Δεν πρόκειται για παρεξήγηση. Ούτε για ατυχείς διατυπώσεις της στιγμής. Οι πρόσφατες δημόσιες τοποθετήσεις του Άδωνι Γεωργιάδη, υπουργού Υγείας και αντιπροέδρου της Νέας Δημοκρατίας, και του Θάνου Πλεύρη, υπουργού Μετανάστευσης, συνθέτουν μια σαφή και επικίνδυνη πολιτική στάση απέναντι στο διεθνές δίκαιο και τους θεσμούς που το υπηρετούν.

Ο Άδωνις Γεωργιάδης επέλεξε να απαξιώσει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και οργανισμούς όπως η Διεθνής Αμνηστία, παρουσιάζοντάς τους ως ιδεολογικά κατευθυνόμενα και αδιάφορα για τα πραγματικά συμφέροντα της χώρας. Ο Θάνος Πλεύρης, από την πλευρά του, υπερασπίστηκε ανοιχτά τη λογική ότι οι διεθνείς συμβάσεις, οι δικαστικές αποφάσεις και οι θεσμικές εγγυήσεις μπορούν να υποχωρούν μπροστά σε ένα ασαφές, εθνικιστικό αφήγημα ισχύος και «ιστορικού δικαίου».

Αυτές οι τοποθετήσεις δεν είναι απλώς προκλητικές. Είναι βαθιά αποκαλυπτικές.

Όταν το Σύνταγμα αντιμετωπίζεται ως «πολυτέλεια»

Το πιο ανησυχητικό στοιχείο δεν είναι ο τόνος, αλλά η ουσία. Η αντίληψη ότι το Σύνταγμα, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η διεθνής έννομη τάξη αποτελούν κάτι σχετικό, κάτι που μπορεί να ερμηνεύεται κατά το δοκούν, ανάλογα με τις πολιτικές ανάγκες της στιγμής.

Όταν υπουργοί μιας ευρωπαϊκής χώρας αντιμετωπίζουν τους διεθνείς θεσμούς ως ιδεολογικούς αντιπάλους και όχι ως θεμέλια της διεθνούς σταθερότητας, τότε το πρόβλημα δεν είναι επικοινωνιακό. Είναι θεσμικό. Πρώτα γελοιοποιείς τους κανόνες. Μετά τους αμφισβητείς. Στο τέλος, τους παρακάμπτεις.

Η Ελλάδα δεν είναι χώρα του «δικαίου του ισχυρού»

Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να παίζει με τέτοιες λογικές. Δεν είναι υπερδύναμη. Δεν επιβάλλει το δίκιο της με στρατιωτικούς ή οικονομικούς όρους. Διαχρονικά στηρίζεται στο διεθνές δίκαιο, στις συνθήκες και στα δικαστήρια για την προάσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων και των εθνικών της συμφερόντων.

Όποιος υπονομεύει αυτή τη στρατηγική, όποιος παρουσιάζει το διεθνές δίκαιο ως «ιδεολογικό βάρος», δεν κάνει ρεαλισμό. Αφοπλίζει τη χώρα.

Η ευθύνη δεν είναι ατομική, είναι κυβερνητική

Οι τοποθετήσεις Γεωργιάδη και Πλεύρη δεν μπορούν να βαφτίζονται «προσωπικές απόψεις». Είναι υπουργοί. Μιλούν θεσμικά. Και όταν τέτοιες θέσεις δεν αποδοκιμάζονται, τότε η σιωπή μετατρέπεται σε πολιτική κάλυψη.

Το ερώτημα πλέον δεν αφορά τους δύο υπουργούς. Αφορά ευθέως τον Πρωθυπουργό. Συμφωνεί ή διαφωνεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης; Εκφράζουν αυτές οι απόψεις τη γραμμή της κυβέρνησης ή όχι;

Γιατί όταν η απαξίωση της διεθνούς δικαιοσύνης εκφέρεται από κυβερνητικά στελέχη και παραμένει αναπάντητη, τότε δεν έχουμε μεμονωμένα περιστατικά. Έχουμε πολιτική επιλογή.

Η δημοκρατία δεν καταλύεται με μια πράξη. Διαβρώνεται σταδιακά, όταν οι θεσμοί παρουσιάζονται ως εμπόδιο και το δίκαιο ως πολυτέλεια. Και αυτή τη φορά, η διάβρωση δεν έρχεται απ’ έξω. Έρχεται από την ίδια την κυβέρνηση.

*Ο Γιώργος Καρβουνιάρης είναι δημοσιογράφος, Αν. Γραμματέας Τομέα Επικοινωνίας ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής