα που συζητάμε με τις χώρες αυτές. Όμως αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σπάσουμε τους δεσμούς μας; Ή μήπως πρέπει να προσπαθήσουμε να βρούμε έναν τρόπο συνεργασίας με αυτές τις χώρες προκειμένου να βελτιώσουμε την κατάσταση επί τόπου;». Τόνισε, επίσης, ότι κατά την Επιτροπή, πρέπει να βρεθεί μια συμφωνία για τη σταδιακή βελτίωση της κατάστασης, όπως έγινε στην περίπτωση της Τυνησίας και της Μαυριτανίας. Σημείωσε, δε, ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα συμπεράσματά του, χαιρέτησε τη συμφωνία με την Τυνησία και ζήτησε την υπογραφή και άλλων τέτοιων εταιρικών σχέσεων με άλλες χώρες. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βρίσκεται σε συνεχή επαφή με άλλα θεσμικά όργανα, ιδίως με τα κράτη-μέλη στο Συμβούλιο για τις συζητήσεις που διεξάγονται», είπε.

Την περασμένη εβδομάδα η Επιτροπή ανακοίνωσε την επίσκεψη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο Κάιρο, μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, την πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι και το Βέλγο πρωθυπουργό, Αλεξάντερ ντε Κρο. Όπως ανακοινώθηκε, θα συναντηθούν με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Φατάχ Αλ Σίσι, ενώ η αποστολή λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο των συζητήσεων για την ενίσχυση της εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Αιγύπτου.

Διαβάστε επίσης:

Κουτσούμπας για ΛΑΡΚΟ: «Ο εμπαιγμός της κυβέρνησης απέναντι στους εργαζόμενους δεν έχει τελειωμό»

Μητσοτάκης σε δημοσιογράφους: Αν δεχθούμε πρόσκληση από τις ΗΠΑ θα ανταποκριθούμε, δεν έχουμε ημερομηνία ακόμη

ΣΥΡΙΖΑ για τον 72χρονο καρκινοπαθή: Αντιμέτωπος με τα αδιέξοδα που οικοδομεί η κυβέρνηση της ΝΔ στην υγεία